Dikkat! Kabuklu ağaç yemişlerine alerjiniz olabilir

Fındık, ceviz, badem… Olsa da yesek dediğimiz, çoğumuzun severek tükettiği kuruyemişlerden. Sağlıklı yağ alternatifleri olduklarından diyetlere de porsiyon kontrolüyle gönül rahatlığıyla ekleniyorlar. Tabi bu kuruyemişlere bir alerjiniz yoksa… Çünkü fındık, ceviz, badem gibi yemişlere karşı gösterilen reaksiyonları ifade eden kabuklu ağaç yemişleri alerjileri en yaygın gıda alerjileri arasında gösteriliyor. Bununla birlikte, yer fıstığı baklagiller familyasına ait olduğundan ağaç yemişi sınıfına girmiyor. Kim derdi ki bir gün yer fıstığı dışlanacak! 

Bu yazımızda sizler için kabuklu ağaç yemişi alerjilerinin semptomlarını, nedenlerini ve tedavisini araştırdık. İyi okumalar…

Kabuklu ağaç yemişi alerjisi nedir?

Kabuklu ağaç yemişi alerjisi, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde en yaygın görülen sekiz  besin alerjisi türünden biridir ve kabuklu ağaç yemişlerine verilen reaksiyonları ifade eder.

Bazılarımızın vücudu kabuklu ağaç yemişlerine kötü tepki verebilir. Bazılarımızın sadece bir ağaç yemişine alerjisi olabilirken bazılarımız iki ya da üçüne alerjik reaksiyon gösterebilir. Ancak doktorlar genellikle bir ağaç yemişine alerjisi olan kişilerin diğer kuruyemişlerden de kaçınmasını önerir. Kabuklu ağaç yemişleri şunlardır:

● badem

●ceviz

●Antep fıstığı

●kaju

●fındık

●çam fıstığı

Kabuklu ağaç yemişi alerjisinin semptomları nelerdir?

Ağaç yemişi alerjisi belirtileri genellikle kişi yemişi yedikten sonra hızlı bir şekilde gelişir. Semptomlar hafif bir burun akıntısından tutun da boğaz şişmesi, nefes darlığı ve şoku içeren hayatı tehdit eden anafilaksi semptomlarına kadar değişebilir.

Aynı kişi, farklı zamanlarda farklı alerjisi semptomlarına sahip olabilir.

Alerjisi olan kişiler, ağaç yemişi türlerine maruz kaldıktan sonra aşağıdaki semptomları yaşayabilir:

● Cilt: kurdeşen, şişme (yüz, dudaklar, dil), kaşıntı, kızarıklık

● Solunum: öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüs ağrısı, ses kısıklığı, burun tıkanıklığı veya saman nezlesi benzeri belirtiler (burun akıntısı ve sulu gözler, hapşırma), yutma sorunu, anafilaksi

● Gastrointestinal (mide): mide bulantısı, ağrı / kramp, kusma, ishal

● Kardiyovasküler (kalp): normal ten renginden daha soluk / mavi renk, zayıf nabız, bayılma, baş dönmesi veya sersemlik, şok

● Diğer: anksiyete, baş ağrısı, rahim krampları, metalik tat

Anafilaksi gibi ciddi bir belirti varsa hızla tedavi edilmelidir, aksi takdirde ölümcül sonuçlar doğurabilir. Şiddetli alerji semptomları olan kişiler, epinefrinli bir otomatik enjektör olan EpiPen için reçete alma konusunda bir sağlık uzmanıyla konuşmalıdır. Bu cihaz onlara ihtiyaç duydukları tedaviye hazır erişim sağlayacaktır.

EpiPen nedir?

EpiPen, şiddetli alerjisi olan hastaların anafilaksiye (solunum yollarında şişme ile tıkanmaya bağlı olarak bilinç kaybı, hatta ölüme kadar gidebilen ekstrem bir reaksiyon) girmesini önleyen ilaçlı kalem şeklinde bir şırıngadır. Bu kalemler kasları rahatlatıp soluk yollarını açan ve kişinin nefes almasına izin veren epinefrin diğer bir deyişle adrenalin içerir.

EpiPen nasıl uygulanır?

Anafilektik şoka giren kişi bilinci kapanmadan önce EpiPeni varsa kendine uygulayabilir veya başkası tarafından da uygulanabilir. EpiPenin kapağı çıkarılır, hastanın giysisi üzerinden üst bacak yani uyluğun üst dış yan kısmına saplanır, tetik mekanizmasına basılır ve 10'a kadar sayılır. Hasta yatar pozisyonda ayakları yukarıda olacak şekilde bekletilmeli asla ayakta tutulmamalı veya yürütülmemelidir. İlaçlar 30 saniye kadar kısa bir sürede kan dolaşımına karışır. Ama şunu bilmeliyiz ki; EpiPen’in bileşimindeki ilaçlar anafilaksi için tedavi olarak görülemez, 10 ile 20 dakika arasında etkileri geçmeye başlar. Bu sebeple EpiPen’ler bir hastanın kritik bir reaksiyon sonrası tıbbi desteğe kadar zaman kazanması için bir yöntem olarak görülebilir.

Kabuklu ağaç yemişi alerjisi nasıl oluşur?

Diğer alerjik reaksiyonlarda olduğu gibi, kabuklu ağaç yemişi alerjisi belirtileri de, bağışıklık sisteminin yemişlerdeki proteinlere zararlı maddelermiş gibi tepki vermesi sonucunda ortaya çıkar. Bilim insanları, bireylerin vücutlarının yemiş proteinlerine neden bu şekilde tepki verdiğini tam olarak açıklayabilmiş değil, ancak gıda alerjileri ailelerde görülme eğiliminde olduğundan, genetik bir faktör gibi görünüyor. Saman nezlesi gibi diğer alerjileri olan kişilerde de ağaç yemişi alerjisi geliştirme olasılığı daha yüksek olarak biliniyor.

Evet, tüm ağaç yemişi alerjilerinin belirtileri, bağışıklık sisteminin yemişin proteinine verdiği yanıttan kaynaklanır, ancak bağışıklık sisteminin bu reaksiyonun bir parçası olarak oluşturduğu antikorlarda farklılıklar görülebilir. En sık görülen ve anafilaksi gibi tehlikeli reaksiyonlara yol açma olasılığı en yüksek olan ağaç yemişi alerjisi türü, vücutta immünoglobulin E'nin (IgE) aktivasyonu sonucu ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminin farklı bileşenleri, daha yavaş gelişme eğiliminde olan diğer reaksiyonların çoğundan sorumludur.

Kabuklu ağaç yemişi alerjisi nasıl teşhis edilir?

Teşhis için detaylı bir tıbbi bir öykü, önceki alerjik reaksiyonlar ve ailede alerji öyküsü olup olmadığına bakmak, alerjenlere bağlanan ve belirtilere neden olan kimyasalların salınımını tetikleyen bir antikor olan alerjene özgü immünoglobulin E’nin varlığını belirlemek için deri prick testleri veya kan testleri yapılabilir. Bu testlerin sonuçsuz kalması durumunda, alerji uzmanınız besin yükleme testi isteyebilir. Bu testte, hasta bir alerji uzmanının gözetiminde belirli bir süre boyunca artan dozlarda alerjiye neden olduğundan şüphelenilen yiyeceklerden küçük miktarlarda tüketir. Bu prosedür sırasında acil durum ilaçları ve acil durum ekipmanı hazır bulundurulmalıdır.

Kabuklu ağaç yemişi alerjisinde kaçınılması gerekenler nelerdir?

Kabuklu bir ağaç yemişi alerjisine sahipseniz bir sağlık uzmanı yalnızca bir türe alerjiniz olduğunu teşhis etmiş olsa bile, tüm ağaç yemişlerini yemekten kaçınmanız yararınıza olabilir. 

Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), Hindistan cevizini bir ağaç yemişi olarak kabul eder, ancak resmi olarak bir meyvedir. Kabuklu ağaç yemişi alerjisi olan kişiler, diyetlerine Hindistan cevizi eklemeden veya Hindistan cevizi içeren ürünleri kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışmalıdır.

Kuruyemişlerin birçok farklı kullanımı vardır ve çok çeşitli yiyecek, içecek ve yenmeyen ürünlerde bulunabilirler. Kabuklu ağaç yemişi alerjisi semptomlarından kaçınmak için, alerjisi olan kişiler bir besini tüketirken veya kullanırken içeriğini sorgulamalı, etiket okumalı ve herhangi bir bulaş olup olmadığı konusunda da emin olmalıdır. Aşağıda tüketirken dikkatli olmanız gereken besinleri sizler için listeledik:

●pişmiş ürünler

●tatlılar

●soslar

●salatalar

●hazır çorbalar

●paketlenmiş karışımlar

●sabunlar

●cilt losyonları

●saç bakım ürünleri

●bazı alkollü içecekler

●bitkisel süt alternatifleri

Kabuklu ağaç yemişi alerjisi olanlar ne yapmalı?

Kabuklu ağaç yemişi alerjisi olan kişiler için temel tedavi planı şunları içerir:

●Tüm ağaç yemişleri ve yer fıstığı ile bunları içeren ürünler ve bu gıdalarla aynı tesislerde işlenmiş ürünlerden kaçınmalısınız.

●Alerji semptomlarını tanımalı ve gelişirse derhal harekete geçmelisiniz.

●Kaşıntı veya şişme gibi hafif semptomları gidermek için antihistaminikler almak için doktorunuza danışmalısınız.

●Şiddetli alerjiniz varsa, anafilaksi meydana gelmesi durumunda hemen müdahale edilebilmesi için EpiPen gibi bir otomatik enjektör taşımalısınız.

●Alerjisi olan kişi bir çocuksa, ebeveynleri öğretmenlerin, bakıcıların, koçların ve çocuğun arkadaşlarının çocuğun durumunun ciddiyetini anladığından emin olmalı ve gerekli durumlarda müdahale edebilmesi için tedbirleri bildirmelisiniz.

●Yediğiniz hiçbir şeyin alerjen madde içermediğinden veya üretim sürecinde alerjenle kontamine olmadığından emin olmak için etiketleri okuma konusunda dikkatli olmalısınız.

●Yüzeyleri temizleme spreyleri veya dezenfekte edici mendillerle temizlemek yer fıstığı kalıntılarını giderebilir. Cevizlere dokunduktan sonra ellerin akan su ve sabunla yıkanması da kontaminasyon riskini azaltabilir.

Kabuklu ağaç yemişi alerjileri düzelir mi?

Yemiş alerjileri ömür boyu sürme eğilimindedir. Araştırmalar kuruyemiş alerjisi olan çocukların yaklaşık %9’unun alerjilerinin geçtiğini göstermektedir. 

Sonuç olarak kabuklu ağaç yemişi alerjilerinde reaksiyonları önlemenin en iyi yolu kuruyemiş içeren gıdalardan ve ürünlerden kaçınmaktır. Bununla birlikte, pek çok gıda ve üründe ağaç yemişleri ve yer fıstığı bulunduğundan ve üreticilerin bunları işlediği tesislerde çapraz kontaminasyon gelişebileceğinden, kazara maruz kalmamak için dikkatli ve bilinçli olmak önemlidir.