C vitamini ruh sağlığımızı iyileştirebilir mi?

Soğuk algınlığının yaklaştığını hissettiğinizde, muhtemelen C vitamini alımınızı artırırsınız. C vitamininin bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olabileceği doğru olsa da, hepsi bu kadar iyi değildir. Bağışıklığın yanı sıra, C vitamini cildin nemli görünmesini sağlamanın yanı sıra ruh sağlığını da destekler.

C vitamini ve ruh hali arasındaki bağlantı şaşırtıcı görünebilir, ancak C vitamini eksikliği olan kişiler genellikle kendilerini yorgun veya depresif hissederler. Bazı araştırmalar, normalden daha düşük C vitamini seviyelerine sahip kişilerin, C vitamini aldıktan sonra ruh hallerinin düzeldiğini bulduğunu göstermiştir.

Ancak C vitamini seviyesinin düşük olduğu bilinmeyen kişiler için bile, C vitamini takviyesi almak ruh haline yardımcı olabilir. Bazı araştırmalarda, katılımcılar C vitamininin kaygı düzeylerini düşürdüğünü bildirmiştir. Portakal ve kırmızı biber gibi C vitamini açısından zengin meyve ve sebzeleri bol bol tüketin. Gelin daha detaylı bakalım:

Sağlıklı yaşamın sürdürülmesi için proteinler, yağlar, karbonhidratlar gibi makro besleyicilerin yanı sıra vitaminler gibi mikro besleyicilere de gereksinim vardır. Vitaminler, insan vücudu tarafından üretilmedikleri ya da yeterli miktarda yapılamadıkları için besinlerle dışarıdan alınmaları gerekir. Vitaminler, mikro-besin öğeleri grubunun bir alt dalı olup, büyüme ve gelişme, sinir ve sindirim sistemlerinin normal işlevlerinin sürdürülmesi, bağışıklık sistemi işlevlerine destek gibi önemli rolleri olan ve sağlığın korunmasında ve yaşamın sürdürülmesinde gerekli organik bileşiklere verilen ortak addır. Normal hücre fonksiyonlarının sağlanmasında da görevlidirler.

C vitamini nedir ve ne işe yarar? 

Suda çözünen C vitamini (askorbik asit) antioksidan özellik gösterir. C vitamini, kan damarlarının büyük bir kısmı, kemikler, eklemler, dişler ve diş etlerinin oluşumunda rol oynar ve başlıca rolü doku bağlarını tutan ana protein maddesi olan kollajeni üretmek ve bağışıklık sistemi fonksiyonlarına destek olmaktır. 

Unutulmaması gereken bir diğer önemli nokta da bilinen her vitamin ve mineralin yetmezliği oluştuğunda,  vücutta pek çok olumsuz belirtilerin baş göstermesidir. Örneğin A vitamini yetmezliğinde, karanlığa adaptasyon güçlüğü, yorgunluk ve anemi, C vitamini eksikliği olduğunda halsizlik, yorgunluk, içe kapanıklık,  depresyon,  demir yetmezliğinde anemi,  yorgunluk,  baş ağrısı,  dopamin  geçişinde azalma,  kalsiyum  yetmezliğinde,  baş  dönmesi, konfüzyon,  tetani,  tansiyon  değişmesi,  magnezyum yetmezliğinde,  halsizlik,  aşırı  duyarlılık,  aritmi, selenyum  yetmezliğinde  anksiyete  ve  depresyon gelişebilmektedir. Yani C vitaminin ruh sağlığına etkisi de buradan gelir.

Beynin yapısal bütünlüğünü ve optimal işlevlerini sürdürmek için oksidatif stres ve antioksidan sistem arasında sıkı denge gereklidir. A, C ve E vitaminleri gıdalardaki başlıca antioksidanlardır ve bu antioksidan vitaminlerin bilişsel gerilemeye ve anksiyete bozuklukları, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, otizm, bipolar bozukluk, depresyon, şizofreni ve madde kullanımına yatkınlık gibi zihinsel bozukluklara karşı koruyucu olduğuna dair ortaya çıkan sonuçlar vardır.  Çeşitli ruhsal rahatsızlıkları olan kişilerde kandaki düşük antioksidan vitamin seviyeleri görülmektedir. 

 Bir çalışmada  yüksek miktarda vitamin C ve E alımına sahip deneklerin, az miktarda alanlara göre Alzheimer riskinin düşük olduğu saptanmıştır.  Genel olarak, mevcut deneysel çalışmalar, antioksidanların ruhsal bozuklukların genel semptomlarını iyileştirmede faydalı etkilerini göstermektedir ve optimal kombinasyonlar ve önerilen antioksidan vitamin alım süresinin araştırılması gerekmektedir. 

C vitamininden zengin besinler nedir?

Portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi turunçgiller C vitamini açısından zengin kaynaklardır. Ayrıca, kivi, çilek, böğürtlen, ahududu gibi bazı meyveler de yüksek miktarda C vitamini içerir. Sebzeler arasında brokoli, karnabahar, yeşil biber, maydanoz, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler C vitamini bakımından zengindir.

Peki ruh sağlığımızı iyileştirmek için başka ne gibi yöntemleri deneyebiliriz?

Ruh sağlığını iyileştirmenin temel iki yolu vardır diyebiliriz. 

•Durumu değiştirmek, 

•Duruma verilen tepkiyi değiştirmek 

Bununla birlikte pek çok kaynakta ruh sağlığını iyileştirmenin tek bir yöntemi olmadığı belirtilmektedir. Ruh sağlığını iyileştirmede bazen birden fazla yöntemin bir arada kullanılması daha etkili olabilir. :

• Stresli anınızda derin nefes alma- verme tekniklerini uygulayın. Stresli zamanlarda nefes alış verişi zorlaştığı için vücuda giden oksijen miktarı azalmakta ve vücuttaki oksijen miktarı azalınca da kas gerginliğiniz artmaktadır. Böylelikle anksiyete daha da artmakta ve kişiler kendilerinde baş ağrısı hissedebilmektedirler. Bu nedenle stresli zamanlarda burundan derin derin nefes alınması ve ağızdan yavaş yavaş dışarı verilmesi gerekir. Bunu bir kaç kez tekrarlayarak yapın.

 • Müzik dinlemek stresi atmanın başka bir yoludur. Müzik anksiyeteyi azaltarak kalp atımını ve kan basıncını normale döndürür. Bu nedenle stresli anınızda hoşlandığınız bir müziği dinleyebilirsiniz. 

• Stres yaratan, üzüldüğünüz, kafanıza taktığınız vb. durumu başkalarıyla paylaşmak da sizi rahatlatabilir. Stres yaratan, sizi üzen olayın sizde yarattığı duygu durumu anlatabilirsiniz ve başkalarından destek isteyebilirsiniz. 

• Ruh sağlığınızı dengede tutabilmek için düzenli egzersiz yapın. Egzersiz stresli durumlardan uzaklaşmanızı ve hareketsiz yaşamdan uzaklaştırarak daha sağlıklı olmanızı sağlar. 

• Bunalmış, üzgün, stresli vb. anınızda gezintiye çıkın. Hemen kendinize sessiz bir ortam yaratın ya da yalnız kalabileceğiniz bir odaya geçin. Bir dakikalığına gözlerinizi kapatın ve nereye gitmek istiyorsanız oraya gidin. Şimdi gittiğiniz yerde hoşlandığınız her şeyi hayal ederek yapmaya çalışın. 

• Vücut bakımına ilginizi artırın. Her insan eşsizdir ve kendisi için özeldir. Bu nedenle kendinize gerekli özeni gösterdiğinizi hissedin. Örneğin, beslenme zamanlarını atlamayın. Stresle baş edebilmek için dengeli beslenmek çok önemlidir. Nasıl ki bir araba iyi benzin ile daha iyi çalışırsa, insan vücudu da iyi beslenebildiği zaman daha iyi çalışabilir. Bütün besin gruplarından düzenli olarak tüketmek, çay-kahve gibi uyarıcı içeceklerden uzak durmak ya da az tüketmek gerekir. Özellikle C vitamini stres düzeyini azalttığı için sebze ve meyve tüketimi son derece yararlıdır. Kendine iyi bakabilmenin diğer bir yolu da düzenli uyku uyuyabilmektir. Uykusuz kalındığı zaman vücudun stres düzeyi daha fazla artacaktır. 

• Gülmeyi bilmek de ruh sağlığını iyileştirmenin yollarından biridir. Gülmek kişinin yeniden denge haline dönmesine yardım eder. Gerektiğinde stres yaratan olaya gülerek rahatlayabilirsiniz. 

• Stresli, üzgün, gergin vb. anlarınızda ağlamak istiyorsanız ağlayabilirsiniz. Ağlamak stresli anlarınızda anksiyeteyi gidermenin sağlıklı yollarından birisidir.

Unutmayın hiçbir şey sizden önemli değil ve ruh ve beden sağlığınız bütünsel sağlık adına her zaman birlik içerisinde. Hayat bazen zorlukla bazen sevinçle bazen de gözyaşlarıyla olabilir ama ruh sağlığımız nasıl dengedeyken iyiyse hayat da dengesini bulduğunda taş yerine oturur.