Enginar Kaç Kalori?

Antik Yunan'dan itibaren sofralarımızda bizlere eşlik eden enginar, neredeyse en uzun süredir kullandığımız besinlerden biri. Güçlü yaprak katmanları ile korunan özünün içinde iri bir kalbe sahip olan bu sebze, çocuklar arasında pek popüler olmasa da içerdiği besin değerleri itibariyle ilerleyen yaşlarda kıymeti bilinen eşsiz bir lif ve vitamin kaynağı. 

Enginarın faydaları nelerdir?

Enginarın bilinen en önemli faydası, diğer sebzelere oranla çok daha yüksek antioksidan değerlerine sahip olması sayesinde kanser riskini azaltıyor oluşu. 1000'den fazla sebze üzerinde yapılan ölçümlerde enginar, antioksidan seviyesinde kendine 7. sırada yer bulmuş. Düzenli enginar tüketimi, bir yandan kansere karşı vücudun bağışıklık sistemini kuvvetlendirirken diğer yandan kalbi de destekler. Yapraklarındaki bazı bileşenlerin kötü kolesterol seviyelerini düşürdüğü ve iyi kolesterol seviyelerini ‌(HDL veya ‌omega-3 yağ asitleri) arttırdığı biliniyor. Kolesterol, ‌kardiyovasküler sistemin arterlerinde birikerek kan akışını engelleyip kan basıncını artıran ve potansiyel olarak ölümcül kalp krizlerine ve felçlere yol açabilen bir yağ türü. Bu yüzden kolesterol seviyenizi kontrol altında tutmak için düzenli olarak enginar tüketmeniz öneriliyor.

Enginar, vücuttaki birçok organa etki eden temel mineral olan potasyum açısından da oldukça zengin. Bu nedenle enginar tüketimi, kan basıncında azalma sağlarken kalp krizi ve koroner kalp hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Potasyum, kan basıncını arttırdığı bilinen aşırı sodyumun etkilerini ‌nötralize etmeye yardımcı olur. Enginarın içeriğindeki besin değerleri damar genişletici görevi görür ve özellikle potasyum eksikliğinin etkilerini önlemek adına hipertansiyon tedavisi alan kişilerin tüketmesi tavsiye edilir. Yüksek kan basıncı ve bu hastalık ile ilişkili komplikasyonları önlediği için enginar, diyabet hastalarının bir numaralı dostu.

Enginarda bulunan doğal bir bileşik olan sinarin, safra üretimini uyararak bağırsak hareketini hızlandırmaya yardımcı olur, vitamin emilimini ve yağ sindirimini destekler. Enginar özü, bağırsakta kas spazmlarını durdurarak sindirime de yardımcı olur. Hazımsızlık, şişkinlik, mide bulantısı ve mide ekşimesi gibi problemleri engellemek için enginar tüketmeniz öneriliyor.

Enginarın tarihçesi 

Bir inanışa göre enginar, varlığını Yunan Mitolojisi'nin baş tanrısı olan ‌‌Zeus'a borçlu. ‌‌Zeus, ‌Kinaros Adası'nda denizler tanrısı olan kardeşi ‌Poseidon'u ziyaret ettiği bir sırada burada çok güzel bir kadına rastlar. İsmi ‌Cynara olan bu kadınla tanışmaya gider ve kendisini tanrıların katı olan ‌‌Olimpos'a götürmeyi, tanrıça yapmayı teklif eder. ‌Cynara, bu teklifi kabul eder fakat ‌‌sonradan burada mutsuz olan Cynara, bir gün kaçamak yapıp ölümlülerin dünyasına gider ve köyünü ziyaret eder. ‌Zeus, bu hareketi büyük bir öfkeyle karşılar. ‌‌Cynara'yı ‌Olimpos dağından aşağı atarak toprağın altına gömer ve bir enginara dönüştürür. 

Milattan önce ‌300'lü yıllarda yaşadığı bilinen Yunan filozof Theophrastus, bazı eserlerinde enginarın ‌İtalya'da ve ‌Sicilya'da yetiştiğini belirtti. Romalıların, Mısır'ı fethettikleri senelerde enginar, Kuzey ‌Afrika'ya geçiş yaptı ve burada işlenmeye başlandı. Bu geçişten sonra enginar artık Avrupa kıtasında Kuzey Afrikalı çiftçilerin yetiştirdiği bir sebze haline gelir. 

Enginar nasıl yetiştirilir?

Enginar, hava şartlarına çok çabuk tepki veren bir sebze olduğundan aşırı sıcak ya da soğuk havalar enginar yetiştiriciliği için uygun değil. Sıcaklık 0 derecenin altına düşerse enginarın baş kısmı zarar görür, 20 derecede gelişimi yavaşlar, 25 derecede ise gelişim tamamen durma noktasına gelir. Sıcak ve kurak koşullardaysa sebzenin baş kısmı sertleşir ve bu da ürünün kalitesinin tamamen yok olmasına neden olur. Marmara, Ege ve ‌Akdeniz'de hakim ılık ve nemli iklim koşulları, enginarın yetişmesi açısından oldukça uygun. Bununla birlikte yeterli nem oranı ve iyi sulama koşulları, enginar yetiştiriciliğinin olmazsa olmazlarından.

‌Kumlu ya da çakıllı toprakların aksine humus açısından zengin bir toprak, enginarın yetişmesi için en ideal ortamı sağlar. Yetiştirildiği toprağı uzun süre işgal edeceği için gerekli ortam sağlanmadan önce arazinin mutlaka derin işlenmesi yararlı olur. Ege Bölgesi'nde eylül ve mayıs ayları arasında 9 aylık bir sürede yetiştirilen enginar, 3 aylık bir süre ile dinlendirilmeye bırakılır. Yeterli seviyede dinlendirilmezse gelecek ürünün verimi ve kalitesi azalır.

Enginar hangi mevsimde yenir?

Enginar, gerçek bir ‌Akdenizli olduğu için yaz aylarında karşınıza çıkar. Mart ayının başlarında ‌Kıbrıs'tan ülkemize gelen ‌mahsuller, tezgahlardaki yerini alır. Nisan ayının başlangıcı ile birlikte yerli enginarlar da boy göstermeye başlar fakat lezzetinin en üst seviyede olduğu aylar mayıs ve haziran ayları. Lezzetli bir enginar yemek istiyorsanız yazın sıcak günlerini beklemeniz gerekiyor. ‌İzmir'in meşhur tatil beldesi Çeşme'de yetişen meşhur sakız enginarı ise kasım ve nisan ayları arasında sofralara getirilecek kıvama gelir. 

Enginar seçerken nelere dikkat edilmeli?

Enginar seçerken özellikle rengine ve dokusuna bakmanız gerekiyor. Taze olan bir enginar, diğerlerine nazaran daha parlak yeşil yapraklara ve yumuşak bir dokuya sahip olur. Sapı kuru ya da sararmış olan enginarları seçmemeye özen göstermelisiniz. Zeytinyağlı enginar dolması yapmayı düşünüyorsanız boylarını da eşit olacak şekilde seçmeniz gerekiyor. Enginar soyulduktan sonra aynı elma ya da muz gibi çabuk kararan bir yapıya sahip olduğundan pazar alanlarında suya konulmuş bir şekilde bekleyen enginarları alırken daha dikkatli olmanız gerekmekte. Hemen kararma yapmaması için içinde bekletildiği suya bazı kimyasallar karıştırılmış olabileceği için soyulmamış enginar almanız sağlığınız açısından daha faydalı olur. 

Enginar nasıl saklanır?

Enginarın çabuk kararan bir yapıya sahip olduğunu artık biliyoruz. Soyduktan sonra en az 1 hafta süreyle buzdolabında muhafaza etmek istiyorsanız bir bardak suyun içerisine bir miktar kaya tuzu döküp bir adet limon attıktan sonra karıştırabilir ve daha sonra soymuş olduğunuz enginarlarla beraber bir saklama poşetinin içine koyabilirsiniz. Bu şekilde en az 1 hafta süreyle dondurucuya gerek olmadan buzdolabınızın raflarında enginarlarınızı kararmadan saklayabilirsiniz. 

Uzun süre boyunca muhafaza etmek için bir ısıtma kabına bir bardak su koyduktan sonra içine kaya tuzu ilave edip bir adet limon sıkarak su kaynayana kadar karıştırmalısınız. Su kaynamadan enginarları içine atmamanız gerekiyor. Kaynamış suda 4-5 dakika civarında haşladığınız enginarları daha sonra buzlu ya da çok soğuk bir kap suda şoklamanız gerekiyor. Şokladığınız enginarları bir peçete yardımı ile kuruttuktan sonra bir buzdolabı poşetine koyup dondurucunuzda 10 ila 12 aylık bir süre boyunca bozulmadan ilk günkü tazeliği ile saklamanız mümkün.

Enginar nasıl pişirilir?

Enginarı genelde bol miktar suda haşlayarak pişirebilirsiniz. Bununla birlikte buharda pişirmek de güzel kokusunun ve besleyici özelliklerinin korunmasını sağlar. Mikrodalga fırında pişirmek, besleyici özelliklerini korumasını ve daha kısa sürede sonuç almanızı sağlar. Enginarları pişirirken alüminyum ya da döküm tencere kullanmaktan mutlak surette kaçınmalısınız. 

Enginar nelerle iyi gider?

Enginar, içinde bulunduğu her yemeği güzelleştirebilecek bir sebze. İzmir'in meşhur sakız enginarı özellikle et ile birlikte kullanıldığında size mükemmel bir lezzet şöleni yaşatır. Giritlilerin kuzu eti ile yaptığı bu yemek, yanında enginar yaprakları ile servis edilir ve terbiyeli bir sosla birlikte tüketildiğinde harika bir tat almanıza olanak verir. 

Enginar ve zeytinyağı adeta ayrılmaz bir ikili. Ana yemeğin yanı sıra, sızma zeytinyağı ile birlikte besleyici bir enginar salatası da yapabilirsiniz. Dere otu, maydanoz gibi yeşilliklerle süsleyebilir, bakla ile birlikte güzel bir lezzet ikilisi oluşturabilirsiniz.  Somondan peynir kaplamaya, dolmadan pilava, salatadan ızgaraya her türlü menüde kullanabilirsiniz. 

Enginar yerine ne kullanılabilir?

Son zamanlarda diyetisyenlerin yayımladıkları besin değişim listelerinde enginarın yerine kullanabileceğiniz besinlerin arasında kereviz ve bamya gibi sebzeler öne çıkmakta.