Vücut kitle indeksi nedir?

Vücut kitle indeksi, bir kişinin doğru sahip olup olmadığını görmek için kiloyu boy ile karşılaştıran bir ölçümdür. Bu ölçüm, "Body Mass Index (BMI)"  ve Türkçe'de  "Vücut Kitle Endeksi (VKE)" olarak adlandırılır. 

Genellikle çocuklarda, gençlerde ve yetişkinlerde yağlanmanın neden olduğu fazla kiloyu bulmak için kullanılır. Vücut kitle indeksi çoğunlukla vücut yağını ölçme ile aynı olsa da, birinin ne kadar yağlılık oranı hakkında  net bir sonuç vermemektedir. Başka bir deyişle, doğrudan vücut yağını ölçmez. Bunun yerine, vücut yağını tahmin etmek için bir denklem kullanır. Vücut kitle indeksinizi ölçmek için '' Vücut kitle indeksi hesaplama '' sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Kişide ne kadar yağ ve kas olduğunu öğrenmek amacıyla daha iyi bir fikir edinmek için daha fazla ölçüm yapılmalıdır. Bu nedenle de boy-kilo endeksi, bir kişinin ne kadar yağlı olduğunu ölçmek için yeterli bir yol değildir. Vücut kitle indeksi, bir kişinin sağlıklı bir kiloda olup olmadığını öğrenmenin bir yoludur. Hesaplamadan sonra kişinin vücut kitle indeksi yüksekse, bu kişinin vücudunda çok fazla yağ olduğu anlamına gelebilir. Başka bir deyişle, BMI'si yüksek olan bir kişinin kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksektir. BMI'ları çok düşükse, kişi boyuna göre çok zayıftır. Bu aynı zamanda osteoporoz, zayıf bir bağışıklık sistemi veya anemi gibi birçok farklı hastalığın belirtisi olabilir. Dolayısıyla, kolayca hesaplanabilen ve kişinin ideal kilosunda kalmasına yardımcı olabilen kilo-boy indeksi, kiloyu kontrol altında tutmaya ve daha da önemlisi kilo nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunlarından korunmaya yardımcı olabilir. .

Vücut kitle indeksi yüksek olan kişilerin, özellikle tip 2 diyabet, felç, yüksek tansiyon,  kalp hastalıkları, eklem ve safra kesesi hastalıkları, uyku apnesi ve horlama, kanser ve tip 2 diyabetten hastalanma ve erken ölüm olasılığı daha yüksektir. Vücut kitle indeksi önemli olsa da, bir kişinin sağlık riskini anlamak için kullanılan tek şey değildir. Bir kişinin sağlığı ile ilgili bilgiler tansiyonu, kan şekeri seviyesi, sigara veya içki içip içmediği, menopozda olup olmadığı, kolesterol seviyesi, yaşı, cinsiyeti, cinsiyeti gibi bilgilerden elde edilebilir.  

Vücut kitle indeksi kaç olmalı? 

Vücut kitle indeksinin ölçümlerinin BMI cinsinden elde edilen değeri şu şekilde yorumlanmaktadır.

• 0 ila 18,4 BMI: Zayıf. Kişinin boyuna oranla vücut ağırlığının yetersiz olduğunu gösteren bu değer ile karşılaşılması durumunda bireyin diyetisyen eşliğinde sağlıklı bir şekilde kilo alması tavsiye edilmektedir.

• 18.5 ila 24.9 BMI: Normal. Bu değer aralığı kişinin ideal kiloya sahip olduğunu belirtir. Bu değere sahip olan kişilerin düzenli, dengeli ve sağlıklı beslenme düzenini sürdürmeleri önerilir.

• 25 ila 29.9 BMI: Fazla Kilolu. Kişinin boyuna oranla ağırlığının fazla olduğunu gösteren bu değer aralığında kişinin uygun diyet uygulayarak fazla kilolarından kurtulması tavsiye edilir.

• 30 ila 34.9 BMI: Şişman. Birinci derece obez kategorisinde değerlendirilen bu değer aralığında, kişinin kilosunun sağlık açısından risk oluşturabilecek seviyede olduğu anlaşılır. Bu kişilerin diyetisyen yardımı ile kilo vermesi tavsiye edilir.

• 35 ila 44.9 BMI: Şişman. İkinci derece obez olarak tanımlanan bu aralığa sahip olan kişilerde kalp ve damar hastalıkları açısından risk yükselir. Kişinin kilo vermek için bir diyetisyene başvurması önerilir.

• 45+ BMI: Aşırı Şişman. Üçüncü derece obez kategorisi olan bu değer, kişilerde hastalık gelişme riskinin çok yüksek olduğu anlamına gelir. Hekim ve diyetisyen eşliğinde kilo verilmesi tavsiye edilir. 

Yaş aralığına göre bir bireyin ideal vücut kitle indeksi aşağıda verilmiştir. 

• 19-24 Yaş: 19-24 BMI.

• 25-34 Yaş: 20-25 BMI.

• 35-44 Yaş: 21-26 BMI.

• 45-54 Yaş: 22-27 BMI.

• 55-64 Yaş: 23-28 BMI.

• 65 Yaş ve üzeri: 24-29 BMI.

Kadınlarda vücut kitle indeksi oranı nedir?

İdeal kilo, bir kişinin yaşına göre fiziksel olarak sağlıklı kabul edildiği vücut ağırlığını ifade eder. İdeal kilo, yaşa, cinsiyete ve boya göre değişiklik gösterir. İdeal kiloyu hesaplamak için vücut kitle indeksini kullanır. Kadınların vücut kitle indeksi 19 ile 24 arasında olmalıdır. 50 yaş üzeri kişilerde bu değerlere 2 birim eklenerek normal ölçüler değerlendirilebilir. Bireylerin ideal kiloda olmaları daha sağlıklı olmalarını ve hastalıklara yakalanma risklerinin daha düşük olmasını katkı sağlar. Ayrıca ideal kiloda olan kişilerin bağışıklık sisteminin daha güçlü olduğu bilinmektedir.

Vücut kitle indeksi kişinin ideal kilosu hakkında genel bir fikir verse de söz konusu kişi için yapılmadığı sürece kesin değerleri vermeyebilir. Özellikle sporcular için hesaplama sonuçları yanlış olabilir. Sporcular diğer insanlardan daha yüksek bir kas-yağ oranına sahip olduklarından, bu onların vücut ağırlığında görülebilir. Bu, genel bir vücut kitle indeksi hesaplamasının sporculardaki yağ miktarından daha fazla görünmesine yol açanbilir. 

Yaşlı veya başka nedenlerle kas kütlesi kaybetmiş kişiler vücut kitle indeksinden doğru sonuçlar alamayabilmektedir. Bu insanlar yeterli kaslara sahip olmadığı için yağ yüzdeleri olduğundan daha düşük görünebilir. Tüm bunlardan dolayı vücut kitle indeksi sporcular, küçük çocuklar, yaşlılar, hamileler ve emziren kadınlar için yanlış sonuçlar verebilir.

Vücut kitle indeksi nedir ne işe yarar?

Vücut kitle indeksi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından obeziteyi ölçmenin ve sınıflandırmanın bir yolu olarak  ortaya çıkmıştır. Vücut kitle indeksi yetişkinlerde kullanılır. Ölçüm sonucuna göre kişinin kilosunun sağlıklı aralıkta olup olmadığı görülebilir. İdeal kilo aralığı kişinin yaşı, cinsiyeti, vücut tipi, bel ölçüsü ve vücut yağ yüzdesine göre değerlendirilmelidir. 

Birçok insan için BMI, toplam vücut yağının bir göstergesi olarak kullanılır. Bu nedenle de bir sağlık riski göstergesi olarak kabul edilir. Bununla birlikte sağlık uzmanları tarafından BMI kullanarak aşırı kilolu ve obezite bireyler tarama amaçlı kullanılır. BMI, bir kişinin obezite ve aşırı kilo ile ilgili sağlık sorunları riskini değerlendirmek için uygulanır. 

Örneğin, yüksek BMI'leri olan kişiler aşağıdaki riskleri taşımaktadır. 

• Yüksek kan kolesterolü veya diğer lipid bozuklukları

• 2 tip diyabet

• Kalp hastalığı

• Felç

• Yüksek kan basıncı

• Belirli kanserler

• Safra kesesi rahatsızlığı

• Uyku apnesi ve horlama

• Osteoartrit ve eklem hastalığı

BMI, sağlık riskini hesaplamak için kullanılan araçlardan biridir. Sağlık riski değerlendirilirken tansiyon, kan şekeri düzeyi, kolesterol düzeyi, ailede kalp hastalığı öyküsü, yaş, cinsiyet, bel çevresi, fiziksel aktivite düzeyi, menopoz durumu ve sigara içme durumu gibi diğer faktörler de dikkate alınmaktadır.

BMI, kas, kemik, yağ ve diğer bileşenlerin miktarı gibi vücut kompozisyonu hakkında bilgi sağlamaz. Bununla birlikte BMI, bazı insanlarda diğerlerinden daha güvenilir bir vücut yağı göstergesi verebilir. Örneğin, oldukça kaslı kişiler, aslında çok sağlıklı ve atletik olsalar bile fazla kilolu sınıflandırmasına girebilirler. Bu kişiler, aşırı derecede düşük vücut yağ yüzdesine sahip olmalarına rağmen, aşırı kilolu bir kişiyle aynı BMI'ye sahip olabilirler. Benzer şekilde, kas kütlesi düşük ve vücut yağ yüzdesi yüksek olan yaşlı ve zayıf bir kişide normal ağırlık aralıkta değerlendirebilirler. 

BMI, büyümekte olan çocuklar ve gençler, geniş veya küçük çerçeveli insanlar, hamile kadınlar ve çok fazla kas kütlesi olan kişiler için kullanıldığında dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. 

Vücut kitle endeksi yüksek olursa ne olur?

Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı obezite sınıflandırmasına ölçüm sonrasında 30 kg/m2 ile 39.9 kg/m2 arasında sonuca ulaşanlara obezite olarak tanımlanır. 40 kg/m2 üzerinde çıkan sonuçlar için ileri derecede obez, yani morbid obez denilir.  

Vücut ağırlığının boya oranla fazla olması sebebiyle  normal ağırlığa ulaşılması hedeflenmelidir. Daha sağlıklı şekilde kilo verebilmek ve vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri dengeli bir şekilde alabilmek için doktor ya da diyetisyen kontrolünde kilo verilmelidir. Vücut kitle indeksi bu aralıkta olan kişilerin ideal kiloya ulaşmamaları kiloya bağlı olarak çeşitli kronik rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Obezite bireyler için kalp ve damar rahatsızlıkları, hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıklar için risk faktörüdür. 

Bununla birlikte vücut kitle indeksi hesaplanırken vücut yağ ve kas, yağın kasa oranı ve vücut tipi gibi etkenler dikkate alınmaz. Dolayısıyla obezite teşhisi konulabilse de, obezite ile ilgili detayların tümünü açıklayan bir yöntem değildir. Bu nedenle, fazla kilolu veya obez olan kişilerin vücut kitle indekslerinin hesaplanmasından daha ayrıntılı bir sonuç almaları gerekmektedir. Ayrıca bel çevresi, metabolizma hızı ölçümleri ve tüm vücut analizi yapılması gerekir. Obezitenin giderilmesi için vücutta yağın biriktiği bölgeyi bilmek önemlidir. Vücut kitle indeksi tek başına doğru bir teşhis veya tedavi planı yapmak için yeterli değildir.  

Aşırı kilo/obezitenin vücuda zararları şunlardır. 

• Motivasyon eksikliği

• Kalça ağrıları

• Eklemlerde ve özellikle dizlerde rahatsızlık

• Genç olduğu halde yaşından büyük göstermek

• Büyük göğüsler nedeniyle sırt ağrıları

• Sürekli yorgunluk

• Merdiven çıkmakta zorlanmak

• Koşamamak

• Omurga ağrıları

• Tempolu yürüyüşte zorlanmak

• Nefes nefese kalmak

• Büyük beden kıyafetler giymek zorunda kalmak

Beden kitle indeksi 30 34 kilogram arasında olan kişiler için ne söylenebilir?

30 ila 34.9 BMI arasındaki değer şişman olarak kabul edilir. Birinci derece obez kategorisinde değerlendirilen değer aralığında, kişinin kilosunun sağlık açısından risk taşıyabilecek düzeyde olduğu anlaşılır. Bu ölçüm aralığındaki bireylerin bir diyetisyen yardımıyla kilo vermesi tavsiye edilir.

Vücut kitle indeksi aralıkları kaçtır?

Vücut kitle indeksi, vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle (kg/m²) elde edilir. Aşağıda vücut kitle indeksi aralıkları yer almaktadır. 

• 18, 5 kg/m² ‘nin altındaki sonuçlar: İdeal kilonun altında

• 18, 5 kg/m² ile 24, 9 kg/m² arasındaki sonuçlar: İdeal kiloda

• 25 kg/m² ile 29, 9 kg/m² arasındaki sonuçlar: İdeal kilonun üstünde

• 30 kg/m² ile 39, 9 kg/m² arasındaki sonuçlar: İdeal kilonun çok üstünde (obez)

• 40 kg/m² üzerindeki sonuçlar: İdeal kilonun çok üstünde (morbid obez)