Zayıflama İlaçları: Etkileri ve Riskleri

Obezite karşıtı ilaçlar, bazı hastaların kilo vermesine ve bu kiloyu korumasına yardımcı olabilir. Bu ilaçlar, kapsamlı bir obezite tedavi planının parçası olabilir. Eğer  aşırı kilo veya obezite nedeniyle tedavi aldıysanız, muhtemelen semaglutid ve liraglutid gibi yeni ilaçlar hakkında sorularınız olmuştur. Bu ilaçlar sıkça haberlerde yer almakta ve yan etkileri de gündemdeki konulardan biridir.

Araştırmalar, özellikle semaglutid gibi GLP-1 agonistlerinin yan etkilerini incelemeye başlamıştır. Örneğin, 2023 sonunda JAMA dergisinde yayımlanan bir makale, mide bulantısından pankreatite kadar değişen gastrointestinal yan etkileri analiz etmiştir.

Bu ilaçları kullanmayı bırakmak, kilo alma riskini artırabilir; bu nedenle kullanıcıların olası riskler hakkında bilgilendirilmesi önemlidir.

Zayıflama İlaçlarını Kimler Kullanabilir?

Sağlık uzmanınız, bazı durumlarda sizin için bir kilo verme ilacı önerebilir. Bu durumlar arasında şunlar yer alır:

• Vücut kitle indeksiniz (VKİ) 30'un üzerindeyse. Bu, obezite denilen ve vücutta aşırı yağ birikimi anlamına gelen bir durumdur.
• Vücut kitle indeksiniz 27'nin üzerindeyse ve obeziteye bağlı diyabet veya yüksek tansiyon gibi ciddi sağlık sorunlarınız varsa.

Semaglutid veya liraglutid kullanmak için hastanın 12 yaş ve üzeri olması, vücut kitle indeksinin (VKİ) 30 veya üzeri olması ya da VKİ'sinin 27 veya üzeri olup eşlik eden hastalıklarının (yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol) bulunması gerekmektedir. VKİ'si 30 veya üzeri olan kişilerin, bu değeriyle ilişkili kronik hastalıklarının olması zorunlu değildir çünkü obezite, başlı başına kronik bir hastalık olarak kabul edilmektedir.

Fentermin, naltrekson-bupropion ve orlistat gibi diğer kilo verme ilaçları için de benzer gereksinimler söz konusudur; ancak bu ilaçların hepsi çocuklarda kullanım için FDA onayı almamıştır. Tirzepatid ise sadece VKİ'si 30 veya üzeri olan yetişkinler için onaylanmıştır.

Bir ilaç seçmeden önce, sağlık uzmanınız geçmişinizi ve sağlık sorunlarınızı dikkate alacaktır. Ayrıca, size reçeteli kilo verme ilaçlarının avantajları ve riskleri hakkında bilgi verecektir. Bu ilaçlar, herkes için uygun olmayabilir. Örneğin, hamile kalmaya çalışıyorsanız, hamileyseniz veya emziriyorsanız reçeteli kilo verme ilaçları kullanmamalısınız. Ek olarak zayıflama ilaçlarının size zarar verebileceğini ve normal koşullarla zayıflamanın mümkün olduğunu unutmamalısınız.

Zayıflama İlaçları Ne Kadar Etkilidir?

12 haftadan daha uzun süre kullanılabilen reçeteli kilo verme ilaçları, uzun süreli kullanım olarak adlandırılır ve plaseboya kıyasla daha fazla kilo kaybına yol açabilir. Kilo verme ilacı ile yaşam tarzı değişikliklerinin bir kombinasyonu, yalnızca yaşam tarzı değişikliklerine kıyasla daha fazla kilo kaybı sağlayabilir.

Bu ilaçları bir yıl boyunca kullanmak, sadece yaşam tarzı değişiklikleriyle kaybedilenden %3 ila %12 oranında daha fazla kilo kaybı anlamına gelebilir. Ancak herhangi bir sağlık problemi olmayan ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kilo veren insanlara zayıflama ilacı kullanımı önerilmemektedir.

Kilo Verme İlaçları Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bulantı, kabızlık ve ishal gibi hafif yan etkiler yaygın olup zamanla azalabilir. Ancak nadiren de olsa ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle, sağlık uzmanınıza tüm tedavi seçenekleri hakkında soru sormanız önemlidir ve her ilacın olası faydaları ile riskleri hakkında bilgi almayı unutmamalısınız. Birçok kişi kilo verme ilaçlarını bıraktıklarında kaybettikleri kilonun bir kısmını geri alabilir. Ancak sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları geliştirmek, kilo alımını sınırlandırmaya yardımcı olabilir.

Kilo Kaybı İçin Onaylanmış İlaçlar

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), uzun süreli kullanım için altı zayıflama ilacını onaylamıştır:

• Bupropion-naltrekson
• Liraglutid
• Orlistat
• Fentermin-topiramat
• Semaglutid
• Setmelanotid

Reçeteli kilo verme ilaçlarının çoğu, iştahı azaltarak ya da tokluk hissini artırarak etki eder. Orlistat ise farklı olarak, vücudun yağ emme şeklini etkiler.

Yaygın Zayıflama İlaçlarının Yan Etkileri

• Fentermin: Açlığı azaltmak için beyin seviyesinde çalışır. Hipertiroidizm, glokom veya kalp hastalığı olanlar için uygun değildir. Yan etkileri arasında baş ağrısı, aşırı uyarılma, yüksek tansiyon, uykusuzluk, hızlı veya düzensiz kalp atışı ve titreme yer alır.
• Topiramat ile Kombine Edilmiş Fentermin: Hamilelik sırasında kullanılmamalıdır. Yan etkileri arasında anormal duyumlar, baş dönmesi, tat değişikliği, uykusuzluk, kabızlık ve ağız kuruluğu bulunur.
• Naltrekson-Bupropion: Tokluk hissini artırabilir. Nöbet bozukluğu yaşayan veya opioid kullanan kişilerde önerilmez. Yan etkileri arasında bulantı, kabızlık, baş ağrısı ve ishal yer alır.
• Liraglutid ve Semaglutid: Tokluk hissini artıran enjekte edilebilir ilaçlardır. Yan etkileri arasında bulantı, ishal, kabızlık, baş ağrısı ve karın ağrısı yer alır.
• Orlistat: Yağ emilimini engelleyen bir lipaz inhibitörüdür. Yan etkileri arasında rektumdan yağlı akıntı, akıntılı gaz ve dışkı tutamama yer alır.
• Setmelanotide: Belirli nadir kalıtsal hastalıklar sonucu ortaya çıkan obezite sorunlarında kullanılır. İştahı azaltarak ve dinlenme sırasında kalori yakımını artırarak etki gösterir.

Sonuç
Kilo verme ilaçları, kapsamlı bir obezite tedavi planının parçası olarak kilo kaybını destekleyebilir. Ancak bu ilaçların yan etkileri bulunmaktadır. Bu nedenle, hastaların kendileri için en uygun seçeneği bulmaları adına avantajları ve riskleri dikkatle değerlendirmeleri önemlidir. Kilo verme ilaçları, sadece doktor kontrolünde kullanılmalıdır ve bilinçsiz şekilde kullanılmamalıdır.