E Vitamini nedir?

E vitamini, çeşitli formları bulunan yağda çözünen bir vitamindir. E Vitamini görme, üreme ve kan, beyin ve cilt sağlığı için önemli bir bileşendir.

E vitamini antioksidan özelliklere sahiptir. Antioksidanlar, vücudun besinleri parçaladığında veya tütün dumanına veya radyasyona maruz kaldığında oluşan kimyasallardır ve hücreleri serbest radikallerin etkilerinden koruyabilirler. Kalp hastalığı, kanser ve diğer sağlık sorunlarının tümü serbest radikallerle ilişkili olabilmektedir. E vitamini takviyeleri, gıdalarda doğal olarak bulunan antioksidanlarla aynı faydaları sağlamayabilmektedir. 

E vitamini açısından zengin besinler arasında kanola yağı, badem, zeytinyağı ve yer fıstığı bulunur. E vitaminini aynı zamanda etlerden, yeşil yapraklı sebzelerden,  süt ürünlerinden ve güçlendirilmiş tahıllardan da alınabilir. Bununla birlikte, E vitamin kapsüller veya damlalar halinde oral bir takviye olarak da alınabilmektedir.  

E Vitamini Formülü Nedir?

E vitaminin formülü C 29H50O2 ’ dur. Genellikle antisterillik vitamini olarak bilinen E vitamini, kimyasal bileşimine göre bir tokoldur. E Vitamini, hücre zarlarında ve lipoproteinlerde önemli bir rol oynayan, yağda çözünen bir antioksidandır. Epidemiyolojik ve küçük ara çalışmalara göre E vitamini kardiyovasküler hastalık, belirli maligniteler ve diğer kronik hastalık riskini azaltmada etkilidir. Bazı önemli klinik araştırmalarında, E vitamininin sağlık yararlarını daha ayrıntılı olarak incelenmektedir. Tokoferol ve tokotrienol, E vitamini etkisine sahip iki tokol molekülüdür. Bunlardan alfa-tokoferol en aktif olanıdır. 

E Vitamini Ne İşe Yarar?

Dört tokoferol ve dört tocotrienol, E vitaminini oluşturan sekiz yağda çözünen bileşen arasındadır. E Vitamini, hücre zarlarının reaktif oksijen türlerine karşı korunmasına yardımcı olabilecek, yağda çözünen bir antioksidandır. Vücutta bir antioksidan olarak çalışan E vitamini, hücreleri serbest radikal hasarından korumada rol oynar. Vücut tüketilen besinleri enerjiye çevirdiğinde serbest radikaller oluşur. Sigara dumanı, hava kirliliği ve güneşten gelen UV ışığı, insanları çevredeki serbest radikallere maruz kalmasına neden olur. 

E vitaminine ayrıca vücudun bağışıklık sisteminin istilacı mikrop ve virüslerle savaşması için ihtiyaç duyulmaktadır. Kan damarlarının genişlemesine ve içlerinde kan pıhtılaşmasının önlenmesine katkıda bulunur. E vitamini ayrıca hücreler tarafından birbirleriyle bağlantı kurmak ve birçok kritik görevi yerine getirmek için kullanılır.

E Vitaminin Faydaları Nedir?

E vitaminin vücuda faydaları aşağıda listelenmiştir. 

• Kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olur: LDL (kötü) kolesterol ve trigliseritler gibi yüksek tansiyon ve yüksek kan lipid düzeyleri, kalp hastalığı riskini yükseltebilir. Araştırmalara göre E vitamini takviyesi, bazı kişilerde bu gibi kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmada etkilidir. 

2019'da yayınlanan 18 araştırmanın bir analizinde, E vitamini takviyelerinin, plasebo tedavileri ile karşılaştırıldığında, sistolik kan basıncını önemli ölçüde azalttığı, ancak diyastolik kan basıncını düşürmediği gösterilmiştir. 

Bazı araştırmalar, omega-3 takviyeleri ile birlikte E vitamini alımının metabolik sendromlu kişilerde LDL ve trigliserit seviyelerini azaltabileceği belirtilmektedir.

• Cilt sağlığı için faydalıdır:  E vitamini takviyeleri, egzama gibi bazı cilt rahatsızlıklarına sahip kişiler için faydalı olabilmektedir. 

E vitamini cildi korumasız güneşe maruz kalma ve hava kirliliği gibi günlük çevresel stres faktörlerinin neden olduğu serbest radikallerle savaşarak cildi korur.

E Vitamini ayrıca nemlendirici ve iyileştirici özelliklere sahiptir ve cilt bariyer işlevini güçlendirmede etkili rol oynamaktadır. E vitamini doğal bir iltihap önleyicidir, bu özelliği ile cildi yatıştırmaya ve rahatlatmaya yardımcı olur. Ayrıca cildi nemlendirir ve doğal bir güneş koruması görevi görür.

• Göz sağlığı için faydalıdır: E vitamini retina, kornea ve uveanın kendini (gözün pigmentli kısmı) onarmasına yardımcı olur. Örneğin, Public Health Nutrition'da 2015 yılında yayınlanan bir araştırma analizinde, E vitamini alımının, yaşlanmaya bağlı katarakt insidansının daha düşük olmasıyla bağlantılı olduğu belirtilmiştir. 

E vitamini takviyeleri aynı zamanda, bebekleri etkileyen bir göz rahatsızlığı olan prematüre retinopatisinin tedavisinde kullanılmıştır. Ancak aşırı yüksek dozlarda E vitamini ise retinitis pigmentosa olan kişilerde görme kaybını hızlanmasına neden olabilir. 

• Oksidatif stres göstergelerini azaltır ve antioksidan savunmayı güçlendirir: Oksidatif stres, vücudun antioksidan savunması, reaktif oksijen türleri (ROS) olarak bilinen kimyasalların sentezi ve birikimi arasında görülen bir dengesizlik sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu, hücresel hasara ve hastalık riskinde artışa yol açabilir. 

E Vitamini vücutta güçlü bir antioksidandır ve yapılan araştırmalar, yüksek dozlarda E vitamini takviyesi almanın bazı bireylerde oksidatif stres belirtilerini azaltabileceğini ve antioksidan savunmasını yükseltebileceğini belirtmiştir. 

• Dismenoreyi yönetmede rol oynar: Dismenore, kramp, pelvik ağrı gibi yoğun ve sık adet ağrısı ile ilişkili bir durumdur. Araştırmalar, E vitamini takviyelerinin ağrıyı azaltmada etkili olabileceğini göstermektedir. Yapılan bir çalışmada, günde 200 IU E vitamini almanın adet ağrısını plasebodan daha fazla rahatlattığı görülmüştür. Bununla birlikte E Vitamini, 180 mg EPA ve 120 mg DHA içeren bir omega-3 takviyesi ile birlikte alındığında daha büyük bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. 

• Bilişsel sağlığa fayda sağlar: E vitamini, beyin ve vücut sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki elektrik sinyallerinin iletilmesine yardımcı olur. Ancak E vitamini takviyelerinin Alzheimer hastalığı gibi bilişsel rahatsızlıkları olan insanlara sağladığı faydaya dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. 

• Karaciğer fonksiyonunu iyileştirebilir: Yapılan araştırmalar, vücuda düzenli E vitamini alımının alkolsüz yağlı karaciğer hastalığında (NAFLD) görülen karaciğer hasarını önlemede rol oynayabileceğini göstermektedir. E vitamininin antioksidan özellikleri, hasarlı hücrelerde yara izini önlemeye veya azaltmaya yardımcı olabilir. 

E Vitaminin Saça Faydaları Nedir?

E vitamini saç ve saç derisi sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur. İçerdiği antioksidan özellikleri saç derisindeki saç folikülü hücrelerinin parçalanmasına yol açan oksidatif stres ve serbest radikallerin miktarını azaltmaya katkı sağlar.

Oksidatif stres, saç dökülmesi ile ilişkilidir. E vitamini içerdiği antioksidan özellikleri sayesinde saç dökülmesini önlemeye yardımcı olmaktadır. 2010 yılında gerçekleştirilen küçük çaplı bir araştırmada, E vitamini takviyelerinin saç dökülmesi yaşayan bireylerde saç büyümesini artırdığı bulunmuştur. 

Saçın dış yüzeyindeki koruyucu yağ tabaka yok olduğunda, saç parlaklığını kaybeder veya şekillendirilmesi zorlaşır. Saçlara E vitamini açısından zengin bir yağ uygulamak, parlaklığı geri kazanmaya ve bu koruyucu tabakayı yenilemeye yardımcı olabilir. Yağ, nemi hapsederek kırılmayı en aza indirmeye ve saçın ısı ve kimyasallar gibi çeşitli işlemler sonucu kaybettiği parlaklığın geri kazanılmasında etkilidir. Buna ek olarak E vitamini içeren yağlar, saç derisini nemlendirmeye ve aşırı yağ üretiminin engellenmesine katkıda bulunur. 

E Vitaminin Cilde Faydaları Nedir?

E Vitamini, ciltteki UV hasarını azaltmada rol oynayan güçlü bir antioksidandır. E vitamini topikal olarak uygulandığında, cildi serbest radikallerin yol açtığı hasara karşı korumaya yardımcı olur. Birçok nemlendiricide bulunan E vitamini yağlı, kuru ve pullu cildin önlenmesinde önlemek ve tedavi edilmesinde yardımcı olmak için nemlendirici olarak uygulanabilmektedir. E vitamini, kuru cildin yol açtığı kaşıntının giderilmesinde etkilidir. Bununla birlikte E vitamini, atopik dermatit ve egzama ile bağlantılı kaşıntı, kuruluk ve pullanmayı hafifletmeye yardımcı olur. Bir çalışmada, E vitamini takviyelerinin egzama semptomlarında önemli iyileşmeler sağlayabileceğini belirtilmiştir. E vitaminin cilde diğer faydalarından biri de yaraların iyileşmesi üzerindeki etkisidir. Buna ek olarak çeşitli araştırmalara göre, E vitamininin güneş yanığı oluşumunu önleyebileceği veya azaltabileceği düşünülmektedir. E vitamini yağı kuru, pul pul dökülen cildi nemlendirerek yatıştırmayı sağladığından, güneş yanığından kaynaklanan kaşıntı ve yanma hissinin hafifletmesinde faydalıdır.

E Vitamini Nasıl Kullanılır?

E vitamini çeşitli şekillerde kullanılabilmektedir E vitamini dengeli bir diyet ile yeterli miktarda alınabilir.  Diyetlerden yeterli miktarda alınamayan E vitamini, oral bir takviye olarak E vitamini ampül ve kapsül şeklinde de alınabilir. 

E Vitamini Kapsülü Nasıl Kullanılır?

E vitamini kapsülleri genellikle beslenme takviyesi olarak kullanılmaktadır.  E vitamini kapsülleri beslenmeye ek olarak, cilt, saç ve tırnak sağlığı için de çeşitli şekillerde kullanılabilmektedir. Bu kapsüller, şampuanların içerisine eklenebilir, ancak kullanılan şampuanın sülfat ve paraben içermemesi gerekmektedir. E vitamini kapsülleri aynı zamanda çeşitli bitkisel yağlarla karıştırılarak da saç bakım yağı olarak uygulanabilir. E vitamini kapsülü kullanımının diğer yolu ise cilt maskeleridir. Doğal maskelerin içerisine eklenen E vitamini kapsülleri, cilt sağlığını iyileştirmeye yardımcı olmaktadır. 

E Vitamini Ampulü Nasıl Kullanılır?

E vitamini ampulleri krem ve şampuanların içerisinde eklenerek kullanılabilir. Bu sayede cildin daha genç görünüme sahio olmasına yardımcı olan kolajen üretimini arttırır. Aynı zamanda  cilt bakım rutinine E vitamini ampullerini eklemek, cildin onarılmasını ve daha canlı bir görünüme kavuşmasında rol oynar. Bununla birlikte E vitamini ampulü, cilt yanıklarının iyileşmesinde de etkili olmaktadır. 

E vitamini ampulü, hasar görmüş saçlar için şampuanlara eklenerek de kullanılabilir.  Ampuldeki yağ ve kullanılan saç yağına eklenerek, saça masaj yaparak uygulanır ve 2-3 saat bekletilir. Ardından şampuan ve ılık su ile yıkanmalıdır. Bu şekilde haftada iki kez kullanılması tavsiye edilmektedir. E vitamini ampulü aynı zamanda bir miktar kaba alınan şampuanın içerisine ilave edilir ve iyi bir şekilde karışması sağlanır. 10 dakika boyunca şampuanın saçta bekletilmeli ve daha sonra yıkanmalıdır. 

E Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

E vitami içeren besinler aşağıda listelenmiştir.

• Avokado: Avokado, düşük şeker içeren, yüksek besin değerine sahip bir meyvedir. 100 gram avokado 2.07 miligram E vitamini içerir. 

Aynı zamanda 100 gram avokado 10 mg C vitamini içerir ve bu da avokadoyu çeşitli öğünler için besleyici bir takviye haline getirir. Avokado ayrıca muzdan daha yüksek potasyum içeriğine sahiptir.

• Bal kabağı: 100 gram pişmiş bal kabağı 1.29 mg E vitamini içermektedir. Buna ek olarak bal kabağı 15.1 mg C vitamini, 3.2 gr lif, 284 mg potasyum ve 11155 IU A vitamini gibi çeşitli vitamin ve mineraller açısından da zengindir. 

• Fıstık: 100 gram kavrulmuş fıstık 4.93 mg E vitamini içerir. Yüksek besin değerine sahip olan fıstığın 100 gramında 634 mg potasyum, 24.35 gr protein, 8.4 gr lif ve 14.355 mg niasin bulunur. 

• Alabalık: 100 gr alabalık 2.15 mg E vitamini içerir. Alabalık aynı zamanda omega-3 yağ asitleri bakımından da zengindir. Protein açısından da zengin bir besin olan Alabalığın 100 gramında  21.11 gram protein bulunur. 

• Ispanak: 100 gr çiğ ıspanak 2.03 mg E vitamini içerir. Ispanak ayrıca, 2.2 gr lif 558 mg potasyum, 9377 A vitamini ve 28,1 mg C vitamini içermektedir.

• Badem: 100 gr badem 25.63 mg E vitamini içerir. Buna ek olarak, 12,5 gr lif, 733 mg potasyum, 21.15 gr protein ve 270 mg magnezyum bulunur.

• Ay çekirdeği:  100 gram ay çekirdeği 35.17 mg E vitamini içerir. Ay çekirdeği yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sistemini destekler. Aynı zamanda da çeşitli besinler açısından da zengindir. 100 gram ay çekirdeği 8,6 gr lif,  645 mg potasyum, 325 mg magnezyum, 5 mg çinko ve 20.78 gr protein içermektedir.

Günlük E Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?

E vitamini için önerilen Günlük Alım Miktarı, kişinin yaşına göre değişmektedir. Aşağıda yaş gruplarına göre alınması gereken E vitamini miktarı verilmiştir. 

• 0-6 aylık bebekler için günlük 4 mg

• 7-12 aylık bebekler için günlük 5 mg

• 1-3 yaşındaki çocuklar için günlük 6 mg

• 4-8 yaşındaki çocuklar için günlük 7 mg

• 9-13 yaşındaki çocuklar için günlük 11 mg

• 14+ yaşındaki kadın ve erkekler için günlük 15 mg

• Emziren kadınlar için günlük 19 mg

E Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Hafif E vitamini eksikliği genellikle fark edilmez, ancak daha ciddi vakalarda görme sorunlarına, kas zayıflığına ve bilişsel bozulmaya yol açabilir. E vitamini eksikliğinin tipik semptomlarına ve belirtilerine çocuklarda daha sık rastlanmaktadır. E vitamini eksikliğinin belirtileri şunlardır.

• Karıncalanma ve uyuşma hissine neden olabilir: Sinir liflerinin hasar görmesi, sinirlerin mesajları düzgün bir şekilde iletmesini engelleyebilir ve bu durum bazen periferik nöropati olarak adlandırılan karıncalanma ve uyuşma semptomlarına neden olur. 

• Görme sorunlarına neden olur: E vitamini eksikliği, retinadaki ve gözdeki diğer hücrelerdeki ışık reseptörlerini bozulmasına yol açarak, görme kaybına sebep olabilir.

• Kas güçsüzlüğüne yol açar:  E vitamini, merkezi sinir sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. E vitamini, vücudun en önemli antioksidanlarındandır ve eksikliği, kas güçsüzlüğüne sebep olabilen oksidatif strese yol açar. 

• Yürüme ve koordinasyon ile ilgili rahatsızlıklara neden olabilir:  E vitamini eksikliği, Purkinje olarak bilinen nöronların parçalanmasına ve mesaj iletme yeteneklerinin bozulmasına yol açabilir. 

• Bağışıklık sistemi sorunları meydana gelebilir: E vitamini eksikliği bağışıklık hücrelerinin engellenmesine neden olabilir.

Vücutta E Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Sağlıklı insanlarda E vitamini eksikliği nadir olarak görülmektedir. E vitamini eksikliği yağın uygun şekilde sindirilmediği veya emilmediği belirli hastalıklarla ilişkilidir. E vitamini eksikliğinin yol açtığı hastalıklar arasında crohn hastalığı,,  E vitamini eksikliği (AVED) kistik fibroz ve abetalipoproteinemi ve ataksi gibi bazı genetik hastalıklar bulunur. 

E vitamini eksikliği,vücut hareket kontrolü kaybı , kas zayıflığı, kollarda ve bacaklarda his kaybı ve görme sorunlarına yol açan sinir ve kas hasarına sebep olabilir.  Vücutta E vitamini eksikliğinin yol açtığı rahatsızlıklardan biri de bağışıklık sisteminin zayıflamasıdır.