Hepimizin başına gelebilir! Katarakt nedir?

Dünya çapında görme kayıplarının en yaygın nedeninin katarakt olduğunu biliyor muydunuz? Özellikle 40 yaş üstündeyseniz daha fazla risk altında olduğunuzu söyleyebiliriz. Dikkat etmekte fayda var fakat hemen endişelenmeyin, kataraktın ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini, komplikasyonlarını, türlerini, önlemek için neler yapabileceğinizi… Hepsi ve daha fazlası için sizleri daha fazla meraklandırmadan buyurun yazımıza geçelim.

Göz merceğinin bulanıklaşmasıyla görmede problemlere neden olan kataraktın gelişmesi genelde birkaç yılı bulur, bulanık görmeyle başlayan ve kişiyi görme kaybına kadar götüren kataraktın tedavisi genelde ameliyattır. Katarakt meydana geldiğinde, lens opak veya bulanık hale gelir. Işık kolayca geçmez ve buğulanmış bir pencereden bakmak gibi görüş bulanıklaşır. Mercek ne kadar bulanıksa, görmek de o kadar zor olacaktır. 40 yaş üstü kişilerde görülme sıklığı daha fazladır fakat bazı kişilerde genetik faktörler nedeniyle daha erken gelişir, bazı kişiler doğuştan kataraktlıdır. İltihaplanma, glokom ve diyabet gibi hastalıklar da katarakta neden olabilir. 

Katarakt belirtileri nelerdir?

Katarakt belirtilerini sizin için listeledik:

●bulanık görüş

●çift görme

●renk görüşündeki değişiklikler

●gece görüşünde zorluk

●far gibi parlak cisimlere karşı hassasiyet

●ışıkların etrafında hale etkisi

●gözlük veya kontakt lens reçetesini sık sık değiştirme ihtiyacı

Bu semptomların bazıları başka göz rahatsızlıklarında da ortaya çıkabilir. Görmenizde değişiklikler ve başka göz problemleriniz varsa mutlaka bir göz doktoruna danışmalısınız.

Tedavi edilmeyen kataraktlar tipik olarak yavaş ilerler ve görme bozukluğuna veya kaybına neden olur. Katarakt ameliyatı görme ve yaşam kalitenizi artırabilir.

Katarakt tedavisi nedir?

Katarakt için tek tedavi ameliyattır, çeşitli öneriler henüz ameliyat olmak istememeniz durumunda sadece idare etmenize yardımcı olabilir. Bu değişiklikler ev ve yaşam tarzınızdaki bazı değişiklikleri kapsar:

●daha parlak ışıklar kullanmak

●parlama önleyici gözlük veya güneş gözlüğü takmak

●okumak için büyüteç kullanmak

●yeni bir reçetenin yardımcı olup olmayacağını görmek için bir görme testi yaptırmak

Katarakt yaşam kalitenizi etkilemeye başladıysa, günlük sorumluluklarınızı yerine getirmekte zorlanmaya başladıysanız, doktorunuz tarafından ameliyat için olumsuz bir faktör görülmüyorsa en etkili tedavi şekli ameliyattır.

Katarakt ameliyatı genellikle minimal invazivdir. Ameliyat sonrasında herhangi başka bir sorun görülmezse aynı gün evinize dönebilirsiniz. Bu süreç biraz rahatsızlık verebilir ancak genellikle birkaç gün içinde düzelir. İyileşme dönemindeyken şiddetli aktivitelerden kaçınmalısınız. Ulusal Göz Enstitüsü (NEI), ameliyat sonrası bireylerin %90'ının daha iyi gördüğünü bildiriyor.

Ameliyat komplikasyonları nelerdir?

Ameliyatla çok büyük oranda başarılı sonuçlar elde edilse de her ameliyatta olduğu gibi katarakt ameliyatında da çeşitli komplikasyonlar oluşma riski vardır.  Bu komplikasyonları aşağıya listeledik:

●ameliyat sonrası bir enfeksiyon

●arka kapsül opasifikasyonu

●retina dekolmanı

Ayrıca ameliyat sonrası aşağıdakilerden birini fark ederseniz doktorunuzla iletişime geçmelisiniz:

●durumunuz önemli ölçüde kötüleşiyorsa

●artan ağrılarınız varsa

●göz çevresinde kötüleşen kızarıklık veya şişlik varsa

Bunlar acil tıbbi müdahale gerektiren bir enfeksiyonun belirtileri olabilir.

Katarakt nedenleri nelerdir?

Kataraktların çoğu kişinin yaş almasına bağlı göz merceğindeki sertleşme nedeniyle olur. Sonuç olarak, merceğin çekirdeği sıkışır. Buna nükleer skleroz denir.

Lensteki proteinler parçalanmaya ve bir araya toplanmaya başlar ve sarı-kahverengi bir renk alırlar. Bu, merceğin şeffaflığını ve içinden ışık geçerken tepki verme yeteneğini etkiler.

Katarakt risk faktörleri nelerdir?

Aşağıdaki durumlarda katarakt geliştirme riskiniz daha yüksek olabilir:

●40 yaş üstüyseniz

●ailenizde katarakt öyküsü varsa

●göz yaralanması veya göz ameliyatı geçirdiyseniz

●üst vücutta radyasyon tedavisi gördüyseniz

●çok güneşe maruz kaldıysanız

●artrit gibi bir sağlık durumunu tedavi etmek için steroid kullandıysanız

●daha önce göz iltihabı geçirdiyseniz

●hareketsiz bir yaşam tarzına sahipseniz

●Sigara içiyorsanız

Aşağıdakiler gibi bir dizi sağlık sorunu katarakt riskini artırabilir:

●yüksek tansiyon, obezite veya metabolik sendrom

●şeker hastalığı

●atopik dermatit

●miyotonik distrofi

●tip 2 nörofibromatozis

●hipoparatiroidizm

●kronik ön üveit, bir göz iltihabı

●yüksek miyopi

●alkol kullanım bozukluğu

●lutein, zeaksantin ve çinko gibi bazı vitamin ve antioksidanların eksikliği

Kataraktın önlenmesi için neler yapılabilir?

Katarakttan kaçınmak için aşağıdaki ipuçlarından faydalanabilirsiniz:

Sigarayı bırakın.

Bol miktarda taze meyve ve sebze yiyin, özellikle göz dostu besinler sağlayan koyu yeşil yapraklı sebzeleri tüketin.

Katarakt için bir risk faktörü olan tip 2 diyabet riskini azaltacağından, uygun bir vücut kitle indeksini (VKİ) koruyun.

Diyabet gibi sağlık sorunlarını yönetmek için sağlık ekibiyle birlikte çalışın.

UV radyasyonunu engelleyen bir güneş gözlüğü kullanın.

Düzenli fiziksel aktivite yapın.

Katarakt teşhisi nasıl yapılır?

Kataraktla ilgili endişeleri olan herkes, bir göz doktoruyla konuşmalıdır.

Doktor muhtemelen aşağıdakiler gibi bazı testler yapacaktır:

●bir kişinin ne kadar net gördüğünü öğrenmek için görme keskinliği testi

●kornea, lens ve gözün diğer kısımlarını incelemek için bir yarık lamba muayenesi

●gözbebeği tepkileri için test

●blefarit veya kronik konjonktivit gibi diğer durumları ekarte etmek için testler

Katarakt türleri nelerdir?

Gözü nasıl etkilediklerine bağlı olarak üç ana katarakt türü vardır:

1-Nükleer katarakt, bir kişinin görüşünü etkileyen merceğin bulanıklığını veya renk değişikliğini içerir. Yavaş ilerleme eğilimindedirler ve sıklıkla yakın görüş yerine uzak görüşü etkilerler. Nükleer kataraktın alt tipleri de vardır.

2-Kortikal kataraktlar, bir göz doktoru tarafından incelendiğinde tel benzeri bir görünüme sahiptir. Kişi parlamadan şikayet edebilir.

3-Arka subkapsüler katarakt, genç insanlarda en sık görülen tiptir. Görme ve parlama ile ilgili sorunlara neden olur.

Kataraktla ilgili sıkça sorulan sorular

İşte katarakt hakkında en çok merak edilen sorular ve cevapları:

Katarakt bir gözümden diğerine geçebilir mi?

Katarakt her iki gözde de gelişebilir ancak bir gözden diğerine yayılamaz.

Katarakt konusunda ne zaman doktora başvurmalıyım?

Özellikle geceleri araba kullanmakta zorlanıyor, sık sık düşüyor, günlük rutininizi aksatıyorsanız bir doktora başvurmalısınız.

Bir kataraktın büyümesi ne kadar sürer?

Yaşa bağlı kataraktlar genellikle birkaç yıl içinde gelişir. Ancak ameliyat gibi bir göz travmasından sonra gelişen kataraktlar daha hızlı büyüyebilir. Bir çalışmada, diğer göz rahatsızlıkları için ameliyat olan bireylerin sonraki 2 yıl içinde katarakt geliştirdiği belirlenmiştir.

Kataraktta beslenme nasıl olmalıdır?

Göz sağlığını koruyucu yönde beslenmek, katarakt riskinizi de azaltabilir. Göz sağlığınız için: ●Roka, pazı, ıspanak, portakal, çavdar ve tam buğday gibi koyu yeşil yapraklı bitkiler, turunçgiller ve tam tahıllıları düzenli olarak tüketin. 

●Fasulye, bezelye, kırmızı et ve kümes hayvanları gibi çinkodan zengin, ışık hasarına karşı gözü koruyan besinleri mutlaka beslenmenize ekleyin.

● A vitamini içeren havuç, ıspanak, tatlı patates, marul, pırasa ve maydanoz gibi sebzeler; ton balığı, somon balığı, keçi sütü, inek sütü, yumurta ve ciğer gibi hayvansal gıdaları tüketmek görme keskinliğinin korunmasına yardımcı olur.

●Gözdeki sarı noktada yoğun olarak bulunan fotoreseptörlerin fonksiyonu için beta karoten, lutein, zeaksantin içeren havuç , şalgam, yumurta sarısı ve brokoli gibi besinleri sofranızda düzenli olarak bulundurun.

Özetleyecek olursak; katarakt birçok insanın genellikle yaşlılığa bağlı yaşadığı yaygın bir göz rahatsızlığıdır. Nispeten yavaş gelişir ancak görme kaybına yol açabilir. Okumak için büyüteç kullanmak gibi bazı tavsiyeler, katarakt sırasında kişinin daha iyi görmesine yardımcı olabilir. Sonuçta, tek tedavi ameliyattır, çeşitli katarakt belirtileriniz mevcutsa mutlaka bir göz doktoruna danışın. Göz sağlığınızı korumak için beslenmenize koyu yeşil yapraklı sebzeler, havuç, şalgam, yumurta sarısı gibi besinler eklemeyi unutmayın.

Kataraktsız günler…