Karnivor beslenme nedir?
Yüksek proteinli diyetlerin başında karnivor diyeti bulunuyor. Ancak bu diyetin sağlık açısından riskler taşıdığı düşünülüyor ve uzmanlar tarafından şüpheyle yaklaşılıyor. Haydi, gelin bakalım!
Son zamanlarda yüksek proteinli diyetler oldukça popüler. Bunlardan biri ise karnivor diyeti. Yani, sadece et ve hayvansal ürünler tüketiliyor.
Diğer yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı diyetlerden farklı olarak karnivor diyeti, tamamen sıfır karbonhidratla beslenmeye izin verir. Bu diyette sadece sadece et ve hayvansal ürünler tüketilir. Ancak uzmanlar, karnivor diyetinin pek renkli ve eğlenceli olmadığını belirtiyor. Genellikle bu diyeti deneyen kişiler, kilo vermek ya da otoimmün bir rahatsızlığı iyileştirmek için motive oluyorlar.
Karnivor diyeti, genellikle paleo veya ketojenik diyeti deneyen kişilerin bir sonraki adım olarak tercih ettiği bir beslenme biçimidir. Paleo diyeti; taze meyve, sebze, otla beslenmiş et ve yabani deniz ürünlerine odaklanırken, ilave şeker, tahıl, süt ürünleri ve baklagilleri içermez. Ketojenik diyet ise yüksek yağ, orta düzeyde protein ve düşük karbonhidrat tüketmeyi içerir. Ancak ketojenik diyetteki yüksek yağ oranını sevmeyen bazı kişiler, protein ağırlıklı karnivor diyeti tercih edebiliyor.
Ayrıca, karnivor diyetinde tüm diyetlerde olduğu gibi, bu beslenme planında da belirli gri alanlar bulunuyor. Gelin, karnivor diyette tüketilmesi önerilen ve kaçınılması gereken yiyecekler nedir bakalım.
Karnivor Beslenmede Yenmesi Gereken Yiyecekler
Karnivor diyeti uygularken aşağıdaki gıdaları tercih edebilirsiniz:
-
Kırmızı Et: Dana eti, kuzu eti, domuz eti gibi kırmızı et çeşitleri. Kalori ihtiyacını karşılamak için daha yağlı etler tercih edilir.
-
Organ Etleri: Karaciğer, böbrek gibi besin değeri yüksek organ etleri.
-
Kümes Hayvanları: Tavuk, hindi gibi kümes hayvanları.
-
Balık: Somon, sardalya ve diğer yağlı balıklar.
-
Yumurta: Protein ve yağ kaynağı olarak tercih edilir.
-
Kemik İliği ve Kemik Suyu: Kolajen ve mineraller açısından zengindir.
-
Tereyağı: Kalori ve lezzet katmak için kullanılır.
-
Tuz ve Karabiber: Yemekleri tatlandırmak için temel baharatlar.
-
Su: Diyetin temel içeceğidir.
Ayrıca, sadece tereyağı veya ghee (sade tereyağı) kullanılarak yapılan soslar, karnivor diyet kapsamında kabul edilebilir. Bu tür soslarda un veya nişasta gibi bağlayıcı maddeler kullanılmamalıdır.
Karnivor Beslenmede Kaçınılması Gereken Yiyecekler
Karnivor diyette, hayvansal kaynaklı olmayan gıdalar tüketilmez. Kaçınılması veya sınırlandırılması gereken başlıca yiyecekler şunlardır:
-
Sebzeler
-
Meyveler
-
Tohumlar
-
Fındık ve Kuruyemişler
-
Baklagiller: Mercimek, fasulye gibi bitkisel protein kaynakları.
-
Ekmek ve Makarna: Tüm unlu mamuller.
-
Tahıllar: Pirinç, buğday, yulaf gibi tahıl ürünleri.
-
Probiyotik Ürünler: Yoğurt, kefir gibi fermente ürünler (süt ürünleri bazı karnivor diyetlerinde dahil edilebiliyor olsa da genellikle sınırlanır).
-
Alkol: Her türlü alkollü içecek.
Not: Karnivor diyet, aşırı kısıtlayıcı ve besin çeşitliliği açısından sınırlı bir diyet türüdür. Bu nedenle, uygulanmadan önce sağlık durumu ve ihtiyaçlara göre bir uzmana danışılması önerilir.
Karnivor Beslenmenin Artıları ve Eksileri
Karnivor diyetinin savunucuları, kilo kaybı ve daha yüksek testosteron seviyeleri gibi faydalar sağladığını iddia ediyor. Ancak bu iddiaları destekleyen bilimsel kanıtlar henüz bulunmamaktadır. Aşağıda, karnivor diyetin anekdot olarak bildirilen faydaları ve bilimsel olarak desteklenen dezavantajları yer almaktadır.
Artıları
-
Otoimmün Rahatsızlıklar Üzerindeki Etkisi: Karnivor diyeti, anti-inflamatuar (iltihap önleyici) bir beslenme şekli olarak dikkat çekmiştir. Bazı kişiler bu diyetin, romatoid artrit, depresyon, anksiyete ve sedef hastalığı gibi rahatsızlıkları hafiflettiğini iddia etmektedir. Ancak bu iddiaları destekleyen bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır ve iltihap önleyici diyetlerin genellikle bitki temelli olduğu bilinmektedir.
-
Gıda Hassasiyetlerinin Azalması: Karnivor diyeti, bir tür eleme diyeti olarak görülebilir. Sadece et ve hayvansal ürünler tüketildiği için, gıda hassasiyetine yol açabilecek tahıllar, baklagiller ve bazı bitkisel ürünler otomatik olarak diyetten çıkarılmış olur. Bu nedenle bazı kişiler, sindirim sorunlarında ve alerjik tepkilerde iyileşme yaşadıklarını bildirmektedir.
Eksileri
-
Besin Çeşitliliğinin Eksikliği: Karnivor diyeti, yalnızca et ve hayvansal ürünlere odaklandığı için birçok besin grubunu dışlar. İnsanlar hem bitkisel hem de hayvansal gıdalardan farklı besinler almalıdır. Yalnızca bir besin grubuna dayalı bir beslenme, önemli vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir.
-
Besin Eksiklikleri: Karnivor diyette, özellikle C vitamini ve E vitamini gibi bitkilerde bol bulunan vitaminlerin eksikliği görülebilir. Bu durum uzun vadede bağışıklık sistemi zayıflamaları, cilt sorunları ve genel sağlık problemlerine neden olabilir.
Karnivor diyet uygulayan kişilerin bazıları, bu beslenme şeklinde kabızlık gibi sindirim sorunları yaşamadıklarını belirtse de, uzmanlar bu konuda dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor. Diyetin sağlık açısından diğer dezavantajları ise;
1. Kabızlık
-
Lif Eksikliği: Karnivor diyetin tamamen hayvansal ürünlere dayanması, bitkisel lifin eksikliğine yol açar. Uzmanlar, lifin kolon sağlığı için önemli olduğunu ve lifsiz bir diyetin uzun vadede kabızlık gibi sindirim sorunlarına neden olabileceğini belirtmektedir. Lif eksikliği aynı zamanda bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir.
2. Mide Kanseri Riski
-
Kırmızı ve İşlenmiş Et Tüketimi: Kırmızı et ve işlenmiş et tüketiminin mide kanseri riskini artırabileceği öne sürülmüştür. Yapılan 42 çalışmanın meta-analizine göre, vaka kontrol çalışmalarında bu risk tespit edilse de, daha geniş çaplı ve uzun süreli kohort çalışmalarında bu ilişki tam olarak doğrulanmamıştır. Ancak, bu tür etlerin aşırı tüketimi konusunda dikkatli olunması önerilmektedir.
3. Yeme Bozuklukları Riski
-
Yeme Davranışları Üzerindeki Etkisi: Karnivor diyet, yiyecek seçimlerini aşırı şekilde kısıtladığı için, yiyecekleri "iyi" veya "kötü" olarak sınıflandırma eğilimini artırabilir. Bu da zamanla düzensiz yeme davranışlarına veya yeme bozukluklarına yol açabilir. Uzmanlar, dengeli ve çeşitli bir diyetin yeme davranışları açısından daha sağlıklı olduğunu vurgulamaktadır.
4. Doymuş Yağ Tüketimi
-
Kalp Sağlığı Üzerindeki Etkisi: Karnivor diyette sıkça tüketilen yağlı biftek ve pastırma gibi etler, yüksek miktarda doymuş yağ içerir. Doymuş yağ tüketimi, kalp hastalığı riskini artırabilir. Yapılan bir analizde, 100'den fazla çalışma incelenmiş ve doymuş yağların, doymamış yağlarla değiştirilmesinin kalp sağlığını iyileştirebileceği sonucuna varılmıştır.
5. Böbrek Sağlığı Üzerindeki Etkisi
-
Yüksek Protein Yükü: Karnivor diyette büyük miktarda et tüketimi, böbrekler üzerinde stres yaratabilir. Yüksek protein alımı, böbreklerin metabolize etmesi gereken atık miktarını artırır ve bu durum özellikle böbrek sağlığı açısından riskli olabilir. Ayrıca, diyetin lif ve C ve E vitaminleri gibi antioksidanlardan yoksun olması, hastalıklarla mücadele kapasitesini de azaltabilir.
Özetle, karnivor diyeti bazı potansiyel faydalar sunsa da, bu faydalar bilimsel olarak kanıtlanmamıştır ve birçok dezavantajı bulunmaktadır. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme için farklı besin gruplarını içeren bir diyet tercih etmek daha doğru olacaktır.