Düşük FODMAP diyeti nedir?

İrritabl bağırsak sendromundan (IBS) şikayetçiyseniz, muhtemelen semptomları azaltmak ve hatta ortadan kaldırmak için belirli karbonhidratları bir süre kesen düşük FODMAP diyetini duymuşsunuzdur. IBS kronik, nükseden ve genellikle yaşam boyu süren bir durumdur. Semptomlar arasında karın ağrısı, şişkinlik, hazımsızlık ve mide krampları bulunuyor. FODMAP diyeti dendiğinde ise FODMAP açısından düşük bir diyet anlamına geliyor. Bu diyet irritabl bağırsak sendromu (IBS) veya ince bağırsakta aşırı bakteri büyümesi (SIBO) olan kişilerde hangi yiyeceklerin sindirimi zorlaştırdığı ve hangi yiyeceklerin semptomları azalttığını anlamalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Düşük FODMAP diyeti çok kısıtlayıcı olan geçici bir beslenme planı olarak karşımıza çıkıyor. Hangi yiyeceklerin sizin için sorun yarattığını belirlemek için kısa bir keşif süreci olarak düşünebilirsiniz. Kafanızda oluşan ‘‘FODMAP ne?’’ ve ‘’Nasıl takip edilir?’’ gibi soruların cevabı için yazımızı okumaya devam edin.  

FODMAP nedir?

FODMAP, ince bağırsağın zayıf bir şekilde emdiği kısa zincirli karbonhidratlar olan fermente edilebilen oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller anlamına gelir. 

Yüksek FODMAP içerikli besinler, sindirim sonucu fermente edilmeye hazır metabolik ürünlerin ve suyun kısa bağırsağa ardından kolona geçişini hızlandırır. Bu da besinlerin bakteriler tarafından hızlıca fermente edilmeye başlanması sonucu gaz çıkışı ile karında şişlik oluşumu, bağırsak fonksiyonlarında yavaşlama, ozmotik yükün artması ve bağırsaklardan emilimin azalması demektir. Bu aynı zamanda suyun, kolonun içine ve dışına hareket etmesine neden olarak ishal, kabızlık veya her ikisinin birleşimine neden olabilir.

Düşük FODMAP diyeti nasıl takip edilir?

FODMAP diyeti üç aşamalıdır. Eliminasyon, değişim ve son aşama.

1-Eliminasyon: Bir diyetisyen gözetiminde, yüksek FODMAP'li besinler, iki ila altı hafta süreyle diyetten çıkarılır ve uygun alternatiflerle değiştirilir. 

2-Değişim: Semptomlar geri dönmeden bir tolerans seviyesi bulmak için her üç günde bir FODMAP içerikli yeni bir besin diyete eklenir. Küçük miktarlarda FODMAP gıdaları kademeli olarak yeniden başlatılır.

3-Son aşama: Tolere edebildiğiniz ve edemediğiniz besinler saptandıktan sonra sağlıklı beslenme örüntüsüne geçilir. Diyetten sadece tolere edilemeyen FODMAP kaynakları elimine edilir. 

Herkesin her FODMAP ile bir problemi olmayacağını hatırlamak önemlidir. Aynı şekilde semptomları tetikleyen FODMAP herkeste farklılık gösterir. Bazı insanlar, bir veya iki tür FODMAP tarafından tetiklenen semptomlara sahip olabilirken, diğerleri beşine de duyarlı olabilir. Bunun nedenleri bilinmemektedir, ancak yiyecekler yalnızca semptomlara katkıda bulunuyorlarsa kısıtlanmalıdır. Diyetin, sorunlu FODMAP'a göre kişiselleştirilmesi amaçlanmıştır, bu nedenle bir diyetisyenden rehberlik almak çok önemlidir.

Yüksek FODMAP gıdaları

Bu kesin bir liste değildir daha fazla bilgi için lütfen diyetisyeninize veya sağlık uzmanınıza başvurun.

Kurubaklagiller

• Mercimek
• Barbunya
• Nohut
• Soya fasulyesi
• Kuru fasulye

Süt ürünleri

• Hayvan sütleri
• Muhallebi
• Yoğurt
• Krem peynir
• Süzme peynir
• Margarin
• Sütlü tatlılar

Meyveler:

• Elma
• Armut
• Kayısı
• Avokado
• Böğürtlen
• Kiraz
• Mango
• Nektarin
• Şeftali
• Erik
• Kuru meyveler
• Hurma
• Karpuz

Sebzeler:

• Enginar
• Kuşkonmaz
• Brokoli
• Kabak
• Karnabahar
• Soğan
• Sarımsak
• Bezelye
• Mantar
• Süt mısır
• Brüksel lahanası
• Yeşil soğanın kökü

Tahıllar:

• Çavdar
• Buğday

Yağlı tohumlar:

• Badem
• Kaju
• Antep fıstığı

Tatlandırıcılar:

• Yüksek fruktozlu mısır şurubu
• Bal

Kimler deneyebilir?

IBS doğrulanmış bir tanı ise, düşük FODMAP diyeti son derece etkili olabilir. Bilim tarafından yoğun bir şekilde desteklenmektedir ve doğru şekilde takip edilirse semptomları önemli ölçüde azaltmada etkili olduğu kanıtlanmıştır. Aynı şekilde SIBO hastaları için de tedavinin bir parçası olarak gösterilmektedir.

Diyet ilk ve en kısıtlayıcı aşamada zorlayıcı olabileceğinden diyetinizi doğru şekilde uygulamanızı ve doğru beslenmeyi sürdürmenizi sağlayacak bir diyetisyenle çalışmak önemlidir. Özellikle düşük kiloya sahip kimse kendi başına denememelidir. Düşük FODMAP diyeti kilo vermek için tasarlanmasa da çok fazla yiyeceği kısıtladığı için kilo vermenizi sağlayabilir. Bu yüzden ihtiyacınız olan enerjiyi aldığınızdan mutlaka emin olun. Zaten düşük kilolu biri için daha fazlasını kaybetmek tehlikeli olabilir.

Kaynak

Kaynak