Kardiyo hafıza ve beyin sağlığına iyi geliyor
Evet, hava soğuk, sıcacık yataktan kalkıp spor salonuna gitmek ya da koşuya çıkmak işkence gibi; ancak Mayo Clinic Proceedings’in bu ayki sayısında yayınlanan bir çalışmaya göre rahatınızdan bir miktar feragat edip spor yapmak, beyin sağlığında gözle görülür iyileşme sağlıyor.
Bu çalışma, kalp ve solunum sistemlerindeki spor kaynaklı gelişimlerin, genel beyin sağlığında iyileşmeleri de beraberinde getirdiğini gösteriyor.
Kardiyo beyin sağlığını nasıl etkiliyor?
Araştırmacılar, çalışma kapsamında üst düzey kardiyorespiratuvar – yani kardiyo ya da aerobik – egzersizlerin, beyindeki birçok bilişsel beceri ile ilişkilendirilen gri madde üzerindeki etkilerini incelediler.
Fitnes düzeyini değerlendirmede maksimum oksijen alımına bakan araştırmacılar, bu göstergelerdeki artışların, gri madde – ve dolayısıyla güçlü bilişsel fonksiyonlar – ile ilişkili olduğunu gördüler. Gri madde, beyin doku formlarından biri ve çalışmadan elde edilen verilere göre, kişinin kardiyorespiratuvar sağlığı ne denli güçlüyse, genel beyin hacmi de o denli yüksek oluyor.
Gri maddenin bolca bulunduğu beyin bölgelerinden birisi de hafıza ve stres düzenlemesi ile ilişkilendirilen hipokampüs. Bu fonksiyonların yanı sıra hipokampüs sağlığındaki bozulmalar, Alzheimer, depresyon ve şizofreni gibi hastalıkları beraberinde getirebiliyor.
Mayo Clinic’de yapılan çalışmalara göre, 150 dakikalık ortalama bir egzersiz, kardiyorespiratuvar sağlıkta iyileşmeleri sağlıyor. Sağlıklı yemek alışkanlıkları ve kan şekeri, kolesterol ve kan basıncı düzeylerini ideal aralıklarda tutmak da kalp ve solunum sağlığını korumada büyük önem teşkil ediyor.
Kardiyo ile kas egzersizi arasındaki fark
Bu bulgular ışığında nasıl hareket etmeliyiz?
Global popülasyonun artışta olduğu ve bunama ve Alzheimer gibi hastalıkların oranında yükselişin görüldüğü günümüz dünyasında, hayat tarzı ile beyin sağlığı arasındaki ilişkiye dair herhangi bir bilgi türü, daha verimli tedavilerin ve hatta çarelerin bulunmasında etkili olacaktır.
Mayo Clinic nörologlarından Dr. Ronald Petersen, durumu şöyle açıklıyor: “Egzersiz yapmanın orta yaşlarda değerli olduğuna dair mevcut birçok veri var. Ancak egzersizin beyin sağlığı üzerinde de pozitif etkileri olduğunu bilmek, son derece önemli.”
Daha önceden yapılan araştırmalar sonucu, hayatın ileriki yıllarında bile başlanan egzersizin bunama riskini neredeyse yarı yarıya düşürdüğü görülmüştü. Ancak Mayo Clinic’te yapılan çalışmaya göre, beyin sağlığı açısından asıl kritik olan, vücudun oksijen alımını arttırmak; yani akciğer kapasitesini arttıran kardiyo egzersizleri, beyin sağlığı ile önceki araştırmalara kıyasla daha sıkı bir şekilde ilişkilendiriliyor.
“Kardiyorespiratuvar sağlık ile beyindeki belirli yapılar üzerine elde edilen bulgular, son derece özgün.” diye belirtiyor Dr. Petersen.
Araştırmaların bir sonraki adımı nedir?
Kardiyo egzersizleri ile beyin sağlığı arasındaki ilişkinin daha detaylı bir şekilde ortaya konması adına, uzun vadeye yayılan daha fazla araştırmanın yapılması gerekiyor. Ancak bu tür çalışmaların yürütülmesi son derece karmaşık ve planlanma aşaması ciddi bütçeler gerektiriyor.
Kayda değer bağlantıları açığa çıkaran bu çalışma, sebep-sonuç ilişkisini tam olarak ortaya koymakta başarılı değil; çünkü göz önünde bulundurulması gereken ve etkili olabilecek birçok hayat tarzı öğesi ve etkili faktör var. Bu faktörlerin egale edilebilmeleri için gelecekte yapılması gereken birçok araştırma daha var.
Önlem olarak beyin sağlığınız için günlük hayatınıza kardiyo egzersizleri eklemek istiyorsanız eğer, düşük etkili seçenekler ile yoğun HIIT egzersizlerini birleştirerek uygulamayı deneyebilirsiniz.