Biberiye (Rosmarinus Officinalis), iğneye benzer yaprakları ve odunsu aroması olan, yaprak dökmeyen bir çalı türüdür. En iyi yemek çeşnisi olarak bilinmesine rağmen, dünya çapında en popüler aromatik ve şifalı bitkilerden biridir. Kullanıma hazır hale getirmek için bitkinin temel bileşenlerini veya özünü tutan biberiye esansiyel yağı çıkarılır ve küçük şişelerde satılır. Adına rağmen yağ içermediği için gerçek bir yağ değildir.

Biberiye yağının halk sağlığında kullanılmasıyla birlikte, birçok bilim insanı potansiyel sağlık faydalarını belirlemek için daha fazla araştırma yapmaya başlamıştır. Bu araştırmaların çoğu yeni başlamış olsa da, çoğu; biberiye yağının geleneksel kullanımlarını desteklemekte ve olası yeni kullanımlarını göstermektedir.

Biberiye yağının faydaları nelerdir?

Biberiye esansiyel yağının potansiyel faydalarını aşağıda sizinle paylaştık:

1.Beyin Fonksiyonlarına Katkı Sağlayabilir

Antik Yunan ve Roma'da biberiyenin hafızayı güçlendirdiği düşünülmekteydi. Günümüzde yapılan araştırmalar, biberiye yağının solunmasının düşünme, konsantrasyon ve hafıza için önemli bir beyin kimyasalı olan asetilkolinin parçalanmasını önlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir.

Yapılan bir araştırmada; biberiye yağı ile doldurulmuş küçük bir odada 20 genç yetişkine matematik soruları sorulduğunda, yağın yayılma süresiyle doğru orantılı olarak hızları ve doğruluklarının arttığı saptanmıştır. Ek olarak, biberiyenin belirli kan bileşenlerinin seviyelerini artırdığı gözlemlenmiştir. 

Benzer şekilde başka bir çalışmada; hemşirelik öğrencilerine biberiye yağı solutulmuş ve bu öğrencilerin lavanta yağı soluyan ve hiç yağ solumayan öğrencilere göre daha iyi konsantre oldukları ve bilgileri daha kolay hatırladıkları rapor edilmiştir, Diğer araştırmalar, biberiye ve diğer esansiyel yağları solumanın, Alzheimer, demans gibi bilişsel hastalığı olan yaşlı erişkinlerde beyin fonksiyonlarını iyileştirebileceğini düşündürmektedir. Fakat bunun kesin tespiti için çok daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç duyulduğu bildirilmektedir.

2. Saç Uzamasını Teşvik Edebilir 

En yaygın saç dökülmesi türlerinden biri, daha çok erkek tipi kellik olarak bilinen androgenetik alopesidir ancak kadınları da etkileyebilir.

Biberiye yağı, androgenetik allopesiye neden olan testosteron türevi bir maddenin saç köklerinize saldırmasını önler ve böylece erkek tipi kelliğin oluşmasını engeller.

Androgenetik alopesili erkekler altı ay boyunca günde iki kez seyreltilmiş biberiye yağını kafa derisine masaj yaptıklarında, yaygın bir saç büyütme ilacı olan minoksidil (Rogaine) kullananlarla aynı saç kalınlığında artış yaşadıkları gözlemlenmiştir. Ek olarak, biberiye yağı kullanan bireyler, minoksidil ile karşılaştırıldığında daha az kafa derisi kaşıntısı bildirmiştir, bu da biberiyenin daha tolere edilebilir olabileceğini düşündürmektedir.

Diğer araştırmalar, biberiye yağının, 21 yaşın altındaki nüfusun yarısını ve 40 yaşın üzerindeki kişilerin yaklaşık %20'sini etkileyen düzensiz saç dökülmesi veya alopesi areata ile savaşabileceğini göstermektedir.

Yapılan başka bir çalışmada; alopesi areatalı kişilerin kafa derisine yedi ay boyunca her gün biberiye esansiyel yağı karışımı uygulanmış, nötr yağlar jojoba ve üzüm çekirdeği kullanan kontrol grubunun %15’inde, biberiye yağı kullanan grubun ise %44’ünde saç dökülmesinde iyileşme gözlemlenmiştir.

Sonuç olarak biberiye yağının erkek tipi kellik ve düzensiz saç dökülmesine iyi gelebileceğine dair çalışmalar vardır.

3. Ağrıyı Hafifletmeye Yardımcı Olabilir

Halk sağlığında biberiye hafif bir ağrı kesici olarak kullanılmaktadır. İki haftalık bir çalışmada, günde iki kez 20 dakika akupresür ile biberiye yağı karışımı alan omuz ağrısı şikayeti olan inme mağdurlarında ağrıda %30’luk bir azalma görülmüştür. Sadece akupresür alanların ağrılarında ise sadece %15 lik bir azalma rapor edilmiştir.

Ek olarak, hayvanlar üzerinde yapılan bir araştırmada, biberiye yağının yaygın kullanılan reçetesiz bir ağrı kesici ilaç olan asetaminofenden (parasetamol) biraz daha etkili olduğu belirlenmiştir.

4. Bazı Haşereleri Uzaklaştırabilir

Sizi ısırabilecek veya bahçenizi istila edebilecek zararlı böcekleri caydırmak için biberiye yağını kimyasal ürünlere doğal bir alternatif olarak düşünebilirsiniz.

Biberiye yağı bazlı bir pestisit olan EcoTrol, sera domates bitkilerine püskürtüldüğünde, bitkilere zarar vermeden iki benekli örümcek akarlarının popülasyonunu %52 azaltmıştır. Biberiye ayrıca zararlı virüsleri ve bakterileri yayan bazı kan emici böcekleri uzaklaştırmaya da yardımcı olur.

Biberiye yağı, diğer 11 esansiyel yağa karşı ölçüldüğünde, Zika virüsünü yayan Aedes aegypti sivrisinekleri üzerinde en uzun kovucu etkiye sahiptir. Biberiye yağının %12,5 oranında seyreltilmesi, 90 dakika boyunca sivrisineklerin %100'ünü uzaklaştırmıştır.

Ek olarak, %10 biberiye yağı içeren bir spreyin, kuzeydoğu ABD'de kene istilasına uğramış bölgelerde Lyme hastalığını barındıran siyah bacaklı kenelerin yayılmasını kontrol etmede kimyasal böcek ilacı bifentrin ile benzer şekilde etkili olduğu tespit edilmiştir.

5. Stresi Azaltabilir

Okul sınavları da dahil olmak üzere pek çok faktör strese neden olabilir. Biberiye yağı solumak sınav kaygısını azaltmada etkili olabilir.

Hemşirelik öğrencileri ile karşılaştırıldığında; test süresinden önce ve test süresi sırasında bir inhalatörden biberiye yağı soluduklarında, nabızlarının yaklaşık %9 azaldığı, biberiye yağı solumayanlarda ise önemli bir değişiklik olmadığı bildirilmiştir. Artan nabız hızları kısa süreli stres ve kaygıyı yansıttığı için biberiye yağı doğal bir stres azaltıcı olarak kullanılabilir.

Ek olarak, 22 genç yetişkin biberiye yağını 5 dakika kokladığında, aromatik olmayan bir bileşik koklayanlara kıyasla tükürüklerinde %23 daha düşük stres hormonu (kortizol seviyeleri) tespit edilmiştir. Aynı zamanda artan kortizol seviyeleri, diğer potansiyel sorunların yanı sıra bağışıklık sisteminizi baskılayabilir, uykusuzluğa neden olabilir ve ruh hali değişimlerine yol açabilir.

6. Dolaşımı Artırabilir

Zayıf dolaşım yaygın bir şikayettir. En çok ellerde ve ayaklarda fark edilir. Nispeten sıcak havalarda bile el ve ayak parmaklarınız soğuksa biberiye yağı dikkate alınmaya değer.

Bir çalışmada, dolaşımı bozan Raynaud hastalığı olan bir kadın ellerine biberiye yağı karışımıyla masaj yapmış ve bunun nötr bir yağ ile kıyasladığında parmaklarında daha fazla ısınmaya yardımcı olduğunu söylemiş ve bu etkiler termal görüntüleme ile de doğrulanmıştır.

Raynaud hastalığınız varsa, üşüdüğünüzde veya stresli olduğunuzda el ve ayak parmaklarınızdaki kan damarları daralarak renklerini kaybeder ve soğurlar. Biberiye yağı, kan damarlarınızı genişleterek kanınızı ısıtır ve böylece el ve ayak parmaklarınızda daha kolay bir dolaşım olur.

Bu etkileri doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olmakla birlikte biberiye yağı değerli, düşük maliyetli bir alternatif olabilir.

7. Canlanmanıza Yardımcı Olabilir

Biberiye yağı toplum sağlığında zihinsel ve fiziksel yorgunluk için yaygın olarak kullanılmaktadır. Biberiye yağı soluyan 20 sağlıklı genç yetişkin, plasebo gruba kıyasla kendilerini %30 daha zinde ve %25 daha az uykulu hissettiklerini bildirmişlerdir. Uyanıklıktaki bu artışın, beyin dalgalarındaki değişikliklere, kalp hızı, solunum ve kan basıncındaki artışlara karşılık geldiği bildirilmiştir. Seyreltilmiş biberiye yağını cilde uygulamak da benzer faydalar sağlayabilir, çünkü bu yolla beyninize ulaşabilir. Bir çalışmada, cilde seyreltilmiş biberiye yağı uygulanmış ve 20 dakika sonra plasebo grubuna kıyasla önemli ölçüde daha dikkatli, uyanık, enerjik ve neşeli hissetmeyi sağladığı rapor edilmiştir.

8. Eklem İltihabını Azaltabilir

Ön kanıtlar, biberiye yağının şişme, ağrı ve sertliğe yol açabilen doku iltihabını azaltmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bunu, iltihaplı kimyasalları serbest bırakmak için beyaz kan hücrelerinin yaralı dokulara göçünü engelleyerek yaptığı belirlenmiştir.

Romatoid artrit, vücudunuzun kendi bağışıklık sisteminin dizler ve diğer eklemler gibi dokulara saldırdığı, eklem astarını zedelediği ve iltihaba neden olduğu bir otoimmün durumdur. Haftada üç kez biberiye yağı karışımı kullanılarak 15 dakikalık diz masajı yapılan romatoid artritli bireylerin diz ağrılarında, yağ verilmeyenlere kıyasla %50 azalma olmuştur.

Biberiyenin iltihaplanma üzerindeki etkisi hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

9. Diğer faydaları 

Bilim adamları biberiye yağının diğer birkaç kullanımını araştırıyor ancak bu konuda şu an için insan çalışmaları oldukça yetersiz.

Test tüpü çalışmaları, insanlar için kullanımları kabul edilen inhalasyon veya topikal uygulama yoluyla esansiyel yağları test eden insan araştırmalarına eşdeğer değildir.

Ek olarak, bazı hayvan çalışmaları ağızdan biberiye yağı verilmesi yoluyla uygulanmıştır ancak bu önerilmez, uçucu yağlar yutulmamalıdır.

Yine de biberiye yağı aşağıdakiler için yararlı olabilir:

●Yağın, test çalışmalarının da gösterdiği antioksidan ve anti-inflamatuar etkileri vardır.

●Kanser hücreleriyle savaşabileceği öne sürülmektedir.

●Karaciğer ve sindirim sistemi için faydaları olabilir. Hayvan çalışmaları, biberiye yağının yağ sindiriminde önemli olan safranın salgılanmasını ve karaciğerinizi korumak için kendi antioksidan savunma mekanizmaları geliştirdiği üzerine olumlu sonuçlar vermiştir.

●Biberiye yağı gıdada belirli bakteri suşlarının büyümesini engellemeye yardımcı olabilir.

●Biberiye ve diğer esansiyel yağlar, antibiyotiklerin yan etkilerini azaltabilecek etkilere sahip olabilir. Ayrıca biberiye yağı antibiyotiğe dirençli bakterilerin hücre duvarlarını zayıflatabilir.

Bu faydalar biberiye yağının gelecekteki kullanımını destekleyecek nitelikte olabilir. 

Biberiye yağının kullanımı

Biberiye yağının kullanımı kolaydır. Biberiye yağı solunabilir veya topikal olarak uygulanabilir. Çok konsantredir, bu nedenle bir seferde yalnızca birkaç damla kullanılmalıdır. Satıldığı küçük şişeler, tek damlacıkların dağıtılmasını kolaylaştıran plastik damlalıklar içerir.

Bazı üreticiler esansiyel yağları yutmanın veya tüketmenin güvenli olduğunu iddia etse de, özellikle uzun vadede bunu destekleyen bilimsel kanıt yoktur. Uçucu yağlar yutulmamalıdır.

İşte biberiye kullanımı için birkaç kolay yönerge:

Teneffüs etme

Biberiye yağını solumanın en basit yolu şişeyi açıp içinize çekmektir. Alternatif olarak, bir bez veya kağıt mendil üzerine birkaç damla damlatıp yüzünüze yakın bir şekilde tutabilirsiniz.

Birçok kişi, uçucu yağı çevredeki havaya dağıtan aromaterapi difüzörleri kullanır.

Genel olarak, soludukları miktarı bilmek zor olduğundan, bebeklerin veya küçük çocukların yakınına bir difüzör yerleştirmekten kaçınmalısınız.

Topikal Kullanım

Biberiye ve diğer uçucu yağlar, cildinize uyguladığınızda kan dolaşımınıza kolayca emilir.

Genellikle esansiyel yağların, jojoba yağı gibi nötr bir taşıyıcı yağ ile seyreltilmesi tavsiye edilir. Bu, cildinizin olası tahrişini ve yağın erken buharlaşmasını önlemeye yardımcı olur.

Topikal kullanım için yağları seyreltirken bazı genel kuralları bilmelisiniz:

●Bebekler için: %0,3 seyreltilmiş yağ kullanın. 1 yemek kaşığı taşıyıcı yağa(nötr bir yağ) 1 damla uçucu yağ kullanın.

●Çocuklar için: %1,0 seyreltilmiş yağ kullanın. 1 çay kaşığı taşıyıcı yağa(nötr yağ) 1 damla uçucu yağ kullanın.

●Yetişkinler için: %2,0–4,0 seyreltilmiş yağ kullanın. 1 çay kaşığı taşıyıcı yağa(nötr yağ) 3–6 damla uçucu yağ kullanın.

Seyreltildikten sonra, yağı ayaklarınızın altına veya hedeflediğiniz vücut kısmına, örneğin ağrıyan kaslara uygulayın. Ardından, yağı cildinize sürün. Bu, kan akışını ve yağın emilimini artırır.

Biberiye ve diğer esansiyel yağları hasarlı cilde veya gözleriniz gibi hassas bölgelerin yakınına uygulamaktan kaçının.

Hamileyseniz, epilepsiniz veya yüksek tansiyonunuz varsa genellikle biberiye yağından kaçınmanız önerilmektedir. Kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.