Maydanozun faydaları nelerdir?

Petroselinum Crispum olarak da adlandırılan maydanoz, Apiaceae ailesine ait bir bitki türüdür. Akdeniz bölgesine özgü bir bitki olan maydanoz, bölgenin mutfaklarında yaygın olarak kullanılmaya devam etmektedir. 

Maydanozun kıvırcık yapraklı maydanoz ve yassı yapraklı olmak üzere en yaygın görülen iki türü bulunmaktadır. Fransız maydanozu olarak da bilinen kıvırcık yapraklı maydanoz, genellikle garnitür olarak kullanılmaktadır. İtalyan maydanozu olarak da adlandırılan düz yapraklı maydanoz ise daha yoğun bir tada sahiptir. Bu özelliği ile salatalara ve pişmiş yemeklere daha sık eklenmektedir. 

Maydanoz, antioksidan flavonoidler ve fenolik bileşiklerin yanı sıra son derece yüksek seviyelerde C vitamini, K vitamini ve bitkiye rengini veren bir pigment olan beta karotenden A vitamini de dahil olmak üzere çeşitli faydalı aktif bileşenler içerir. Bu yapraklı bitki, amino asitlere ek olarak en önemli B vitaminlerinden biri olan folik asit bakımından da zengindir. 

Maydanozun vücuda faydaları aşağıda listelenmiştir. 

• Kalbe faydalıdır.
• Kansere faydalıdır.
• Kemik sağlığına iyi gelir.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Ferah nefes sağlar.

1. Kalbe Faydalıdır

Maydanoz, içerdiği yüksek besin değeri sayesinde kalp sağlığını desteklemeye yardımcı olur. Günlük ihtiyacın %11'ini karşılayan 30 gram maydanoz, güçlü bir B vitamini folatı kaynağıdır. 

Yüksek diyet folat alımı, kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir. 58.000'den fazla yetişkini kapsayan büyük çaplı bir araştırmada, en yüksek folat alımı yüzde 38 daha düşük kalp hastalığı riski ile ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. 

Düşük folat alımı ise kalp hastalığı riskinin artmasına neden olabilir. 1.980 erkek katılımcı ile gerçekleştirilen çalışmada, en düşük folat tüketiminin kalp hastalığı riski yüzde 55 arttırdığı gösterilmiştir. 

Bazı uzmanlar, folatın kandaki homosistein düzeylerini azaltarak kalp sağlığını iyileştirdiğine inanmaktadır. Yapılan çalışmalarda, yüksek homosistein seviyeleri, artan kalp hastalığı riski ile ilişkilendirilmiştir.

Homosistein, atar damarlarının yapısını ve işlevini etkileyerek kalp sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. 

Kronik inflamasyon ve yüksek tansiyon riskini azaltmaya yardımcı olan karotenoid içerir. Aynı zamanda kötü kolesterol üretimiyle mücadele ederken sağlıklı kolesterol oluşumunu da teşvik eder. Maydanoz, oksidatif stresi düşürmeye ve kardiyovasküler sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilecek flavon antioksidanların da yüksektir.

2. Kansere Faydalıdır

Maydanoz, antikanser etkilere sahip olan bitki bileşikleri içermektedir. Antioksidan ve serbest radikal seviyelerinde bir dengesizlik olarak tanımlanan oksidatif stres, kanser de dahil olmak üzere çeşitli kronik hastalıkların gelişimi ile ilişkidir. 

Maydanoz, vücuttaki oksidatif stresi en aza indirmeye yardımcı olan ve kanser riskini azaltmada etkili olabilen flavonoid antioksidanlar ve C vitamini bakımından zengin bir bitkidir.

Diyette yüksek miktarda flavonoid tüketimi, kolon kanseri riskini %30'a kadar azaltmada etkili olabilmektedir.

Buna ek olarak bazı çalışmalarda, maydanozda bulunan mirisetin ve apigenin gibi bazı flavonoidlerin alt grupları, antikanser potansiyeli göstermiştir.

C vitamini bakımından zengin gıdalar da kanser riskini azaltmada etkili olmaktadır. 30 gram maydanoz, önerilen günlük alım miktarının %53'ünü sağlar. 30 gram maydanozda günlük C vitamini ihtiyacının %53'ünü karşılar. 

Bir araştırmada, günde 100 mg C vitamini alımını artırmak, toplam kanser insidansını %7 oranında azalttığı gösterilmiştir. Ayrıca, öğünlerden alınan C vitaminini günde 150 mg artırmak, prostat kanseri insidansını %21'e kadar azaltabilir.

3. Kemik Sağlığına İyi Gelir.

K vitamini eksikliği, kemik kırığı riskinin artması ile ilişkilendirilmiştir. Vücuda yeterli miktarda K vitamini almak, kalsiyum emilimini artırarak ve idrarda kalsiyum atılımını azaltarak, kemik sağlığını geliştirmeye katkı sağlar. 

Tavsiye edilen günlük K vitamini ihtiyacını karşılamak için on dal maydanoz yeterlidir.

K vitamini, osteoblast olarak bilinen kemik yapıcı hücreleri destekleyerek kemik sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur. K vitamini aynı zamanda kemik mineral yoğunluğunu artıran bazı proteinleri de aktive etmeyi sağlar.

Düşük bir kemik mineral yoğunluğu, özellikle yaşlı bireylerde kırık riskinin artmasına neden olabilir. Araştırmalara göre, K vitamini açısından yüksek besinleri tüketmenin, kırık riskini azaltabileceği düşünülmektedir. Bir çalışma, daha yüksek K vitamini alımının %22 daha düşük kırık riski ile ilişkili olduğunu bulunmuştur. 

4. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir.

Maydanoz likopen , apigenin, luteolin, alfa-karoten ve beta-karoten bulunan flavonoidler içermektedir. Bu kimyasallar antioksidan özellikleri sayesinde sağlıklı bir bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olabilir.

2006 yılında yapılan bir araştırmaya göre, bu antioksidanlardan bazıları serbest radikal temizlemeye yardımcı olabilir. Bu durum, maydanozun kronik hastalıkların önlenmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.

Bir çalışmada, maydanoz ve kereviz gibi bitkilerde bulunan apigeninin, otoimmün hastalıklar üzerinde terapötik bir etkiye sahip olduğu belirtilmiştir. 

Buna ek olarak, maydanoz kalp sağlığını iyileştirmeye ve bağışıklık sistemi için hayati önem taşıyan bir besin olan C vitamini açısından yüksektir. C vitamini güçlü bir antioksidan görevi görerek hücreleri serbest radikaller adı verilen kararsız moleküllerin yol açtığı hasara karşı koruma sağlar. 

5. Ferah Nefes Sağlar

Maydanoz biberli ve otsu aromaya sahiptir. Maydanoz yaprakları, bitkiye lezzetini ve kokusunu veren ve nefesi nane gibi ferahlamayı sağlayan doğal aromatik yağlar içermektedir. Maydanoz otsu tadının yanı sıra, klorofil adı verilen ve ağız kokusuna neden olan bakterilerle savaştığı bilinen bir kimyasal içerir. 

6. Beyin Sağlığını İyileştirebilir

Maydanozda bulunan güçlü bir flavon olan Apigenin, nöron gelişimini desteklemeye ve hafıza ve öğrenme dahil olmak üzere beyin fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bu bitki kimyasalı, depresyon, Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığının tedavisine yardımcı olma potansiyeline sahiptir.

2009 yılında yapılan bir çalışmada maydanoz yaprağı ekstresinin, mitokondriyal fonksiyon üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olduğu keşfedilmiştir.

Maydanoz aynı zamanda kadmiyum toksisitesinin beyin dokusu üzerindeki etkilerinin azaltılmasına da katkı sağlayabilmektedir.

7. Göz Sağlığı İçin Faydalıdır 

Maydanozda bulunan üç karotenoid olan beta karoten, lutein ve zeaksantin, gözleri korumaya ve sağlıklı görüş sağlamaya yardımcı olur. 

Karotenoidler, güçlü antioksidan özelliklere sahip bitki pigmentleridir. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD), dünya çapında önemli bir körlük nedeni olan tedavi edilemeyen bir göz hastalığıdır. Lutein ve zeaksantin bu hastalığın önlenmesinde rol oynamaktadır. 

Lutein ve zeaksantin açısından zengin öğünler tüketmek, geç AMD riskini %26'ya kadar azaltmayı sağlayabilir. Göz sağlığını destekleyen diğer bir karotenoid ise beta karotendir. Bu karotenoid, vücut tarafından A vitaminine dönüştürülebilir.

30 gram taze doğranmış maydanoz yaprağı, A vitamini vitamini için önerilen günlük alım miktarının %108'ini karşılar. Göz sağlığı için önemli bir vitamin olan A vitamini, gözün en dış bölümünde olan korneanın yanı sıra gözün ön ve göz kapaklarının içini kaplayan ince bir zar olan konjonktivanın korunmasına katkı sağlar. 

Maydanoz Suyunun Faydaları Nedir?

Maydanoz suyu nun faydaları aşağıda verilmiştir.

• İyi bir antioksidan kaynağıdır.
• Kemik sağlığını destekler.
• Kalp sağlığını iyileştirir.
• Kilo vermeye yardım eder.
• Bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olur.
• Üst solunum yolu hastalıklarının tedavisi için faydalıdır.
• Vücuttaki ödemin atılmasına katkı sağlar.
• Yeterli miktarda tüketildiğinde böbrek ve üriner sistem için yararlıdır.
• Kemik ve eklem sağlığını destekler. 
• İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde etkilidir.
• İçerdiği C vitamini sayesinde demir emilimini artırarak, demir eksikliğinin önlenmesine yardımcı olur.
• Mide ve bağırsak sağlığının korunmasında rol oynar. 
• Ağız kokusunu gidermeye yardımcı olur ve ferah bir nefes sağlar. 
• İçerdiği A ve C vitaminleri sayesinde göz sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahiptir. 

Hamilelikte Maydanozun Faydaları Nedir?

Maydanoz, bebeğin sinir sistemi gelişimi için gerekli olan folik asit bakımından zengindir. Ayrıca doğuştan gelen kusurları önlemeye yardımcı olur.

C ve B vitaminleri bakımından yüksek olan maydanoz, hamilelik sırasında oksidatif stresin yönetimine yardımcı olur. Hamilelik sırasında, bağışıklık sistemi tehlikeye girebilir ve bu da sık sık hastalığa yol açabilir. Bununla birlikte, antioksidanlar açısından yüksek olan maydanoz, hamilelik döneminde bağışıklık sisteminin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. Buna ek olarak, maydanozun içerdiği antioksidanlar, serbest radikallere karşı savaşta etkili olabilir. Maydanozun anti-inflamatuar özellikleri, hamilelik sırasında eklem ağrısını ve şişmeyi hafifletmeye yardımcı olur. Hamilelik döneminde maydanozun sağladığı faydalardan biri de gaz ve şişkinlik gibi sindirim sorunlarının giderilmesine olan olumlu etkisidir. Hamilelik sırasında anemi veya demir eksikliğiniz olan kişilerin öğünlerine maydanozu dahil etmeleri tavsiye edilir. Maydanoz, hamilelikte kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum ve K vitamini açısından zengindir. Ayrıca annenin ve bebeğin osteoartiküler sistemlerinin bakımında da etkilidir. Aynı zamanda ödemi azaltır ve cildin sakinleşmesini sağlar. 

Maydanoz Nasıl Kullanılmalıdır?

Maydanoz birçok farklı kullanım alanına sahip çok yönlü bir bitkidir. Bu çok yönlü bitki, taze ve kurutulmuş olmak üzere genellikle iki şekilde kullanılmaktadır. Maydanoz taze haliyle salataların, et yemeklerinin, çorbaların, makarnaların, kinoa veya tabule gibi soğuk veya sıcak tahılların içerisine eklenerek kullanılabilir. Aynı zamanda maydanoz yaprağı, zeytinyağı, taze limon suyu ve tuz ile tek başına da tüketilebilir. Maydanozun diğer kullanım alanlarından biri de smoothielerdir.  Maydanoz suyu tek başına çok güçlü bir tada sahip olabilmektedir. Bu nedenle de sapları ve yaprakları ile birlikte dondurularak veya taze haliyle çeşitli smoothie karışımlarına ilave edilebilir. Maydanoz, sarımsak, tuz, limon suyu ve zeytinyağı ile birlikte blendırdan geçirilerek sos haline getirilebilir ve makarnalar için kullanılabilir. Maydanozun en yaygın kullanım alanlarından biri de maydanoz çayıdır. 

Kurutulmuş maydanoz, taze maydanozun kurutulması ile elde edilen bir üründür. Kurutulmuş maydanoz bulgur ve pilav karışımları, hazır çorbalar ve makarna, mantı ve erişte gibi hamur işlerinin içerisinde kullanılmaktadır. Buna ek olarak kurutulmuş maydanoz,  kırmızı et, tavuk, balık ve çiğ köfte ve köfte harçlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.  

Kimler Maydanoz Tüketmemelidir?

Yetişkinler için yalnızca 10 dal maydanoz, tüketmek, günlük ihtiyacın neredeyse iki katını karşılayan iyi bir K vitamini kaynağıdır. K vitamini olmadığında kan pıhtılaşmaz ve bu durum da aşırı kanamaya yol açar. Buna ek olarak, aşırı miktarda maydanoz tüketmek, kan inceltici ilaçlarla etkileşime girebilir. Ayrıca, kalsiyum oksalattan böbrek taşları olanların, düşük oksalatlı bir diyet uygulaması gerekmektedir. Maydanoz, 100 gramda 10 miligramdan fazla oksalat içerdiğinden aşırı miktarda tüketiminden kaçınılmalıdır.

Maydanoz ayrıca kan şekerini düşürebilir. Bu nedenle de düşük kan şekeri (hipoglisemi) belirtilerine dikkat edilmeli ve şeker hastalığı olan kişilerin maydanoz tüketiminde dikkatli olmalıdır. Bununla birlikte maydanozun vücudun sodyum (tuz) tutmasına neden olabilir ve bu durum da yüksek tansiyonu daha da kötüleşmesine yol açabilir. Bu nedenle de yüksek tansiyonu olan bireylerin, maydanoz tüketimini sınırlandırması önerilmektedir. 

Maydanoz Kaç Kaloridir?

Bir demet maydanoz 56 kaloridir. Bir demet maydanoz 4.23 gram karbonhidrat, 5.09 gram protein, 0.84 gram yağ ve 5.13 gram lif içermektedir. Maydanoz aynı zamanda A, C, K ve E, tiamin, riboflavin, niasin, B6 vitamini, B12 vitamini, pantotenik asit, kolin, folat, kalsiyum, demir, magnezyum, manganez, fosfor, potasyum, çinko ve bakır mineralleri ve vitaminlerini içermektedir.