Sakız çiğnemenin faydaları nedir?

Sakız, çiğnemek için küçük şeritler şeklinde veya tabletler halinde bulunan şekersiz veya şekerli ürünlerdir. Sakız, geleneksel olarak ağaçlardan çıkarılan reçinenin kimyasal yöntemlerle temizlenmesinin ardından  çeşitli  maddelerle birleştirilmesi ve tatlandırılması ile üretilen gıdalardır. İlk sakızlar, ladin veya Manilkara çilesi gibi çeşitli ağaçların öz suyundan elde edilmiştir. Günümüzde ise sakızların çoğu sentetik kauçuktan yapılmaktadır. 

Sakız çiğnemenin çeşitli faydaları bulunmaktadır. Bu faydalar aşağıda listelenmiştir.

• İştahı azaltır
• Kalori harcatır
• Stresi hafifletir
• Ağız ve diş sağlığını destekler
• Mide asidini dengeler
• Konsantrasyonu yükseltir
• Sigarayı bırakmaya yardımcı olur
• Kulak tıkanıklığını önler

1. İştahı Azaltır

Sakız çiğnemek kilo vermek isteyen kişiler için faydalı olabilir. Sakız hem tatlı hem de düşük kalorili olması sayesinde diyeti etkilemeden tatlı bir lezzet verir. Yapılan bazı çalışmalar, sakız çiğnemenin iştahı azaltabileceğini ve bu durumun aşırı yemek yemeyi engelleyebileceğini göstermektedir. 

Başka bir küçük çaplı araştırmada, öğünler arasında sakız çiğnemenin açlık hissini azalttığı ve öğleden sonra yüksek karbonhidratlı atıştırmalık tüketimini azalttığı bulunmuştur. Ayrıca yürürken sakız çiğnemenin daha fazla kalori yakmaya katkı sağlayabileceği ilgili kanıtlar bulunmaktadır. 

2. Kalori Harcatır

New England Journal of Medicine'de yayınlanan araştırmaya göre, sakız çiğnemek saatte yaklaşık 11 kalori yakmayı sağlar. Bu, ortalama bir kişinin aynı süre boyunca bir sandalyede otururken yakacağı kalori miktarından yaklaşık yüzde 19 daha fazladır. Araştırmacılar, sabah saatlerinde kalorisiz sakız çiğnemenin, diyeti veya aktivite seviyesini değiştirmeden her yıl 11 kilodan fazla vücut yağı kaybına yardımcı olabilmektedir. 

3. Stresi Hafifletir

Sakız çiğnemek stresli durumlarla başa çıkmaya yardımcı olabilir. 2011 yılında yapılan bir araştırma, iki hafta boyunca günde iki kez sakız çiğnemenin, çiğnemeyenlere göre kaygı düzeylerini önemli ölçüde azalttığını ortaya koymuştur. Ayrıca, sakız çiğneyenlerin yorgunluk seviyelerini azaltarak ve ruh halini  iyileştirdiği keşfedilmiştir. Sakızın insan vücudundaki stres hormonu kortizolünü azalttığı için yatıştırıcı bir etkiye sahip olduğu düşünülmektedir.

4. Ağız ve Diş Sağlığını Destekler

Şekersiz sakız çiğnemek diş çürüklerinden korumaya yardımcı olabilir. Özellikle şekersiz sakızın, florürlü gargara ve diş macununa benzer faydaları ile diş çürümelerini azaltmada faydalı olduğu kanıtlanmıştır. Yemekten sonra 20 dakika şekersiz sakız çiğnemek diş çürümelerini ve diş eti iltihabını önlemeye yardımcı olabilir. Sakız, ağızda tükürük üretimini artırarak ve çürümeye neden olacak gıda parçacıklarını ve asitleri dişlerden uzaklaştırarak çalışır. Tükürük aynı zamanda diş minesini kalsiyum ve fosfatla besleyerek sertleşmesine de yardımcı olur. Bu da dişlerin çürüklere ve çürüklere karşı daha dirençli olduğunu gösterir.

5. Mide Asidini Dengeler

Asit reflü, mide asidinin yemek borusuna çıkarak göğüste tıkanıklığa ve hasara neden olarak boğazda veya göğüste yanma hissine yol açtığı bir durumdur. Sakız çiğnemek, yemek borusunu temizleyerek ve asitleri nötralize ederek asidin geri akışını azaltmak için iyi bir yöntemdir. Bir araştırmaya göre sakız çiğnemek, yutma refleksini artırarak ve tükürüğü daha alkali hale getirerek, mide asidini nötralize ederek yemek borusunu temizler. Bu, asit reflüsünün azalacağı ve rahatlık sağlarken aynı zamanda iltihabı da azaltacağı anlamına gelmektedir.

6. Konsantrasyonu Yükseltir

Sakız çiğnemek yüksek zihinsel çaba gerektiren bir aktivite üzerinde çalışırken odaklanmaya yardımcı olabilir. Bir çalışmada, sakız çiğnemenin hafızayı ve bilişsel işlevi iyileştirdiği ve sakız çiğnemeyen kontrol grubundan daha iyi performans göstermelerine yardımcı olduğunu belirtilmiştir. Bunun kalp atış hızındaki ve beyne giden kandaki artıştan kaynaklandığı düşünülmektedir.

7. Sigarayı Bırakmaya Yardımcı Olur

Sigara içmek fizyolojik olarak nikotine bağımlı olmaya neden olur. Nikotin sakızı ağzı meşgul edebilir ve zihni sigara içme ihtiyacından uzak tutabilir. Az miktarda nikotin sağlayarak ve detoks sırasında dinlendirerek, yoksunluk belirtilerinin şiddetini önemli ölçüde azaltabilir veya ortadan kaldırabilir.

8. Kulak Tıkanıklığını Önler

Basınçlı kabin kulakların tıkanmasına, tahrişe ve acıya neden olabileceğinden, birçok insan uçarken rahat hisseder. Bir paket sakız, rahatsızlığı gidermek için iyi bir yöntemdir. Bir sakız çiğnemek, doğal olarak kulaktaki hava basıncının dış basınçla eşitlenmesine yardımcı olur. Ayrıca duştan veya yüzdükten sonra kulaklar tıkandığında suyu boşaltmak iyi bir yoludur. Çiğneme hareketi sinüs boşluklarını temizler ve sıvıları daha derine iterek kulağın temizlenmesini sağlar. 

Sakız Çiğnemenin Yan Etkileri Nelerdir?

Sakız çiğnemek çeşitli sağlık faydalarına sahip olması ile birlikte bazı yan etkilere de yol açabilmektedir. Aşağıda sakız çiğnemenin yan etkileri listelenmiştir. 

• Baş ağrısı: Aşırı sakız çiğnemek, baş ağrısına neden olabilir. Bunun sebebi ise çene kaslarında yaşanan yorulmadır. Bu baş ağrıları genellikle stresle başa çıkmanın bir yolu olarak bir sakız çiğnemesinin sonucu oluşabilir. Bu stres aynı zamanda daha sert ve daha hızlı çiğnemeye yol açarak baş ağrısının şiddetini artırarak, gerilim tipi baş ağrısına yol açar.
• Bağırsak florası zararı: Sakızda bulunan katkı maddelerinin bağırsak florasını olumsuz etkileyebileceği bilinmektedir. Özellikle de aspartam ve xylitol bağırsak florasını bozulmasına sebep olabilir. 
• Çene eklemi bozuklukları: Temporomandibular eklem (TME), çene kemiğinin ve kafatasının arasındaki bağlantıdır. Bu eklemi yöneten kaslar yorgun veya dengesiz hale geldiğinde TME sorunlarına sebep olur. Sakız çiğnemek çoğu kişide TME sorunlarına yol açmazken, her gün sakız çiğneyenler ve sakız çiğneme alışkanlığı geliştirenler kas yorgunluğu yaşayabilir ve bu da TME rahatsızlıkları riskini artırabilir. Agresif sakız çiğneme ve orantısız çiğneme (ağzın sadece bir tarafını çiğneme), TME bölgesine diğer alışkanlıklardan daha fazla baskı uygulayarak TME hastalıkları olasılığını yükseltir.
• Diş deformeleri: Alışkanlık haline getirilen sakız çiğneme, diş minesinde aşırı aşınmaya neden olabilir. Üst azı dişleri kademeli olarak dağılabilirken, alt azı dişleri kademeli olarak geriye doğru hareket ederek aşırı ısırmaya neden olur. Bu durum devam ettiğinde, dişlerdeki bu deformitelerin düzeltilmesi için ortodontik tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca diş minesindeki bozukluklar zamanla dişlerin sıcak, soğuk ve asitli yiyecek ve içeceklere karşı hassas hale gelmesine sebep olabilir. 
• Hava yutma ve gaz: Sakız çiğneme sırasında az miktarda hava farketmeden yutulur. Bu durum bağırsaklarda ciddi gaz birikmesine neden olarak kişiyi rahatsız hissettirebilir.

Diyette Şekerli Sakız Çiğnenir Mi?

Sakız çiğnemek kilo kontrolüne katkı sağlar. Şekerli bir sakız yaklaşık 5 ila 10 kalori içermektedir. Ancak yine de diyette şekersiz sakız tercih edilebilir. Aynı zamanda sakız çiğnemek, atıştırma sıklığını azaltmaya ve kalori alımını sınırlandırmak için iyi bir yoldur. Sakız çiğnemek düşük kalorili içerdiği gibi yüksek kalorili atıştırmaların yerine de tüketilebilmektedir. Örneğin 140 kalori içeren bir çikolatalı kurabiye yerine 2 parça 20 kalori içeren şekerli bir sakız çiğnenebilir. Ayrıca sakız çiğneyen kişilerin, ara öğünlerde daha az kalori aldıkları gözlemlendiğinden sakız çiğnemenin kilo kaybı üzerinde önemli bir katkısı olduğu bilinmektedir.