Yağ yakıcı: L karnitin (L carnitine) nedir?

Levokarnitin olarak da adlandırılan L-karnitin, insan vücudunun doğal olarak ürettiği bir amino asit bileşiğidir. Ayrıca oral bir takviye şeklinde veya bir diyet takviyesi olarak da alınabilir. L-karnitin, yağı enerjiye dönüştürdüğü için enerji üretiminde önemli bir role sahiptir. L-karnitin, enerji üretimine yardımcı olmanın yanı sıra, genel beyin işlevini korunması ve bazı hastalık risklerinin azaltılması gibi vücuttaki birçok aktiviteye yardımcı olur.

L-karnitin, amino asitlerin bir türevi olan bir karnitin çeşididir. Proteinler, vücutta çeşitli önemli işlevleri yerine getiren amino asitlerden oluşur. Karnitin, yağ asitlerinin parçalanmasına ve hücre gücü için onların enerjiye dönüştürülmesinde rol oynar. 

L-karnitin, çoğu durumda vücut tarafından yeterince üretilebilir, ancak bazı durumlarda yeterince üretilmediğinde, vücuda yiyeceklerden veya oral takviyelerden alınmasına ihtiyaç duyulabilir. 

Lizin ve metiyonin amino asitleri, karaciğer ve böbreklerde L-carnitine dönüştürülür. L-karnitin ayrıca böbreklerde daha sonra kullanılmak üzere depolanabilir ve fazlası idrar yoluyla dışarı atılır.

L Karnitin Türleri Nelerdir?

Karnitin, çeşitli bileşikleri tanımlayan genel bir terimdir. L-karnitin, vücutta ve çeşitli takviyelerde bulunabilen daha yaygın bir karnitin türüdür. Karnitin ayrıca aşağıdaki şekillerde de bulunabilir. Diğer L-karnitin türleri şunlardır.

• Propiyonil-L-karnitin: Ağrı kesici ve antiromatizmal özellikler sahiptir ve kalp sağlığı için faydalı olabilir. 
• L-karnitin L-tartarat: L-karnitin L-tartarat hızlı emilim oranı sebebiyle sıklıkla spor takviyeleri şeklinde kullanılır. Kas ağrısına azaltmaya ve iyileşmeye yardımcı olabilir. 
• Asetil L-karnitin: ALCAR olarak da adlandırılan bu form, metabolizmada rol oynar. Ayrıca asetil L-karnitin sinir sistemini korumaya yardımcı olabilecek nöroprotektif özelliklere sahiptir.
• D-karnitin: Aktif olmayan D-karnitin, diğer karnitin formlarının emilimini engelleyerek vücutta karnitin eksikliğine yol açabilir. 

L Karnitin (L Carnitine) Ne İşe Yarar?

L-karnitinin vücuttaki ana işlevi enerji üretimi ve mitokondriyal görevidir. Yağ asitlerinin hücrelerde enerji için kullanılabilecekleri mitokondriye taşınmasında katkıda bulunur. Kaslar, kanda ve karaciğerde eser miktarda bulunan L-karnitin rezervlerinin yaklaşık yüzde 98'ini depolar. L-karnitin, hastalıkların önlenmesi ve sağlıklı yaşlanma için önemli olan mitokondriyal aktivitenin iyileştirilmesine yardımcı olur. Yakın tarihli bir çalışmada, L-karnitinin kalp ve beyin hastalıkları da dahil olmak üzere bazı rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabilecek çeşitli formlarının faydalarını göstermektedir. 

L Karnitin Hangi Besinlerde Bulunur?

Karnitin genellikle et, balık, süt ürünleri ve kümes hayvanlarında bulunur. Aşağıda yüksek L karnitin içeren besinler listelenmiştir. 

• Dana biftek (pişmiş, 110 gramında 56 ila 162 mg karnitin bulunur) 
• Dana kıyma ( 110 gramında 87 ila 99 mg karnitin bulunur)
• Süt ( 200 ml’inde 8 mg karnitin bulunur)
• Tavuk göğsü (pişmiş, 110 gramında 3 ila 5 mg karnitin bulunur)
• Cheddar peyniri (55 gramında 2 mg karnitin bulunur)
• Morina balığı (120 gramında yaklaşık 4 ila 7 mg karnitin bulunur)

Hayvansal olmayan L kreatin kaynakları ise şunlardır.

• Tam buğday ekmeği ( 2 diliminde 0,2 mg karnitin bulunur)
• Kuşkonmaz ( ½ su bardağında 0,1 mg karnitin bulunur)

L Karnitinin Faydaları Nelerdir?

L-karnitin, genel olarak karnitin gibi, hücre enerji üretimi için gereklidir. Birincil rolü, enerji olarak kullanılmak üzere yağ asitlerinin parçalanmasına yardımcı olmak ve hücrelere yakıt elde ederek, verimli çalışmasını sağlamaktır. 

L-karnitin ikinci rolü ise, atık ürünlerin hücrelerden uzaklaştırılmasına yardımcı olarak, bu ürünlerin birikmesini ve bazı problemlere neden olmasını önlemektir. 

L-karnitin, bu iki temel işlevi dışında vücuda sağladığı faydalar aşağıda listelenmiştir. 

• Kalp sağlığını iyileştirir.

Araştırmalara göre, L karnitin kan basıncını ve kalp hastalığı ile bağlantılı olan inflamatuar süreci azaltmaya yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Bir başka çalışmada, günde 2 gram asetil-L-karnitin tüketmenin, kalp sağlığı riskinin önemli bir göstergesi olan sistolik kan basıncında yaklaşık 10 puanlık bir azalma meydana gelmiştir. Bu durum, L-karnitinin, koroner arter hastalığı ve kronik kalp yetmezliği gibi ciddi kalp hastalıklarına olan faydaları ile ilişkilendirilmiştir. 12 aylık süren bir araştırmada, L-karnitin takviyesi alan katılımcılarda kalp yetmezliği ve ölümlerde düşüş gözlemlenmiştir. 

• Tip 2 diyabet semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.

Antidiyabetik ilaç alan tip 2 diyabetli kişiler üzerinde yapılan bir araştırmada, karnitin takviyeleri kan şekeri düzeylerini plaseboya kıyasla önemli derecede düşürdüğü gözlemlenmiştir. L karnitin ayrıca, vücudun karbonhidrat kullanma yeteneğini artıran önemli bir enzim olan APK'yı artırarak diyabetle mücadeleye yardımcı olabilir. 

• Kanser tedavisine katkı sağlayabilir.

Kemoterapi gibi kanser tedavileri, bireylerde L-karnitin eksikliğine yol açabilir. Bu durumda, L-karnitin takviyeleri halsizlik ve yorgunluk gibi çeşitli semptomların azaltılmasına etkili olabilir. 

• Karaciğer ve böbrek hastalıkları tedavisine destek olabilir. 

Kareciğer ve böbrekler, L-karnitin üretimine ve kullanımına yardımcı oldur. Bu organlardaki hastalık veya yetmezliği, L-karnitin eksikliğine sebep olabilir. Bazı durumlarda doktorlar tarafından, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını desteklemek için L-karnitin takviyesi önerebilir.

• Kilo vermeye yardımcı olur.

L-karnitin, enerji sağlamak amacıyla yakılmak üzere hücrelere daha fazla yağ asidi taşınmasında rol oynar. Bu da kilo kaybına ve yağ yakımına yardımcı olabilir. 

Haftada 4 gün egzersiz yapan 38 kadın üzerinde gerçekleştirilen 8 haftalık bir araştırmada, L-karnitin alan kişiler ile almayan kişiler arasında kilo kaybı açısından herhangi bir fark olmadığı görülmüştür.

Bununla birlikte, dokuz araştırmanın bir incelemesi, L-karnitin alan kişilerin ortalama 1,3 kg’dan daha fazla kilo kaybettiği gösterilmiştir. L-karnitin, obez veya yaşlı bireylerde kilo kaybına yardımcı olsa da, öncelikle düzenli bir diyet ve egzersiz rutini uygulanmalıdır. 

• Antrenman sırasında ve sonrasında enerji artışı sağlar.

Vücudun yağ yakma kapasitesi arttıkça enerji seviyesi de artar. L-karnitin, egzersiz sırasında daha fazla yağ yakmaya yardımcı olur. Aynı zamanda antrenman ve daha aktif bir yaşam tarzı için s daha fazla enerji sağlar.

• Beyin fonksiyonlarını destekler. 

L-karnitinin beyin fonksiyonlarını iyileştirdiği gösterilmiştir. Çalışmalarına göre, karnitinin asetil versiyonu olan asetil-L-karnitinin, yaşa bağlı oluşan zihinsel gerilemeyi önlemeye ve öğrenme parametrelerini iyileştirmeye yardımcı olabileceği ortaya çıkmıştır. 

Düzenli olarak asetil-L-karnitin almanın alzheimer hastalığı ve diğer beyin hastalıklarıyla ilişkili bilişsel fonksiyonlardaki düşüşü tersine çevirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, bazı durumlarda beyni hücre hasarından bile korumayı sağlayabilir. 

L Karnitinin Yan Etkileri Nelerdir?

Günde 2 gram veya daha az alınan L- karnitin dozu, çoğu insan için iyi tolere edilebilir ve güvenli kabul edilir. Yüksek miktarda alınan karnitin takviyeleri bulantı, kusma, karın krampları, ishal ve ayrıca idrar, nefes ve terin balık kokusuna sahip olmasına yol açabilir. 

Alzheimer hastalığı veya böbrek hastalığı bulunan kişilerin, L-karnitin takviye lerini kullanmadan önce bir doktora danışılmalıdır.

Karnitin, kan şekeri düşürücü ilaçlar veya takviyelerle etkileşime girebilir. Bu nedenle de kan inceltici ilaç kullananlar dahil olmak üzere düzenli ilaç kullananların L karnitin takviyelerini kullanmadan önce doktora danışmaları önerilir.  

L-karnitin almak hipotiroidizm semptomlarının kötüleşmesine neden olabilir. 

L Karnitin Nasıl Kullanılmalıdır?

L-karnitin, özellikle sıvı formda tüketildiğinde vücutta hızla emilebildiğinden, sabahları veya egzersiz öncesi kullanılabilir. Aynı zamanda kas ağrısını azaltmaya yardımcı olduğundan, birçok sporcu tarafından egzersiz sonrası kullanılır. L karnitin için önerilen standart doz günde 500-2.000 mg'dır.

Ayrıca yüksek glisemik karbonhidratlarla tüketilmelidir. Bunun nedeni ise insülin artışının vücudun L-karnitini emmesine yardımcı olmasıdır.

Diğer L karnitin formları için önerilen doz ve kullanım verilmiştir.

Asetil-L-karnitin: Beyin işlevi ve sağlığı için en etkilidir. Önerilen günlük doz miktarı 600-2500 mg arasında değişmektedir.

L-karnitin L-tartarat: Egzersiz performansı için en etkili L karnitin formudur. Önerilen günlük doz miktarı 1.000-4.000 mg arasında değişmektedir.

Propiyonil-L-karnitin: Yüksek tansiyonu olan kişilerde kan akışını iyileştirmek için etkilidir. Önerilen günlük doz miktarı 400-1.000 mg arasında değişmektedir.

Karnitin Eksikliği Nedir?

Karnitin eksikliği, gıdaların (bu durumda yağların) enerji üretimi için kullanılmasını engelleyen bir dizi metabolik kas rahatsızlıklarından biridir.

Karnitin eksikliği, hücreye karnitin getiren proteindeki genetik bir mutasyon (gen kusuru) (birincil karnitin eksikliği) veya diğer metabolik hastalıklar (ikincil karnitin eksikliği) sonucu ortaya çıkabilir.  Bu hastalıklardan bazıları şunlardır. 

• Böbrek hastalığı
• Valproat gibi bazı ilaçlar
• Yetersiz beslenme
• Karaciğer hastalığı
• Zayıf emilime neden olan sindirim hastalığı
• Mitokondriyal hastalık
• Çeşitli metabolik bozukluklar

Karnitin Eksikliği Belirtileri ve Zararları Nelerdir?

Birincil karnitin eksikliğinin semptomları, ikincil karnitin eksikliğinden daha şiddetli daha şiddetlidir. Çocuklarda birincil karnitin yetersizliği belirtileri genellikle yaşamın ilk birkaç yılında ortaya çıkar. Bununla birlikte, bazı durumlarda semptomlar yetişkinlikte de görülebilir.

Karnitin eksikliği belirtileri, bireye bağlı olarak çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda hiçbir semptom görülmeyebilir veya hafif ila şiddetli semptomlara rastlanabilir. Belirtileri öğün atlama, aşırı egzersiz veya hastalık sonucu ortaya çıkabilir. Karnitin eksikliği belirtileri şunlardır. 

• Azalmış veya sarkık kas tonusu ve kas zayıflığı
• Yorgunluk  
• Sinirlilik
• Gecikmiş motor gelişimi
• Bebeklerde yetersiz beslenme
• Karaciğer etkilenirse düşük kan şekeri (hipoglisemi) belirtileri
• Kalp etkilenirse şişme (ödem) ve nefes darlığı
• Kas nekrozu
• Lipid depo miyopatisi
• Kardiyomiyopati
• Konfüzyon
• Miyoglobinüri
• Hiperamonyemi

L Karnitin Markaları Nelerdir?

Aşağıda L karnitin markaları verilmiştir. 

• Nobi Nutrition
• Now Foods
• Power system
• QNT
• Olimp
• Weider
• Supplementler
• Sci-Mx
• Big Joy
• Hardline
• BSN
• Kingsize Nutrition
• Muscle Cheff
• Nutrend
• Multipower
• Kaged Muscle