Zeytinyağı faydaları nelerdir?

Zeytin meyvesinin farklı biçimlerde işlenmesi ile ortaya çıkan zeytinyağı, çeşitli kullanım alanlarına sahiptir. Kullanımı oldukça eskiye dayanan bu yağ, birçok kültürde önemli bir besin kaynağı olarak bilinmektedir. Zeytinyağı koku, tat, renk, asit oranı ve elde edilme yöntemine göre çeşitli türlere ayrılmaktadır. Bunlar, naturel, riviera ve rafine zeytinyağı olarak adlandırılmaktadır.

Zeytinyağının en bilinen faydalarından biri düşük doymuş yağ oranına sahip olmasıdır. Zeytinyağındaki yağların %85’ini tekli doymamış yağlar (çoğunluğu oleik asit veya omega-9) ile yaklaşık %15’ini doymuş yağlar oluşturur. 

Zeytinyağının vücuda faydaları aşağıda listelenmiştir.  

• Yüksek miktarda antioksidan içerir. 

Antioksidanlar, zeytinyağının depolanmasında, yağın stabilitesini ve kalitesini muhafaza etmektedir. Güçlü antioksidanlarla yüklü olan zeytinyağı, bu özelliği ile vücut hücrelerini koruyarak, kalp rahatsızlıkları ve kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltır. Zeytinyağı E ve K vitaminlerini içerir. E vitamini, güçlü bir antioksidandır. K vitamini ise kemik sağlığının iyileşmesinde ve kanın pıhtılaşmasında rol oynar. Bu özelliği ile E vitamini bağışıklık sistemini desteklerken, K vitamini, yaraları iyileştirmeye yardımcı olmaktadır.

• Güçlü Anti-İnflamatuar Özelliklere Sahiptir.

Araştırmalar, naturel sızma zeytinyağındaki, oleokantal enzim ve oleik asit sayesinde doğal bir anti-inflamatuar etkisi olduğunu göstermektedir. 

• Felç (İnme) riskini azaltabilir.

Felç, kanama veya kan pıhtısı nedeniyle beyne giden kan akışının bozulmasından kaynaklanmaktadır. Yapılan araştırmalarda, zeytinyağının felç riskini azaltmada etkili olabileceği görülmüştür. 

• Kalp hastalıklarına karşı koruyucudur.

LDL olarak bilinen kötü kolesterol seviyeleri, kalp hastalıklarının önemli itici gücünü oluşturmaktadır. HDL ise iyi kolesterol olarak bilinmektedir. Zeytinyağında yüksek oranda bulunan oleik asit, kötü kolesterolün düşürülmesine ve iyi kolesterolün yükselmesine yardımcı olmaktadır.

• Kilo vermeye yardımcı olur.

Yapılan araştırmalarda, zeytinyağının kilo artışı ile bağlantılı olmadığı gözlenmiştir. Zeytinyağı açısından zengin bir öğünün, kandaki antioksidan düzeyinin artması ve kilo verme ile bağlantılı olduğu görülmüştür. Ayrıca içerdiği vitaminler sayesinde kabızlık ve hazımsızlık problemlerinin tedavisine yardımcı olmaktadır. 

• Zeytinyağı saçların sağlıklı kalmasına yardımcı olur.

Zeytinyağı, saç dökülmesinde kullanılan bitkisel bitkisel bir çözümdür.İçerdiği A ve E vitaminleri sayesinde saç derisini besleyerek saç kaybını engellemeye yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda  saçların güçlenmesine ve daha hızlı uzamasına da katkı sağlamaktadır.

Zeytin Yağı Nedir?

Zeytinyağı, zeytin ağacının olgunlaşmış meyvelerinden elde edilen, yeşil ve sarı tonlarındaki doğal sıvı yağdır. Zeytinyağının rengindeki değişiklik ise yapısında bulunan bazı maddelere ilişkilidir. Sarı renkteki yağın rengini veren madde yapısında bulunan karotinken, yeşil renkteki yağın rengini veren ise yapısında bulunan klorofildir. 

Tekli doymamış yağ asitleri açısından zengin olan zeytinyağı, tereyağ gibi yüksek doymuş yağ içeren besinlerle değiştirildiğinde, kolesterolü düşürmeye, kalp ve damar hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Son zamanlarda oldukça popüler hale gelen zeytinyağı, aynı zamanda kan şekeri ve insülin duyarlılığı üzerinde olumlu etkiye sahiptir. 

Zeytin Yağı Nasıl Çıkarılır?

Zeytinyağı üretiminde uygulanan yöntemlere ve elde ediliş şekillerine göre 3 kategoriye ayrılmaktadır. Bunlar, naturel, rafine ve riviera’dır. 

Naturel Zeytinyağı: Naturel zeytinyağı, herhangi bir kimyasal işlem uygulanmadan, yalnızca fiziksel yöntemler kullanılarak üretilen zeytinyağı çeşidine denir. Bu yöntemlerle elde edilen yağ, yoğun aromatik koku ve tada sahiptir. Ortaya çıkan yağın rengi ise sarıdan yeşile farklılık gösterir. Naturel zeytinyağı, rafinasyon işlemi gerekmeksizin, doğrudan tüketilebilmektedir. İçerdiği asit oranına bağlı olarak,  natürel sızma zeytinyağı, naturel birinci zeytinyağı ve naturel ikinci zeytinyağı olmak üzere üç kategoriye ayrılmaktadır. 

Rafine Zeytinyağı:   Farklı kusurlar sebebiyle ham haliyle tüketilemeyen zeytinyağı, rafinasyon işleminden geçmektedir. Rafinasyon işlem sırasında istenmeyen koku yok edilmekte, reçine maddeleri giderilmekte, renk tonu açılmakta ve serbest asitlik düzeyi azaltmaktadır. 

Riviera zeytinyağı: Riviera zeytinyağı, yüksek asitlik derecesine sahip olan rafine zeytinyağının belirli miktarda naturel zeytinyağı ile karıştırılması sonucu elde edilmektedir. Yüksek asidik derecesi nedeniyle doğrudan tüketime hazır olmayan rafine zeytinyağının bazı kimyasal yöntemler ve yüksek ısı ile, daha az tatsız ve kokusuz bir yağ elde edilir. Bu işlemin ardından içerisine bir miktar sızma zeytinyağı eklenir. Bu ilave ile zeytinyağı hem zeytin aromasını hem de besin değerini kazanmakta ve tüketilebilecek duruma gelmektedir. Bu nedenle de diğer türlerine göre daha az yoğunluktaki aroma ve tada sahiptir. 

Erken hasat zeytinyağı: Zeytinyağı hasadı bölgesine göre değişiklik göstermektedir. Zeytin hasadı ekim ayında başlayıp mart ayına kadar sürmektedir. Zeytin, hasat zamanından önce henüz olgunlaşmamış hali ile toplandığında, yeşil renge sahiptir. Zeytinin hasat zamanından önce toplanıp sıkılmasıyla elde edilen zeytinyağı türüne erken hasat zeytinyağı denir. Erken hasat zeytinyağı, yoğun aromaya ve acımsı bir tada sahiptir. 

Taş baskı zeytinyağı: Zeytinlerin taş değirmende ezilip pres edilmesiyle elde edilir.

Soğuk Sıkım Zeytinyağı: Erken hasat döneminde toplanan zeytinlerin Sıcaklığı 27 derecedeki suda ezilmesi ile çıkarılır. Soğuk sıkım yöntemiyle elde edilen zeytinyağında, zeytinde bulunan vitamin ve minerallerin korunması sağlanır. 

Organik Sızma Zeytinyağı: Organik sızma zeytinyağı, organik tarım yöntemleri kullanılarak elde edilmektedir. 

Filtresiz Zeytinyağı: Zeytinyağının sıkılma aşamasının ardından içinde bulunan zeytin parçaları filtre yöntemiyle çıkarılır. Soğuk sıkım yöntemi ile elde edilen zeytinyağının, filtre edilemeyen türüne ise filtresiz zeytinyağı denir. Filtre işlemi gerçekleşmediği için de içerisinde zeytin parçacıkları bulunur.

Zeytinyağı evde yapılabilmektedir. Ancak evde yapılan zeytinyağının sağlık açısından bazı riskleri bulunabilmektedir. Zeytinyağı yapımının ilk aşaması zeytin hamurunun hazırlanmasıdır. Bu hamur, hijyenik makinelerde belirli sürede ve sıcaklıkta yoğrulur. Bu sürenin ve sıcaklığın aşımı sonucunda zeytinyağında kötü bir koku ve tat  kaybı meydana gelebilir. Evde zeytinyağı yapımında ise bu süreyi ayarlamak oldukça zordur.  Bunun sonucunda ise zeytinyağına sağlık açısından en büyük değeri sağlayan polifenol değeri düşebilir. Evde yapılan zeytinyağında zeytin hamuru yoğurma aşamasında hava ile temas eder. Bu da daha asitlik bir yağın ortaya çıkmasına sebep olabilir. 

Zeytin Yağı Cilt İçin Faydalı mıdır?

Zeytinyağı, içerdiği A, D, E ve K vitaminleri ve antioksidanlar ile yalnızca diyetlere dahil edildiğinde değil, cilt bakım rutinleri eklendiğinde de birçok fayda sağlamaktadır. Zeytinyağında bulunan E vitamini, cildi zararlı güneş ışınlarından ve kirli hava gibi dış etkenlere karşı koruma görevi görür. Zeytinyağı bazlı nemlendiriciler, hafif dokuları sayesinde cilt tarafından kolay emilir. Zeytinyağı, nemlendiricinin üzerine uygulandığında ise daha etkili bir şekilde nemi hapseder. Zeytinyağında bulunan E vitaminin cilde diğer bir faydası ise akne problemleri ve sedef hastalığına gibi cilt rahatsızlıklarına yardımcı olmasıdır. İçerdiği antioksidanlar ve vitaminler ile cildi yeniler ve yaşlanmaya bağlı oluşan kırışıklıkların ve sarkmaların önlenmesine yardımcı olur. 

Zeytin Yağının Bir Zararı Var mıdır?

Zeytinyağı sağlık açısından faydalı bir yağdır. Ancak bazı durumlarda yan etkilere yol açabilmektedir. Zeytin yağının aşırı tüketimi damarlarda tıkanıklığa ve vücuttaki yağ dengesinin bozulmasına neden olabilir. Buna ek olarak sindirim sistemi rahatsızlıklarına yol açabilir. Zeytinyağı, sebzeler gibi antioksidan açısından zengin olan besinlerle birlikte tüketildiğinde, kan damarları üzerindeki zararlı etkiyi önlemeye yardımcı olmaktadır. Ayrıca cilde uzun süre uygulanan zeytinyağı, cilt üzerinde tahrişe neden olabilir. Bu sebeple de belirli aralıklarda uygulanması tavsiye edilir. 

Zeytin Yağı Nasıl Kullanılmalıdır?

Naturel zeytinyağı, herhangi bir rafinasyon işleminden geçmeden doğrudan tüketime hazır haldedir. Bu özelliği ile en sağlıklı yağlar arasında yer almaktadırlar. Naturel zeytinyağı, öğünlerin içerisine çiğ hali ile eklenerek tüketilebilir. Aynı zamanda yemeklerde ve kızartmalarda da kullanılabilir. Rafine zeytinyağı, yüksek asit oranı nedeniyle doğrudan tüketilmesi önerilmez. Bu sebeple de tatlı yapımında, kızartmalarda ve hamur işlerinde daha sık kullanılır. Riviera zeytinyağı, diğer zeytinyağı türlerine göre daha az aromaya sahiptir. Bu özelliği ile çiğ haliyle salatalara lezzet katmak ve yemek pişirmek için kullanılabilir. Zeytinyağının cilt bakımında kullanılmasında ise doğrudan cilde uygulanabileceği gibi kremlere karıştırılarak kullanılabilir. Zeytinyağı saç bakımında, saç neminin korunması ve saçın güçlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Tüm saça veya saç uçlarına doğrudan uygulanabileceği gibi şampuanların veya saç kremlerinin içerisine eklenerek de kullanılabilir. 

Zeytin Yağı İçilir mi?

Zeytinyağı, içerdiği vitamin ve mineraller ile sağlıklı bir diyet için faydalı bir besindir. Araştırmalar, zeytinyağı açısından zengin bir diyet izlemenin sağladığı yararları belgelemiştir, ancak bu yağın doğrudan içilmesini destekleyen araştırmalar sınırlıdır. Bununla birlikte doğru miktarda tüketildiğinde vücuda sağladığı bazı faydalar bulunmaktadır. Günlük diyete belirli bir miktarda yağ eklemek , özellikle de vücuda kaliteli yağ almak çok önemlidir. Zeytinyağı içerdiği yağ asitleri, vücudun ihtiyacı olan kaliteli yağı sağlar. Zeytinyağını doğrudan içmenin diğer faydası ise kabızlık problemleri için doğal bir rahatlatıcı olması ve bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olmasıdır. Doğrudan zeytinyağı içmenin kilo vermek isteyen kişilerin yağ alımını en aza indirmede yardımcı olabileceğini ve yemeklere eklemek yerine direkt olarak içmenin daha tok hissetmeyi sağlayacağı düşünülmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, zeytinyağının içerdiği yüksek kaloridir. Bu sebeple de aşırı tüketimi kilo almaya ve bazı problemlere yol açabilmektedir.

Zeytin Yağı Ne Zaman Kullanılmalıdır?

Zeytinyağı, limon, domates ve sirke gibi yüksek asit oranına sahip besinlerdeki asiditeyi dengeler ve lezzet katar. Bu özelliği ile salatalarda sıklıkla kullanılır. Zeytinyağı et ve balık gibi çeşitli et ürünlerinin marinasyon işleminde kullanılabilir. Ayrıca pişirme işleminin ardından tekrar eklenebilir. Hafif aroması ile riviera zeytinyağı, genellikle sıcak yemeklerde tercih edilir. Riviera zeytinyağı, yemeklerde baskın bir tat oluşturmaz ve dengeli bir lezzet verir.  Zeytinyağı, fırında pişen yemeklere lezzet katmak amacıyla kullanılabilir. et yemekleri ve hamur işlerinde de riviera ya da sızma zeytinyağı kullanabilir. Daha yoğun bir tat hissetmek için sızma zeytinyağı, daha hafif bir aroma için ise riviera zeytinyağı tercih edilebilir.

Zeytin Yağı Zayıflatır mı?

Zeytinyağı, anti-inflamatuar bileşikler içeren sağlıklı bir yağdır. Düzenli ve yeterli miktarda zeytinyağı tüketmek, kalp, kemik ve sindirim sağlığına fayda sağlayabilir ve kan şekeri seviyesini dengede kalmasına yardımcı olabilmektedir. Bu sayede sağlıklı kilo vermede ve korumada rol oynamaktadır. 

Zeytinyağı zayıflamak için faydalı bir yağdır. Ancak zayıflamaya etkisi belli şekillerde ve miktarlarda kullanıldığında görülmektedir. 

Zeytinyağı, tekli doymamış yağlar ve orta zincirli trigliserit kaynağıdır. Bu özelliği ile zayıflamak için potansiyel faydalar sağladığı bilinmektedir.

Zeytinyağı, kilo verme amacıyla masaj yağı veya detoks için de kullanılabilmektedir. Ancak zeytinyağını zayıflamak için kullanmanın en etkili yolu, zeytinyağını birincil yağ kaynağı olarak öğünlere dahil etmektir.

Zeytinyağı, öğünlere eklendiğinde önemli miktarda kalori sağlamaktadır. Bu sebeple de sınırlı miktarlarda kullanılmalıdır. Özellikle de bitki bazlı bir diyetin parçası olarak kullanıldığında, zayıflama üzerinde uzun vadede en büyük yararı verebilmektedir.

Zeytinyağına Benzer Diğer Yağlar Nelerdir?

Zeytinyağına benzer diğer ürünler aşağıda listelenmiştir.

• Kabak çekirdeği yağı
• Hindistan cevizi yağı
• Keten tohumu yağı
• Ayçiçek yağı
• Kekik yağı
• Susam yağı
• Sarı kantaron yağı
• Avokado yağı
• Tarçın yağı
• Çörek otu yağı
• Ceviz yağı
• At kestanesi yağı
• Acı Badem yağı
• Sarımsak yağı
• Okaliptüs yağı
• Nane yağı
• Kayısı yağı