Yazın bitki çayları nasıl tüketilir?

 Yaz aylarında artan hava sıcaklığı ile birlikte sıcak içecekler genellikle daha az tercih edilmeye başlanıyor. Bununla beraber sağlık için önemli birçok antioksidan, vitamin ve mineral içeren bitki çaylarının da tüketimi önemli ölçüde azalıyor. Ancak genel kanının aksine bitki çayları sıcak şekilde tüketilmek zorunda değil. Aslında bitki çayları da sıcak yaz günlerinde çeşitli alternatif tüketim yöntemleriyle keyifle tüketilebilir. Bu yazıda, yazın kavurucu sıcağında serinletici bitki çayı nızın tadını çıkarabilmeniz için çeşitli yöntemlerden ve örnek birkaç lezzetli tariften bahsedeceğiz.

Bitki Çaylarının Faydaları Nelerdir?

 Bitki çaylarının en güzel yanlarından biri her ihtiyaca karşı bir seçeneğin bulunması. Kendi kişisel ihtiyaçlarınıza göre sayısız seçenek arasından size uygun olanı bulabilirsiniz. Bunları düzenli olarak tüketmek, genel sağlığınızı desteklemek için harika bir yol olabilir. Ancak, herhangi bir sağlık sorunuyla ilgili olarak bitki çaylarını kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. 

Bitki çaylarının genel faydalarına bakacak olursak:

1. Antioksidan kaynağı

 Çeşitli sebeplerle vücutta serbest radikal miktarı artabilir. Bu serbest radikallerin vücudumuzda yaşlandırıcı, hücrelere zarar verici ve hastalık yapıcı etkileri bulunur. Antioksidanlar burada devreye girerek serbest radikalleri azaltıcı etki sağlarlar. Serbest radikallerle mücadeleye yardımcı moleküllerdir. Antioksidanlar özellikle meyve, sebze, baharatlar ve otlarda bulunur. Bitki çayları da çeşitlerine göre meyvelerden, baharatlardan veya otlardan yapıldığı için yüksek antioksidan kaynağıdırlar.

2. Sindirim sistemi sağlığı

 Bitki çayları, sindirim sistemi sağlığını iyileştirmede rol oynar. Çeşitlerine göre hazımsızlık, mide bulantısı gibi rahatsızlıklarda kullanılabilir. Örneğin zencefil, limon veya nane içeren bir çay mide bulantısına iyi gelirken, rezene veya melisa çayı hazımsızlığa iyi gelebilir.

3. Stres azaltma

 Bitki çaylarının hazırlanışından başlayarak o sakinleştirici etkisini hissetmek mümkün. Çay yapma sürecinin kendisi bile o kadar sakinleştirici ki, bu süreci bir seremoni şeklinde, bir sanat formuna dönüştürmüş kültürler bile bulunuyor.

 Bitki çaylarında kullanılan birçok otun ruh sağlığını iyileştirici, anksiyete ve stres azaltıcı etkileri bulunuyor. Stres hormonu olarak bildiğimiz kortizol seviyelerini düşürerek bir nevi sinir sistemi düzenleyiciler olarak çalışıyorlar. Stres azaltıcı çaylara bilinen en iyi örnekler melisa ve papatya çayı, uykuya dalmayı kolaylaştırarak uyku kalitesini artırıyorlar.

4. Bağışıklık sistemini güçlendirme

 En iyi örnekleri olan ekinezya , zencefil gibi bitki çayları bağışıklık güçlendirme özellikleriyle biliniyor. Bağışıklık sistemi için özellikle içeriğindeki kateşin nedeniyle yeşil çay, ıhlamur , adaçayı ve zencefil çayı tercih edilebilir.

5. Detoks etkisi

 Bitki çaylarının bazı çeşitleri vücuttaki fazla suyu atarak vücudu toksinlerden arındırır ve karaciğer sağlığını destekleyici şekilde çalışır. Yeşil çay, ısırgan otu çayı detoks etkili bitki çaylarına örnektir.

6. Kilo kontrolü

 Bitki çayları şekersiz ve düşük kalorili olmaları nedeniyle kilo kontrolünde tüketilebilecek iyi bir seçenek olup, bazı çeşitleri de metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını destekleyici olarak çalışır.

7. Kalp sağlığı

 Bazı türleri kolesterol düşürücü etkileriyle kalp sağlığını destekleyici olarak rol oynar. Örneğin hibiscus çayı, kan basıncını düşürerek kolesterol seviyelerini düzenler.

8. Cilt sağlığı

 Antioksidanlar cilt sağlığında önemli rol oynar. Vücut yaşlanmasında olduğu gibi cilt yaşlanması da serbest radikallerin rol oynadığı bir süreçtir. Antioksidan içeriklerinin yüksek oluşundan dolayı bitki çayları, ciltte yenileyici olarak çalışırlar.

9. Vücutta inflamasyon azaltıcı

 İltihap azaltıcı etkileri bulunan bitki çayı türleri de bulunur. Bunlara örnek olarak zencefil, zerdeçal gibi içerikler eklem ağrılarına iyi gelir.

Bitki Çaylarının Alternatif Tüketim Yöntemleri Nelerdir?

 Bitki çaylarının sayısız faydası olduğundan ve tüketiminin kış ayı ile kalmaması gerektiğinden bahsettik. Yaz aylarında bitki çayı tüketimini eğlenceli ve ferahlatıcı hale getirmeniz için sizlere birkaç yöntem ve tarif derledik.

1.Buzlu Çay (Iced Tea)

 Sıcak suda demlenen çayın soğutularak, içine damak tadına göre çeşitli meyveler, nane ve tatlandırıcılar eklenmesiyle hazırlanırlar.

İki Kişilik Soğuk Çay Tarifi

Malzemeler

• 2 adet çay poşeti

•  500 mL su

• 1 tatlı kaşığı bal (Damak tadına göre artırılabilir veya azaltılabilir.)

•  2 dilim limon

•  2 dilim portakal

• Birkaç yaprak taze nane

• Buz

Nasıl yapılır?

 500 mL suyu kaynatın. Kaynar suyu bir sürahiye dökün ve çay poşetlerini ekleyin. Çayı 5-7 dakika demlenmeye bırakın. Demleme süresi çaya göre ayarlanabilir. Çay poşetlerini çıkarın ve biraz soğuduktan sonra balı ekleyip karıştırın. Bal tamamen çözülene kadar karıştırmaya devam edin. Ardından buzdolabına koyup soğutun. Çayın soğuması, yaklaşık 1-2 saat sürebilir. Soğuyan çaya limon dilimlerini, portakal dilimlerini ve nane yapraklarını ekleyin. İsteğe bağlı olarak biraz daha tatlandırıcı ekleyebilirsiniz.

2.Soğuk Demleme (Cold Brew)

 Metodu çok basit olan soğuk demleme yönteminde, bitki çaylarını soğuk suda uzun süre demleyerek taze ve serinletici içecekler elde edebilirsiniz. Bu yöntemle hazırlanan bitki çayları daha hafif, daha tatlı ve daha az asidik olur.

Tek Kişilik Soğuk Demleme Buzlu Çay

Malzemeler

• 1 adet poşet çay ya da 1 çay kaşığı çay yaprağı 

• 200-250 mL soğuk su

• Limon dilimleri (opsiyonel)

• Nane yaprağı (opsiyonel)

Nasıl yapılır?

 Bir sürahiye suyu ve çay yapraklarını koyun, buzdolabında 8-12 saat bekletin. Ardından süzün. Buzdolabında durması şartıyla birkaç gün boyunca tüketebilirsiniz. Bu yöntemde en iyi seçenek yaprak şeklinde çaylar kullanılmasıdır.  Gevşek yapraklı çaylar, genellikle daha zengin tat profilleri sunar ve genellikle çay demleme sürecinde daha iyi kontrol sağlar. Siyah çay, yeşil çay, hibiscus, rooibos bunlara örnek verilebilir. Damak zevkinize göre içerisine limon dilimleri ve nane yaprağı ekleyebilirsiniz.

3.Bitki Çayı Smoothie

 Bitki çaylarını meyve ve sebzelerle karıştırarak sağlıklı ve lezzetli bir smoothie hazırlayabilirsiniz. Bu yöntem için özellikle önerebileceğimiz çaylar yeşil çay, matcha çayı ve rooibos.

Yeşil Çay ve Ispanaklı Smoothie

Malzemeler

• 1 poşet yeşil çay

• ½ su bardağı sıcak su

• 1 su bardağı ıspanak

• 1 adet olgun muz

• ½ su bardağı ananas

• 1 yemek kaşığı bal

• ½ su bardağı soğuk su

• Buz

Nasıl yapılır?

 1 çay poşeti yeşil çayı 1/2 su bardağı sıcak su ile demleyin. Yeşil çayın 5-7 dakika demlenmesine izin verin, ardından çay poşetini çıkarın ve çayı soğumaya bırakın. Taze ıspanak yapraklarını yıkayın ve doğrayın. Olgun muzu ve ananası dilimleyin. Blenderınıza soğuyan yeşil çayı, taze ıspanak yapraklarını, dilimlenmiş muzu, ananası ekleyin. İsteğe bağlı olarak bal ekleyebilirsiniz. Buz ekleyin ve tüm malzemeleri pürüzsüz bir kıvam alana kadar blenderda çekin. Kıvamı ayarlamak için soğuk su ekleyebilirsiniz. Dilerseniz, servis ederken üzerini meyve dilimleri veya chia tohumları ile süsleyebilirsiniz.

4.Bitki Çayı Limonata

Bitki Çayı Limonata Tarifi

 Malzemeler :

• 2 yemek kaşığı yaprak bitki çayı veya 2 adet bitki çayı poşeti (nane, papatya, rooibos gibi)

• 1 litre su

•  3-4 yemek kaşığı bal veya şeker (damak tadınıza göre ayarlayabilirsiniz)

• 4-5 adet limonun suyu

• 1 limon, dilimlenmiş

• Birkaç yaprak taze nane

• Buz

Nasıl yapılır?

 1 litre suyu kaynatın. Kaynar suyu bir sürahiye dökün ve bitki çayını ekleyin ( yaprak çay kullanıyorsanız, çay süzgeci kullanabilirsiniz).  Çayı 5-7 dakika demlemeye bırakın. Ardından çay poşetlerini veya yaprakları çıkarın. Demlenmiş bitki çayı hafif soğuduktan sonra bal veya şekeri ekleyin ve iyice karıştırarak çözünmesini sağlayın. Çayı oda sıcaklığına gelene kadar soğutun. Ardından buzdolabına koyup tamamen soğumasını sağlayın. Soğumuş bitki çayına taze sıkılmış limon suyunu ekleyin ve karıştırın. Limon suyu miktarını damak tadınıza göre ayarlayabilirsiniz. Soğuk limonatanıza limon dilimlerini ve taze nane yapraklarını ekleyin. Sürahiyi bolca buz ile doldurun ve tekrar karıştırın.

5.Bitki Çayı Kokteyli

Önerilen Çaylar

• Yeşil Çay

• Beyaz Çay

• Rooibos

Hibiscus ve Meyve Kokteyli

Malzemeler

• 2 yemek kaşığı hibiskus yaprağı veya 2 hibiscus çayı poşeti

• 500 mL su

• Buz

• Çilek dilimleri

• Taze nane yaprakları

• Tatlandırıcı (bal, agave şurubu veya şeker)

Nasıl yapılır?

 500 mL suyu kaynatın. Kaynar suyu bir sürahiye dökün ve hibiscus yapraklarını veya çay poşetlerini ekleyin. Çayı 5-7 dakika demlemeye bırakın. Çay poşetlerini veya yapraklarını çıkarın ve çayı oda sıcaklığına gelene kadar soğutun. Demlenmiş hibiscus çayını buzdolabında tamamen soğuyana kadar bekletin. Soğuyan hibiscus çayına bol miktarda buz ekleyin. Çilek dilimlerini ve taze nane yapraklarını sürahiye ekleyin. İsteğe bağlı olarak tatlandırıcı ekleyebilirsiniz.

6.Bitki Çayı Buz Küpleri

Lavanta ve Limonlu Buz Küpleri

Malzemeler

Lavanta ve Limonlu Buz Küpleri için :

• 1 yemek kaşığı kuru lavanta çiçeği

• 1 adet limon (dilimlenmiş)

• Su

Soğuk Çay için:

• 4-6 çay poşeti veya 2 yemek kaşığı yaprak çay (siyah çay, yeşil çay veya tercih ettiğiniz başka bir çay türü)

• 1 litre soğuk su

• İsteğe bağlı: Bal veya şeker (tatlandırmak için)

Nasıl yapılır?

 Bir buz kalıbına kuru lavanta çiçeklerinden küçük bir miktar koyun.Her bir gözün içine bir dilim limon yerleştirin. Üzerine su ekleyin ve dondurucuya koyun. Buz küpleri tamamen donana kadar bekleyin. Çay poşetlerini veya yaprak çayı büyük bir sürahiye koyun. 1 litre soğuk su ekleyin. Sürahiyi buzdolabına koyun ve çayı en az 6 saat, tercihen 8-12 saat boyunca demlemeye bırakın. Soğuk çay demlendikten sonra çay poşetlerini çıkarın veya çay yapraklarını süzün. Tatlandırmak isterseniz, bal veya şeker ekleyin ve iyice karıştırın.

7.Bitki Çayı Dondurma

Matchalı Dondurma Tarifi

Malzemeler:

• 2 yemek kaşığı matcha tozu

• 1 su bardağı süt (tam yağlı veya tercihinize göre bitkisel süt)

• 1 su bardağı krema

• 1/2 su bardağı bal 

Nasıl yapılır?

 Küçük bir kasede matcha tozunu 2 yemek kaşığı süt ile karıştırın. Matcha tozunun topaklanmaması için iyice karıştırın. Karışımı pürüzsüz ve topaksız hale gelene kadar çırpın.Büyük bir kasede kremayı ve kalan 1 su bardağı sütü birleştirin. Karışıma tatlandırıcı olarak bal ekleyin. (Tatlandırıcı miktarını damak tadınıza göre ayarlayabilirsiniz.) Matcha karışımını kremalı ve sütlü karışıma ekleyin. Tüm malzemeleri iyice karıştırın. Karışımın pürüzsüz ve homojen olduğundan emin olun. Karışımı bir dondurma kabına dökün ve yaklaşık her 30 dakikada bir karıştırarak dondurun. Bu, kristalleşmeyi önlemeye yardımcı olacaktır. Yaklaşık 3-4 saat sürebilir.