Pkos diyeti nedir?

PKOS hormonal dengesizlikleri ve metabolik bozulmayı içerir. 15-44 yaş arası kadınların %5-10'unu etkiler. Sonucunda çeşitli semptomlar ortaya çıkar:

●yumurtalık kistleri görülür ve büyüyebilirler,

●azalmış  adet veya adet görmeme durumu,

●androjen hormonlarında artışla birlikte vücudun çeşitli yerlerinde erkeksi kıllanma,

PKO; diyabet, kardiyovasküler problemler, depresyon ve daha yüksek endometriyal kanser riski gibi diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Pkos’ta nasıl beslenilmeli?

Öncelikle pkos için standart bir diyet olmadığını söyleyelim ancak pkos sürecini en iyi yönetmek için uygulanan bazı beslenme stratejileri var. Pkos’ ta vücutta inflamatuar bir süreç olduğundan anti- inflamatuar bir diyet uygulamak semptomların azalmasına yardımcı olur. Bununla birlikte Pkos’lu bireylerin insülin direnci, metabolik ve hormonal işlevlerdeki değişiklikler, yüksek vücut yağı seviyeleri, üreme sağlığı için gerekli olan gonadotropin salgılayan hormonları oluşturan problemler gibi rahatsızlıklara çok daha yatkın olduğunu bu yüzden beslenmelerinin bu durumlar için de tedbirli şekilde düzenlenmeleri gerekmektedir. Bu faktörlerin hepsi birbiriyle bağlantılıdır. Diyet, bu döngüyü kırmada ve PKOS'un etkisini azaltmada bir faktör olabilir. Ayrıca diyabet ve kanser gibi komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Diyetin PKOS'lu kişilere yönetimiyle ilgili yardımcı olabileceği rahatsızlıklar şunlardır:

●obezite

●insülin üretimi ve direnci

●hiperglisemi

●inflamasyon

PKOS'lu kişilerin yarısından fazlası, 40 yaşından önce diyabet veya prediyabet geliştirir. Diyabet, vücudun insülini nasıl işlediğinden kaynaklanır. Diyabeti önlemek için diyet önlemleri almak, PKOS ile iyi yaşamak için önemli bir adım olabilir.

Pkos için hangi diyet uygulanmalı?

Şu anda PKOS için standart bir diyet yoktur ancak çeşitli yaklaşımların bu durumdaki kişilere fayda sağlaması muhtemel görünmektedir.

İşte PKOS'lu kişilerin semptomlarını yönetmelerine yardımcı olabilecek üç diyet.

Düşük glisemik indeks (GI) diyeti

Yukarıda da belirttiğimiz gibi Pkos’lu bireyler potansiyel diyabet hastalarıdır, bu yüzden düşük glisemik indeks diyeti uygulamak bunun için alınacak bir tedbirdir.

Vücut, düşük GI'li gıdaları daha yavaş sindirir, yani insülin seviyelerinin şeker veya yüksek oranda işlenmiş karbonhidratlarda olduğu kadar yüksek veya hızlı yükselmesine neden olmazlar.

Düşük GI diyetindeki yiyecekler şunları içerir:

●kepekli tahıllar

●mercimek ve fasulye gibi baklagiller

●Fındık

●yağlı tohumlar

●meyveler

●nişastalı sebzeler

Anti-inflamatuar diyet

Bir anti-inflamatuar diyet uygulamak, yüksek kan şekeri, vücut kompozisyonu, hormonal dengesizlik ve kardiyovasküler risk gibi PKOS ile ilgili belirteçleri iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Anti-inflamatuar özelliklere sahip gıdalar şunları içerir:

●meyveler

●yağlı balık

●yeşil yapraklı yeşillikler

●sızma zeytinyağı

DASH diyeti

Doktorlar genellikle kalp hastalığı riskini veya etkisini azaltmak için, Hipertansiyonu Durdurmak İçin Diyet Yaklaşımları (DASH) diyetini önerir, ancak bu aynı zamanda PKOS'un yönetilmesine de yardımcı olabilir. Dash diyetinin genel planı sebze- meyve açısından zengin beslenmektir, günde 7 porsiyon kadar sebze-meyve alımı hedeflenir.

Bir DASH diyeti aşağıdakiler açısından zengindir:

●balık

●kümes hayvanları

●meyveler

●sebzeler

●kepekli tahıllar

●az yağlı süt ürünleri

2021 tarihli bir incelemeye göre, bir DASH diyeti PCOS'un çeşitli özelliklerini iyileştirebilir. Örneğin, yumurtalıkların görünümünü ve büyüme sayısındaki azalmayı sağlar. Ayrıca insülin direncini, glikoz yönetimini ve yağ birikimini iyileştirebilir.

Pkos’ta hangi besinler yenilmelidir?

Yukarıda saydığımız diyetler bazı yönlerden farklılık gösterse de birçok benzerlikleri vardır. Hepsi taze, tam gıdaları teşvik eder ve yüksek oranda işlenmiş veya sağlıksız yağ ve ilave şeker oranı yüksek gıdaların diyetten çıkarılmasını destekler.

PKOS dostu bir diyete dahil edilecek gıda örnekleri şunları içerir:

●işlenmemiş gıdalar

●yüksek lifli gıdalar

●somon, ton balığı, sardalya ve uskumru dahil yağlı balıklar

●lahana, ıspanak ve diğer koyu, yapraklı yeşillikler

●kırmızı üzüm, yaban mersini, böğürtlen ve kiraz gibi koyu kırmızı meyveler

●brokoli ve karnabahar

●kuru fasulye, mercimek ve diğer baklagiller

●zeytinyağı ve avokado gibi sağlıklı yağlar

●çam fıstığı, ceviz, badem ve antep fıstığı dahil olmak üzere yağlı tohumlar

●ölçülü bitter çikolata

●zerdeçal ve tarçın gibi baharatlar

Kilo yönetimi, hangi diyeti uygularlarsa uygulasınlar, muhtemelen PKOS'lu kişilere fayda sağlayacaktır.

Pkos’ta hangi yiyeceklerden kaçınılmalıdır?

PKOS'lu kişiler, diyabet, kardiyovasküler hastalık, obezite ve diğer yaygın sağlık sorunları riskini artıran gıdalardan kaçınmalıdır.

Bu gıdalar şunlardır:

●toplu üretilen hamur işleri ve beyaz ekmek gibi rafine karbonhidratlar

●fast food gibi kızarmış yiyecekler

●gazlı içecekler ve enerji içecekleri gibi şekerli içecekler

●sosisli sandviç, sosis ve öğle yemeği etleri gibi işlenmiş etler

●margarin, katı yağ ve domuz yağı dahil olmak üzere katı yağlar

●biftek, hamburger ve domuz eti gibi yüksek miktarda kırmızı et alımı

●yüksek düzeyde ilave tuz veya şeker içeren yiyecekler

●diğer yüksek oranda işlenmiş gıdalar

Pkos’ta yaşam tarzı ipuçları

Yaşam tarzı önlemleri, PKOS'lu kişilerin durumu yönetmesine yardımcı olabilir. Araştırmalar, diyet önlemlerini fiziksel aktivite ile birleştirmenin aşağıdaki faydaları sağlayabileceğini göstermektedir:

Kilo kaybı

Gelişmiş insülin metabolizması

Daha düzenli regl dönemleri

Azalmış erkek hormon seviyeleri ve erkek tipi saç dökülmesi

Daha düşük kolesterol seviyeleri

Çalışmalar ayrıca davranışsal stratejilerin insanların kilo yönetimi hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabileceğini öne sürüyor. Bu da PKOS semptomlarının yönetilmesine yardımcı olabilir.

Bu uygulamalar şunlardır:

Hedef belirleme

Sosyal destek ağları

Kendini izleme teknikleri

Zihinsel esenliği önemsemek

Yeterince uyumak, aşırı bağlılıktan kaçınmak ve rahatlamak için zaman ayırmak gibi kişisel bakım uygulamaları yoluyla stresi azaltmak da kişinin PKOS'u yönetmesine yardımcı olabilir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Aşağıdaki semptomları yaşayan herkes endişelerini bir doktorla görüşmek isteyebilir. Hızlı tedavi, semptomları iyileştirmeye ve komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.  Yaygın PKOS semptomları şunları içerir:

●akne

●yüz veya vücut kıllarında artış

●seyrekleşen saç

●kilo almak

●özellikle kırışıklıklarda, göğüslerin altında ve kasık çevresinde ciltte koyulaşma

●düzensiz regl dönemleri

●boyun çevresinde veya koltuk altında deri etiketleri

●hamile kalmada zorluk

Pkos ve besin takviyeleri

Bazı insanlar PKOS semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olmak için besin takviyeleri kullanır.

Besin takviyelerinin Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından düzenlenmediğini ve ilaçlara veya tıbbi durumlara müdahale edebileceğine dikkat etmek önemlidir. Herhangi bir besin takviyesi almadan önce bir doktorla konuşun.

2017 tarihli bir inceleme, besin takviyelerinin PKOS'u yönetmenin güvenli ve etkili yolları olup olmadığını görmek için 24 çalışmayı incelemiş ve özellikle aşağıdaki takviyeleri desteklemiştir.

●omega-3 balık yağı

●krom

●selenyum

●D vitamini

●kalsiyum

●B vitamini kompleksi

●inositol 

Bu takviyelerin etkili olduğuna dair yüksek kaliteli kanıtlar olmamasına rağmen özellikle inositol ve omega-3 balık yağının PKOS'lu kişilere bazı yönlerden fayda sağlayabileceğine dair kanıtlar bildiriliyor.

Bitkisel ürünler ve pkos

Bazı bitkisel takviyeler de PKOS'lu kişiler arasında popülerdir.

BMC Complementary and Alternative Medicine dergisinde yayınlanan 2014 tarihli bir inceleme, kanıtların herhangi bir bitkisel takviyenin PKOS semptomlarını yönetmeye yardımcı olabileceğini gösterip göstermediğini belirlemek için 33 çalışmayı incelemiş ve Vitex agnus-castus ve Cimicifuga racemosa'nın düzensiz yumurtlamayı ve bunun sonucunda ortaya çıkan kısırlığı yönetmede etkili olduğunu bulmuşlardır. Ayrıca Cinnamomum cassia'nın PCOS'un metabolik komplikasyonlarının tedavisinde yardımcı olabileceği sonucuna varmışlar.

Bitkisel de olsa kullanılan takviyeler bir doktora danışılmadan asla kullanılmamalı, aksi halde kullanılan ilaçlarla etkileşime girebilirler.

CBD ve pkos

Cannabidiol (CBD) yağının PKOS da dahil olmak üzere birçok durumun tedavisinde kullanımına artan bir ilgi vardır. CBD, Cannabis sativa bitkisinden elde edilir.

Bu bitki ve sağlık yararları üzerine yapılan araştırmalar henüz emekleme aşamasındadır, bu konuda çalışmalar yetersizdir.

CBD'nin PKOS üzerindeki etkileri hakkında güncel bir çalışma bulunmamakla birlikte, bazı erken araştırmalar, PKOS’lu kişilerde yaygın olan kaygı ve uykusuzluğa yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Probiyotikler ve pkos

Son zamanlarda insanlar bağırsaklarda yaşayan trilyonlarca bakteriye dikkat etmeye başladılar.

Araştırmacılar artık bağırsak ortamındaki veya mikrobiyomdaki değişiklikleri obezite, kalp hastalığı ve diyabet gibi birçok hastalıkla ilişkilendirmektedir.

Hayvanlarda 2016 yılında yapılan bir araştırma, bu değişikliklerin androjenler ve östrojen dahil olmak üzere seks hormonlarını bile etkileyebileceğini bulmuş ve bu da mikrobiyomun PKOS gelişiminde rol oynayabileceğini düşündürmektedir.

Araştırmacılar, probiyotik takviyelerinin farelerde PKOS semptomlarını tersine çevirmeye yardımcı olduğu sonucuna varmıştır.

Sonuç olarak şu anda PKOS için bir tedavi yoktur ancak diyet ve tıbbi tedavinin birlikte yönetilmesi kilo kontrolü, glikoz seviyeleri ve diğer hastalıkların komplikasyonlarının gelişmesini engelleyebilir.