Anjiyoödem nedir?

Ödem sözcüğünü artık günlük hayatta çok sık duymaya ve kullanmaya başladık, peki anjiyoödem kavramını daha önce duydunuz mu? Cildinizde aniden belirebilecek şişlikler fark ederseniz bu anjiyoödem olabilir, aklınız karışmasın, gelin daha yakından inceleyelim, neymiş anjiyoödem, neden oluşuyormuş, tedavisi nasılmış…

Anjiyoödemin belirtileri nelerdir?

Ana semptom cilt yüzeyinin altında gelişen ani şişlikler olmakla birlikte cilt yüzeyinde de leke veya şişlik görülebilir.

Şişlik genellikle göz ve dudak çevresinde meydana gelir. Ayrıca ellerde, ayaklarda ve boğazda da bulunabilir. Şişlik bir çizgi şeklinde olabileceği gibi daha yayvan şekilde de görülebilir.

Görüldüğü bölgeler ağrılıdır ve kaşıntı olabilir. Buna kurdeşen (ürtiker) denir. Tahriş olduklarında solgunlaşıp şişerler. Anjiyoödemin daha derin şişmesi de ağrıya neden olabilir.

Anjiyoödemin diğer belirtiler şunlardır:

●Karın krampı

●Nefes alma zorluğu

●Şişmiş gözler ve ağız

●Göz astarının şişmesi (kemoz)

Anjiyoödemin nedenleri nelerdir?

Anjiyoödem alerjik reaksiyondan kaynaklanabilir. Reaksiyon sırasında histamin ve diğer kimyasallar kan dolaşımına salınır. Bağışıklık sistemi alerjen adı verilen yabancı bir maddeyi tespit ettiğinde vücut histamin salgılar.

Çoğu durumda anjiyoödemin nedeni bulunamaz.

Aşağıdakiler anjiyoödeme neden olabilir:

●Hayvan tüyü (dökülen deri pulları)

●Suya, güneş ışığına, soğuğa veya sıcağa maruz kalma

●Yiyecekler (meyveler, kabuklu deniz ürünleri, balık, fındık, yumurta ve süt gibi)

●Böcek ısırıkları

●Antibiyotikler (penisilin ve sülfa ilaçları), steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ve tansiyon ilaçları (ACE inhibitörleri) gibi ilaçlar (ilaç alerjisi)

●Polen

●Lupus gibi otoimmün hastalıklar

Anjiyoödem tedavi yöntemleri nelerdir?

Hafif semptomların tedaviye ihtiyacı olmayabilir. Orta ila şiddetli semptomların tedavi edilmesi gerekebilir. Nefes alma zorluğu acil bir durumdur.

Anjiyoödemi olan kişiler şunları yapmalıdır:

●Belirtilere neden olan bilinen herhangi bir alerjenden veya tetikleyiciden kaçının.

●Bir doktor tarafından reçete edilmeyen ilaçlardan, şifalı bitkilerden veya takviyelerden kaçının.

●Soğuk kompresler veya ıslatmalar ile ağrıyı hafifletin.

Anjiyoödemi tedavi etmek için kullanılan ilaçlar şunlardır:

●Antihistaminikler

●Antiinflamatuar ilaçlar (kortikosteroidler)

●Epinefrin iğneleri (şiddetli semptom öyküsü olan kişiler bunları yanlarında taşıyabilir)

●Solunum yollarının açılmasına yardımcı olan inhaler ilaçlar

Anjiyoödem türleri nelerdir?

Anjiyoödemin de birkaç çeşidi bulunmaktadır. 

1-Akut alerjik anjiyoödem

Bu tip anjiyoödem en yaygın türüdür. Temas ettiğiniz bir şeye karşı alerjik reaksiyon olarak ortaya çıkar. Bu, yediğiniz (yiyecek veya içecek), aldığınız (ilaçlarda olduğu gibi) veya dokunduğunuz (doğal kauçuk lateksten yapılmış ürünlerde olduğu gibi) bir şey olabilir. Ayrıca bir böcek veya örümceğin sizi ısırması durumunda da bu tip anjiyoödem ortaya çıkabilir.

Akut alerjik anjiyoödem, alerjenle temas ettikten sonra genellikle birkaç dakika ila yaklaşık bir ila iki saat içinde hızlı bir şekilde gerçekleşir. Neredeyse her zaman şişlikle birlikte kurdeşen de olur.

2-İlaca bağlı anjiyoödem

Bu tür anjiyoödem, adı gibi bir ilacı aldığınız anda mutlaka meydana gelmez. Bu reaksiyona neden olan en yaygın ilaç grubu, genellikle ACE inhibitörleri veya ACEI'ler olarak adlandırılan anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleridir. Bu ilaçlar kan damarlarınızı gevşetir, kalp yetmezliğini tedavi eder ve kan basıncını düşürebilir. İbuprofen ve naproksen gibi steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar da anjiyoödeme neden olabilir.

3-İdiyopatik anjiyoödem

İdiyopatik anjiyoödem, bilinen bir nedeni olmayan anjiyoödemdir. Şişlik yüzünüzde, ellerinizde, gövdenizde, kollarınızda ve bacaklarınızda bulunur. Bazı kişilerde ayrıca bağışıklık sistemi sorunları ve duygusal sorunlar da görülür.

4-Kalıtsal anjiyoödem

Kalıtsal anjiyoödem (HAE olarak da bilinir), genetik olarak ebeveynlerinizden aldığınız bir türü ifade eder. HAE'yi yalnızca bir ebeveynin geni taşıması veya bu duruma sahip olması durumunda miras olarak alabilirsiniz. Bazı kişilerde bu tür anjiyoödeme neden olan spontan genetik mutasyonlar vardır. Tahminen 50.000 kişiden 1'inde kalıtsal anjiyoödem vardır. Bu tür anjiyoödemin üç türü vardır ve bunların hepsi bir şekilde kanınızdaki C1 proteini ve/veya C1 esteraz inhibitör düzeyleriyle ilişkilidir.

Anjiyoödem teşhisi nasıl konur?

Anjiyoödem tanısı genellikle doktorunuzun etkilenen cildi incelemesi ve belirtilerinizi değerlendirmesiyle konur.

Kesin nedeni bulmak ve hangi tip anjiyoödeme sahip olduğunuzu belirlemek zor olabilir. Tek bir test mevcut değildir ancak belirli bir nedenden şüpheleniliyorsa alerji testleri veya kan testleri yapılabilir.

Alerjik anjiyoödem teşhisi

Yakın zamanda fındık veya lateks gibi alerjiye neden olan herhangi bir maddeye maruz kalıp kalmadığınız sorulacaktır. Ayrıca ürtiker (kurdeşen) veya astım gibi başka alerjik durum geçmişiniz olup olmadığı da sorulabilir. Alerjik durumu olan kişilerde sıklıkla başka alerjik durumlar da gelişir.

Ağrı kesiciler, bitkisel takviyeler ve vitaminler gibi reçetesiz satılan ilaçlar da dahil olmak üzere, aldığınız ilaçları mutlaka doktorunuza bildirin. Doktorunuz olası tahriş edici maddelere maruz kalma durumunuza dair bir günlük tutmanızı veya bir gıda alerjisinden şüpheleniliyorsa bir gıda günlüğü tutmanızı önerebilir. Ayrıca alerjik anjiyoödemden şüpheleniliyorsa, daha ileri testler için muhtemelen uzman bir alerji veya immünoloji kliniğine yönlendirileceksiniz. Cildinizde reaksiyon olup olmadığını görmek için cildinize şüpheli alerjenden küçük bir miktar batırıldığı cilt prick testi ve bağışıklık sisteminizin şüpheli bir alerjene tepki verip vermediğini belirlemek için yapılacak kan testleri teşhis için kullanılabiir.

İlaca bağlı anjiyoödem teşhisi

İlaca bağlı anjiyoödeme neden olduğu bilinen bir ilaç kullanıyorsanız, doktorunuz o ilacı geri çekecek ve bir alternatif yazacaktır. Ancak bir sağlık uzmanının tavsiyesi olmadan reçeteli ilaçları almayı bırakmamalısınız.

Başka anjiyoödem ataklarınız yoksa ilaca bağlı anjiyoödem tanısı konulabilir.

Kalıtsal anjiyoödem teşhisi

Kalıtsal anjiyoödem, C1-inh geni tarafından düzenlenen proteinlerin düzeyini kontrol etmek için bir kan testi kullanılarak teşhis edilebilir. Çok düşük bir seviye kalıtsal anjiyoödemi düşündürür. Kalıtsal anjiyoödemin tanısı ve tedavisi oldukça uzmanlaşmıştır ve uzman bir immünoloji kliniğinde gerçekleştirilmelidir.

İdiyopatik anjiyoödem teşhisi

İdiyopatik anjiyoödem genellikle “dışlama tanısı” ile doğrulanır. Bu, idiyopatik anjiyoödem tanısının ancak yukarıdaki tüm testler yapıldıktan ve bir neden bulunamadıktan sonra yapılabileceği anlamına gelir. 

Anjiyoödem demir eksikliği, karaciğer hastalıkları ve tiroid bezi sorunları gibi diğer tıbbi sorunlarla ilişkili olabileceğinden doktorunuz veya uzmanınız bu koşulları kontrol etmek için bazı basit kan testleri de yapacaktır.