Faydaları saymakla bitmiyor! Zencefil nedir?

Zencefil, zingiberaceae ailesine ait Asya'ya özgü çiçekli bir bitkidir. Zencefil taze olarak tüketilebilir, kurutulabilir veya baharat olarak saklanabilir. Bununla birlikte zencefil, tabletler, kapsüller ve sıvı özler formunda da bulunmaktadır. Zencefil kökleri kozmetik sektöründe sabun ve diğer güzellik ürünlerinde koku olarak kullanılan yaklaşık %2 oranında esansiyel yağ içerir.

Zencefil aynı zamanda yemek pişirmede ve tıpta kullanılmaktadır. Bu bitki içerdiği antioksidanlar ve diğer besinler sayesinde artrit, iltihaplanma ve çeşitli enfeksiyon türlerinin önlenmesine veya tedavi edilmesine yardımcı olur. Bununla birlikte  diyabet, migren, adet krampları ve osteoartrit için de kullanılır.

Zencefilin Faydaları Nedir?

Zencefilin vücut üzerinde oldukça fazla etkisi vardır. Özellikle bağışıklık üzerindeki etkileri bilinen zencefilin vücuda faydaları aşağıda listelenmiştir.

• Soğuk algınlığı ve gribi hafifletmeye yardımcı olur: Taze zencefil suyu, soğuk algınlığı semptomlarının hafifletilmesinde etkili bir içecek olabilir. Bunun nedeni ise kökün, soğuk algınlığı semptomlarının giderilmesine yardımcı olduğu bilinen bir ısınma etkisine sahip olmasıdır. Zencefil çayı kişiyi sıcak tutarken vücudun terlemesine ve hastalıkları ortadan kaldırmasına katkı sağlayabilir. Diğer faydalarına ek olarak  zencefildeki fenolik bileşikler olan gingeroller, enfeksiyonların önlenmesinde etkili olabilir. 

• Kanser Riskini Azaltır: Zencefil iyi bir antioksidan kaynağıdır. Bu özelliği sayesinde zencefilin çeşitli oksidatif stres türlerini azaltabileceğini gösterilmiştir. Vücutta çok fazla serbest radikal bulunduğunda oksidatif stres meydana gelir. Metabolizma ve diğer süreçler tarafından oluşturulan toksik moleküller, serbest radikaller olarak bilinir. Kanser de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açabilecek hücresel hasarı önlemek için serbest radikaller vücuttan atılmalıdır. Diyetteki antioksidanlar vücudun serbest radikalleri yok etmesine yardımcı olur.

• Adet Kramplarını Giderir: Adet döneminin başında tüketilen zencefilin, adet ağrılarına karşı oldukça etkili olduğu gösterilmiştir. Yapılan bir çalışma, günde dört kez 250 mg zencefil kapsülü alan kadınların, günde dört kez 250 mg mefenamik asit veya 400 mg ibuprofen kapsülü alan kadınlarla aynı ağrı kesici etkiye sahip olduğunu ortaya çıkmıştır. 

• Kan Şekerini Düşürür: Diyete zencefil eklemek,  kan şekeri değerlerini iyileştirmeye ve tip 2 diyabet geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Bir araştırmada, günde 2 gram toz zencefil takviyesi almanın, tip 2 diyabetli kişilerde açlık kan şekerini önemli ölçüde düşürdüğünü ortaya çıkmıştır. 

• Mide ağrısını hafifletmeye yardımcı olur: Zencefildeki kimyasal bileşenlerin sindirime yardımcı olduğu ve mide ağrısını hafiflettiği düşünülmektedir. 

Bununla birlikte, zencefil ameliyattan sonra ve kemoterapi hastalarında bulantı ve kusmaya yardımcı olabilir.

Zencefil, midenin boşalmasını hızlandırarak hazımsızlık semptomlarına yardımcı olabilir. Küçük bir araştırmaya göre, yemekten önce 1.2 g zencefil takviyesi almak, dispepsili kişilerde sindirim sürecini hızlandırmaktadır. 

• Enflamasyonu Azaltır: Zencefil romatoid artrit ve osteoartrit (eklem hasarına neden olan iki ağrılı durum) için takviye olarak kullanılır. Zencefil bir anti-inflamatuar olduğundan, artrit kaynaklı iltihaplanma sebebiyle eklem ağrılarının hafifletilmesine yardımcı olur. 

• Kalp damar sağlığını destekler: Zencefil özünün kardiyovasküler hastalıklara yardımcı olabileceğine çeşitli kanıtlar bulunmaktadır.  Bir incelemede, 5 g veya daha fazla bir dozajın faydalı antiplatelet aktiviteye neden olabileceği gösterilmiştir. 

• Enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilir: Zencefilde bulunan gingerol, enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olabilir.

Zencefil özünün çeşitli mikropların büyümesini baskıladığı gösterilmiştir. 2008 yılında yapılan bir araştırmada zencefilin, özellikle diş eti iltihabı ve periodontitis ile bağlantılı oral mikroplara karşı etkili olduğu gösterilmiştir. Bu koşulların her ikisi de inflamatuar diş eti bozukluklarıdır.

Taze zencefil aynı zamanda, solunum sinsityal virüsünün (RSV) neden olduğu solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesine de yardımcı olabilir.

• Saç ve saç derisi sağlığını destekler: Zencefil yağının saç ve saç derisine uygulandığında saç tellerini güçlendirmeye, kaşıntıyı yatıştırmaya ve kepeği azaltmaya yardımcı olabileceği gösterilmiştir. 

Zencefil Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

Zencefil çeşitli hastalık riskinin önlenmesine veya bu hastalıkların tedavi edilmesinde rol oynar. Zencefilin iyi geldiği rahatsızlıklar aşağıda verilmiştir.

• Zencefil regl ağrılarını hafifletir.

• Zencefil öksürüğü keser.

• Metabolizmanın hızlanmasında ve iştah artmasında rol oynar.

• Sindirimi hızlandırır.

• Kas ağrılarının hafifletilmesinde etkilidir. 

• Solunum yollarının açılmasına karşı etkilidir. 

• Soğuk algınlığı, grip ve bronşit gibi hastalıkların tedavisine yardımcı olur. 

• Taşıt tutması bulantısının giderilmesine katkı sağlar.

• Zencefil bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde rol oynar.

• Mide ve bağırsaklarda oluşan gazı giderilmesinde etkilidir.

• Kusmaya ve mide bulantısının giderilmesine katkı sağlar.

• İshal ve bağırsak bozukluklarına karşı etkilidir.

Zencefil Nasıl Tüketilir?

Zencefil taze kökleri ve toz baharat formuyla tüketilebilmektedir. Ancak taze formdaki zencefil acı bir tada sahip olması nedeniyle genellikle tek başına tüketilmemektedir. Bu nedenle de dilimlenerek veya rendelenerek yemeklerin, hamur işlerinin ve çayların içine karıştırılarak kullanılır. Toz formdaki zencefil ise çeşitli tüketime hazır yiyecek ve içeceklerle birlikte yemek pişirme sırasında kullanılmaktadır. 

Toz Zencefil Nasıl Tüketilir?

Kurutulmuş zencefil tozu baharat karışımlarında, soslarda, çorbalarda ve yahnilerde yaygın olarak kullanılır. Zencefil tozunun diğer bir kullanım alanı ise çaydır. Bununla birlikte ekmek yapımında da toz zencefil kullanımı oldukça yaygındır. 

Taze Zencefil Nasıl Tüketilir?

Taze zencefil bir yemek kaşığı veya bıçak yardımıyla soyularak tüketilir. Taze zencefil rendelenmiş veya dilimlenmiş şekilde demlenerek, zencefil çayı elde edilebilir. Sütlü tatlılara lezzet katmak için eklenebilir. Tavuk, balık ve et yemeklerine pişirme işlemi sırasında ilave edilebilir. Çeşitli yemek ve salata soslarına eklenebilir. Rendelenmiş şekilde suyun veya sütün içine ilave ederek de tüketilebilir. 

Ballı Zencefil Nasıl Tüketilir?

Taze zencefil rendeledikten sonra üzerine bal eklenerek tüketilebilir. Ballı zencefil, içerdiği doğal besinlerin yüksek etkisinden dolayı aşırı miktarda tüketildiğinde çeşitli olumsuz etkilere yol açabilir. Bu nedenle de ballı zencefil karışımı için önerilen günlük tüketim miktarı günde iki bardaktır. Ballı zencefil karışımı nane, limon ve karanfil eklenerek de tüketilebilir. 

Ballı zencefil hazırlamak için bir parça taze zencefil kabukları soyulduktan sonra dilimlenir veya rendelenir. Zencefiller küçük bir tencere veya demliğin içine alınır. Üzerine bir bardak su ilave edilir. Su kaynamaya başladıktan sonra ocağın altı kapatılır ve 2-3 dakika bekletilir. İyice demlenen ve ılık hale gelen zencefil çayı bir süzgeç yardımıyla süzülerek bardağa alınır. Üzerine yaklaşık bir tatlı kaşığı bal ilave edilir. Hazır hale gelen ballı zencefile isteğe bağlı olarak 1-2 yaprak nane ve limon dilimi eklenebilir. 

Zencefil ile Zerdeçal Nasıl Tüketilir?

Zencefil ve zerdeçal ayrı ayrı tüketilebildiği gibi beraber kullanıldığında da bir çok faydaya sahip olmaktadır. Zencefil bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun enfeksiyonlara karşı verdiği tepkileri hızlandırır. Metabolizmayı hızlandırma ve kan şekerini destekleme özelliklerine sahip olan zencefilin enfeksiyonlara karşı savunmada kullanmak için oldukça faydalıdır.

Yapılan araştırmalar zencefilin içerdiği antioksidanlar ve bileşenler sayesinde solunum yollarını koruduğunu ve mide-bağırsak rahatsızlıklarının giderilmesine katkı sağladığını göstermektedir. Zerdeçal genellikle soğuk algınlığına karşı doğal bir yöntem olarak zencefil ile birlikte kullanılır. 

Zencefil Çayı Nasıl Yapılır?

Zencefil çayı çok hızlı demlenebilir. Zencefil çayı için gereken malzemeler

• Taze Zencefil

• Limon

• Bal

• 1 çubuk tarçın

Yapılışı

Zencefil çayı için ilk olarak su kaynatılır ve 1-2 dakika bekletilir. Bir parça zencefil (yaklaşık ceviz büyüklüğünde) kabuğu soyularak dilimlenir. Bir demliğin içerisine zencefil dilimleri ve çubuk tarçın alınarak üzerine su ilave edilir. Bu şekilde 8 ila 10 dakika demlenmesi için bekletilir. Ardından demlenen zencefil çayı fincana alınır ve limon eklenir. Tercihe göre bal ilave edilebilir. 

Zencefilin Zararları Nedir?

Yüksek dozlarda tüketilen zencefil (günde 5 gramdan fazla) çeşitli yan etkilere yol açabilir. Mide ekşimesi, ishal, gaz ve genel mide rahatsızlığı gibi hafif yan etkilere neden olabilir. 

Zencefil cilde uygulandığında bazı kişilerde ciltte tahrişe sebep olabilir. 

Zencefil, tansiyon, diyabet ve kan sulandırıcılar ile etkileşime girebilir. Bu nedenle de düzenli olarak ilaç kullanan kişilerin zencefil takviyesi kullanmadan önce doktora danışması gereklidir.  

Kimler Zencefil Kullanmamalıdır?

Zencefilin yüksek aromaya sahip bir besindir. Bu nedenle alerjik tepkimelere yol açabilir ve alerjisi olan kişilerde kurdeşen ve cilt tahrişine sebep olabilir. Sindirim sistemi zayıf olan kişiler ve aç karnına  yemekten kaçınmalıdır. Mide ekşimesi ve hazımsızlığa neden olma potansiyeline sahiptir. Ayrıca gastrointestinal sorunları, ülseri veya bağırsak tıkanıklıkları olan kişiler çok fazla zencefil tüketmekten kaçınmalıdır. Zencefil safra taşı olan kişiler tarafından kullanılmamalıdır. Bunun nedeni, zencefilin safra taşı hastaları üzerinde zararlı bir etkiye sahip olmasıdır. Zencefil kanama bozukluğu olan kişiler tarafından da kaçınılmalıdır. Bunun  nedeni ise zencefilin kanı inceltici etkiye sahip olmasıdır. Zencefilin fazla tüketimi kalpte ritim bozukluğuna yol açabileceğinden tüketirken dikkatli olunmalıdır. 

Zencefil Nerede Satılır?

Zencefile birçok marketler, aktarlar veya internet sitesinden kolay bir şekilde ulaşılabilir.

Zencefil Nerede Yetiştirilir?

Zencefil başta Çin olmak üzere, Vietnam, Hindistan, Endonezya, Japonya gibi tropik ya da yarı tropik iklimlerde yetişmektedir. 

Zencefil Nasıl Yetiştirilir?

Zencefil yetiştirmek için ilk olarak satın alınan zencefilin koruyucu maddelerden arındırılması gereklidir. Markette bulunan zencefiller reyonlarda bekletilirken koruyucu madde içermektedir. Bu maddelerin amacı ise zencefilin nemli bir ortamla karşılaştığında çimlenmesinin önüne geçmektir. Zencefilin koruyucu maddelerden arındırılması için yaklaşık 3 saat suda bekletilmesi gereklidir. 

Suda bekletme işleminin ardından zencefil birkaç parça olacak şekilde dilimlenmelidir. Bu işlemin ardından zencefilin dikileceği saksı hazırlanmalıdır. Kullanılan saksının delik olmasına dikkat edilmelidir. Saksının tabanından itibaren yukarıya doğru 4 parmak olacak şekilde toprak dökülmelidir. Bu sırada toprağın bastırılmasından kaçınılmalıdır. 

Toprak saksıya döküldükten sonra dilimlenen zencefiller aralarında boşluk olacak şekilde toprağa yerleştirilir. Zencefil kökleri enine büyümesi sebebiyle aralarında yeterli boşluğu bırakmak önemlidir. Ardından ekilen zencefillerin üzerine çok fazla olmayacak şekilde toprak dökülmelidir. Zencefilin hem güneşi hem de havayı iyi bir şekilde alabilmesi için çok fazla derine gömülmemesi gerekir. 

Dikilen zencefile can suyu vermek önemlidir. Bu nedenle de toprağa nemli olacak şekilde su verilmelidir. Bu şekilde bitki çürümeden büyüyebilmektedir. 

Zencefil dikildikten yaklaşık 4 hafta sonra tomurcuklar görülmektedir. Zencefilin tamamen büyümesi ve tüketime hazır hale gelmesi için  8 ila 10 ay bir süreye ihtiyaç vardır.