HPV nedir?
Son yıllarda adını sıklıkla duyduğumuz HPV virüsü nedir? Belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir?
HPV enfeksiyonu, genellikle ciltte veya mukoza zarında büyümeler (siğiller) oluşturan bir viral enfeksiyondur. İnsan papilloma virüsünün (HPV) 100'den fazla çeşidi bulunmaktadır. Bazı genital HPV türleri, uterusun vajinaya (rahim ağzı) bağlanan alt kısmında kansere neden olabilir. Diğer kanser türleri arasında anüs, penis, vajina, vulva ve boğazın arkası (orofaringeal) kanserleri de HPV enfeksiyonuyla ilişkilendirilmiştir.
Çoğu HPV enfeksiyonu kansere yol açmaz; ancak bazı türler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. HPV enfeksiyonları genellikle cinsel yolla veya diğer cilt teması yollarıyla bulaşır. HPV aşıları, özellikle genital siğillere veya rahim ağzı kanserine neden olma olasılığı en yüksek olan HPV türlerine karşı korunmaya yardımcı olabilir. Bu, HPV ile ilişkili hastalıkları önlemeye ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yayılmasını azaltmaya yardımcı olabilir.
HPV Belirtileri Nelerdir?
Vücudun bağışıklık sistemi genellikle HPV enfeksiyonunu siğil oluşturmadan önce kontrol altına alabilir. Ayrıca siğiller ortaya çıktığında, görünümleri enfeksiyona neden olan HPV türüne bağlı olarak değişebilir:
-
Genital Siğiller : Bu siğiller düz lezyonlar, küçük karnabahar benzeri şişlikler veya minik sap benzeri çıkıntılar olarak görünebilir. Kadınlarda genellikle vulvada görülürken, erkeklerde peniste, skrotumda veya anüs çevresinde görülebilirler. Genital siğiller genellikle rahatsızlık veya ağrıya neden olmasa da, bazen kaşıntı veya hassasiyet hissedebilirler.
-
Yaygın Siğiller : Yaygın siğiller kaba, kabarık şişlikler olarak görünür ve genellikle ellerde ve parmaklarda bulunur. Çoğu zaman sadece estetik açıdan sorun teşkil ederler, ancak aynı zamanda ağrılı veya kanamaya duyarlı olabilirler.
-
Plantar Siğiller : Plantar siğiller genellikle topuklarda veya ayak parmak uçlarında sert, grenli oluşumlar şeklinde görülür. Bu siğiller yürüyüşte rahatsızlık ve ağrıya neden olabilirler.
-
Düz Siğiller : Düz siğiller düz yüzeyli, hafif kabarık lezyonlardır. Herhangi bir yerde ortaya çıkabilirler, ancak çocuklarda genellikle yüzde, erkeklerde ise sakal bölgesinde görülürler. Kadınlar genellikle bacaklarında düz siğiller geliştirirler.
Çoğu insan HPV enfeksiyonundan herhangi bir semptom yaşamaz ve vücutları genellikle enfeksiyonu bir veya iki yıl içinde temizler. Ancak, bazı durumlarda HPV enfeksiyonları belirtiler gösterebilir. Örneğin, genital siğiller, vajina, penis veya anüste görülebilen küçük sert şişliklerdir. Bu siğiller acı verebilir, kaşınabilir, kanayabilir veya bezlerin şişmesine neden olabilir.
HPV enfeksiyonu, özellikle tedavi edilmezse rahim ağzı hücrelerinde değişikliklere neden olabilir. Bu değişiklikler, rahim ağzı kanseri öncülü olabilir ve zamanla rahim ağzı kanserine dönüşebilir. Ancak, rahim ağzı hücrelerindeki erken değişiklikler genellikle semptomlara yol açmaz.
Rahim ağzı kanserinin belirtileri arasında adet dönemleri arasında veya cinsel ilişki sonrasında kanama, kötü kokulu vajinal akıntı gibi belirtiler bulunabilir. Bu belirtiler başka hastalıklara da işaret edebilir, bu nedenle bu tür semptomları olan kişilerin bir sağlık uzmanına danışmaları önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, rahim ağzı kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir.
Tüm siğiller HPV midir?
Evet, bu gerçekten de karışıklık yaratabilir çünkü HPV'nin farklı türleri farklı etkilere sahip olabilir. Genital siğiller gibi belirli türler, özellikle HPV tipleri 6 ve 11, sadece ciltte veya mukozada siğillere neden olabilir ve genellikle zararsızdır.
Ancak, diğer HPV türleri, özellikle yüksek riskli türler, rahim ağzı ve diğer bölgelerde kansere neden olabilir. Bu kanser öncesi lezyonlara neden olabilir ve zamanla kansere dönüşebilir. Bu nedenle, HPV enfeksiyonlarının belirli türlerinin sadece siğillere neden olup neden olmadığını değil, aynı zamanda kansere yol açma potansiyeline sahip olup olmadığını anlamak önemlidir.
Tüm siğiller HPV kaynaklı olsa da, her siğil HPV'nin kansere neden olabilen türlerinden kaynaklanmaz. Bu nedenle, özellikle cinsel temas yoluyla bulaşan HPV enfeksiyonlarının takibi ve gerekirse tedavisi önemlidir, çünkü bazı türler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
HPV'nin rahim ağzı kanseriyle ilişkisi nedir?
HPV'nin belirli türleri, özellikle HPV 16 ve 18 gibi yüksek riskli tipler, rahim ağzı hücrelerinde değişikliklere neden olabilir. Bu değişikliklere servikal displazi denir ve rahim ağzı ile vajinanız arasındaki açıklık olan servikste meydana gelir. Servikal displazi tedavi edilmezse, bazen rahim ağzı kanserine ilerleyebilir.
30 yaşın altındaysanız, çoğu HPV enfeksiyonu kendi kendine iyileşir. Ancak 30 yaşına geldiğinizde, Pap smear (rahim ağzı kanserini tarayan bir test) sırasında HPV'yi bulmak, ne sıklıkta test yaptırmanız gerektiğini belirleyebilir. Test sonucunuz pozitif çıkarsa, daha yüksek risk altında olabilirsiniz ve daha sık teste ihtiyacınız olabilir.
Rahim ağzı kanseri taraması için düzenli Pap testi yaptırmak önemlidir. Ancak HPV veya servikal displaziye sahip olmanızın kansere yakalanacağınız anlamına gelmediğini unutmamak önemlidir.
HPV'nin tedavisi nedir?
HPV enfeksiyonunu tedavi etmek mümkün değildir, ancak tedaviler belirtileri hafifletebilir ve komplikasyon riskini azaltabilir. Tedaviler genellikle cinsel organlardaki görünür siğilleri veya rahim ağzındaki anormal hücreleri temizlemeyi amaçlar. Bazı yaygın tedavi seçenekleri şunlardır:
-
Kriyoterapi (Kriyocerrahi) : Siğillerin dondurulması veya anormal hücrelerin sıvı nitrojenle yok edilmesi.
-
LEEP (Döngü Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü) : Rahim ağzındaki siğilleri veya anormal hücreleri çıkarmak için özel bir tel döngü kullanılması.
-
Elektrokoter (Elektrik Koterizasyonu) : Siğillerin elektrik akımıyla yakılması.
-
Lazer Tedavisi : Siğilleri veya anormal hücreleri yok etmek için yoğun bir ışık kullanımı.
-
Soğuk Bıçak Konizasyon Biyopsisi (Konizasyon) : Anormal hücreler içeren koni şeklindeki servikal doku parçasının çıkarılması.
-
Reçeteli Kremler : İlaç içeren kremlerin doğrudan siğillere uygulanması ve onları yok etmesi.
-
Trikloroasetik Asit (TCA) : Siğilleri yakan kimyasal bir tedavinin uygulanması.
HPV ile enfekte olan birçok insan, yüksek riskli türlerin neden olduğu anormal rahim ağzı hücreleri geliştirmeyebilir. Ancak, bu durumun izlenmesi ve gerekirse tedavi edilmesi önemlidir. Tedaviler genellikle enfeksiyonun belirtilerini hafifletmek ve ilerlemesini engellemek için uygulanır.
HPV önlenebilir mi?
HPV'yi tamamen önlemenin tek yolu cinsel teması tamamen kesmektir, ancak birçok insan için bu gerçekçi bir seçenek değildir. Bu nedenle, HPV'ye yakalanma riskini azaltmanın ve rahim ağzı kanserini önlemenin yollarını bulmak önemlidir. İşte bu konuda yapabileceğiniz bazı adımlar:
-
HPV Aşısı : Cinsel aktiviteye başlamadan önce HPV aşısı olmak en etkili korunma yöntemlerinden biridir. FDA onaylı üç aşı vardır ve Gardasil9® en yaygın olanıdır. Bu aşı, rahim ağzı kanserine ve genital siğillere neden olan HPV türlerini önler. Sağlık uzmanınıza aşı olup olmamanız gerektiğini danışın.
-
Düzenli Taramalar ve Testler : Düzenli olarak Pap smear testleri yaptırarak ve HPV testlerini gerektiği gibi alarak HPV ve anormal hücrelerin erken tespitini sağlayabilirsiniz. Pap smear testi yaptırmaya başlamak önemlidir ve sonuçlarınıza bağlı olarak doktorunuzla belirlenen sıklıkta testi yaptırmalısınız.
-
Daha Güvenli Seks Pratikleri : Prezervatifler HPV'yi tamamen önlemede en etkili yöntemler olmasa da, cinsel temas sırasında HPV’nin yayılmasını önlemede önemli bir rol oynarlar. Her cinsel temasınızda prezervatif kullanarak veya diğer koruyucu yöntemleri uygulayarak HPV enfeksiyonu riskinizi azaltabilirsiniz.
-
Partnerlerinizi Koruyun : Partnerinize HPV'niz olduğunu bildirmek ve onların da test yaptırmasını sağlamak önemlidir. Genital siğiller veya yüksek riskli HPV formları için tedavi görürken cinsel teması kesmeniz gerekebilir. Sağlık uzmanınızla HPV enfeksiyonu durumunda almanız gereken önlemler hakkında konuşun.
Bu adımlar, HPV enfeksiyonu riskinizi azaltmanıza ve rahim ağzı kanserini önlemenize yardımcı olabilir. Ancak, en uygun stratejilerinizi belirlemek için sağlık uzmanınızla konuşmanız önemlidir.
Rahim ağzı kanseriyle mücadelede HPV'nin önlenmesi büyük önem taşır. Aşı olma tavsiyelerine uymak, HPV enfeksiyonu riskini azaltmanın en etkili yollarından biridir. Ancak, HPV enfeksiyonu olan birinin kanser olacağını varsaymak doğru değildir. HPV'nin tüm formları eşit değildir. Bazıları genital siğillere neden olurken, diğerleri daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Genital siğiller utanç verici olabilir ancak genellikle zararsızdır ve vücut zamanla enfeksiyonla başa çıkmaya eğilimlidir. Ancak, vücudunuz enfeksiyonla başa çıkamadığında veya enfeksiyon kronikleştiğinde, doktorunuz rahim ağzınızdaki hücre değişikliklerini izleyebilir ve tedavi önlemleri alabilir.
Düzenli Pap smear testleri ve HPV testleri yaptırmak, erken tanı ve tedaviyle HPV'nin kansere dönüşmesini önleyebilir. Bu nedenle, sağlık uzmanınızın tavsiyelerini takip etmek ve düzenli tarama testlerine katılmak önemlidir. Bu adımlar, HPV ile ilişkili sağlık risklerini en aza indirmenize yardımcı olabilir ve uzun vadeli sağlığınızı korumanıza katkıda bulunabilir.