Bal Kabağı Nedir?

Doğanın sunduğu enfes lezzetlerden biri olan balkabağı sert kabuğunun altındaki sıcacık kavuniçi rengiyle iştah açıyor. Sonbahar aylarının sonunda ve kışın başlangıcında pazarlarda yerini almaya başlayan balkabağı hafif ve besleyici özellikleri nedeniyle sevilen sebzeler arasında bulunuyor. Neredeyse %90’ı sudan oluşan bu sebze yüksek oranda potasyum, magnezyum, kalsiyum, fosfor, çinko ve bakır mineralleri ile A vitamini, folik asit, C vitamini ve B vitaminlerini içeriyor. Düşük kalori ve yüksek lif içeriğine sahip bu besin özellikle son dönemlerde zayıflama diyetlerinin de vazgeçilmezleri arasına adını yazdırdı. 100 gram balkabağında yaklaşık 25 kalori, 5 gram karbonhidrat, 2.2 gram lif, 1.1 gram protein, 0.1 gram yağ ile 383 miligram potasyum, 0.8 miligram demir ve 22 miligram kalsiyum bulunuyor. 

Bal Kabağı Kaç Kaloridir? 

Balkabağının 100 gramında 25 kalori bulunmaktadır. Balkabağının 1 porsiyonu ( 120 gr) 30 kaloridir.

Bal Kabağının Besin Değerleri Nelerdir?

Balkabağının 100 gramı 4.59 gram karbonhidrat, 1.1 gram protein, 0.13 gram yağ, 2.16 gram lif içermektedir.

Balkabağının faydaları nelerdir? 

•      A vitamininin öncül maddesi olarak bilinen alfa ve beta karoten içeriğiyle dikkat çeken balkabağı antioksidan özelliği sayesinde vücudun bağışıklık sisteminin güçlenmesini destekleyerek hastalıklara karşı koruyucu etki gösteriyor. 

•      İçeriğindeki zeaksantin karotenoidler sayesinde göz sağlığının korunmasında oldukça etkili bir rol oynuyor. 

•      Yüksek oranda C vitamini içeren balkabağı aynı zamanda vücudun savunma mekanizmasından sorumlu olan beyaz kan hücrelerini uyararak vücut sağlığının korunmasına yardımcı oluyor. Bir porsiyon, yani yaklaşık 100 gram balkabağı yetişkin bir bireyin günlük C vitamini ihtiyacının yaklaşık %35’ini karşılıyor.

•      Lif açısından da zengin bir kaynak olan balkabağı bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlık ve şişkinlik gibi problemlerin ortadan kalkmasına destek oluyor. Aynı zamanda yüksek lif içeriği kolesterol seviyesinin düşmesinde ve kalp sağlığının korunmasında önemli rol üstleniyor.

•      Antioksidan bileşen içeriği sayesinde kanser hücresi oluşumunun önlenmesinde görev alıyor ve oluşan hücrelerin çoğalmasına engel oluyor.

•      Yüksek lif içeriği sayesinde mideyi geç terk ettiği için tokluk hissi uzun sürüyor. Yine bu özelliğinden ötürü kan şekerinde dalgalanmaların önüne geçiyor. 

Balkabağının tarihçesi

Balkabağının tarihi M.Ö. 7000 yıllarına dayanıyor. En eski kabak tohumlarının Meksika kökenli olduğu düşünülüyor. Buna göre, yerli Amerikalılar kabakları uzun depolama ömürleri ve yüksek besin değerlerinden dolayı sık sık tüketiyordu. Uzun ve soğuk kış günlerinde öncelikli gıda kaynağı olarak tüketilen balkabakları ilerleyen dönemlerde başka amaçlar için de kullanıldı. Kabak çekirdeklerinden ilaç yapılıyordu ve sert kabukları ile kase ve tabaklar üretiliyordu. Balkabakları eski dönemlerde nehir kenarlarında ve dere yataklarında fasulye, mısır ve ayçiçeği ile birlikte yetiştiriliyordu. Aynı zamanda balkabaklarından çeşitli süs eşyaları da yapılıyordu. Yunanca “büyük kavun” anlamına gelen Pepon, balkabağına verilen ilk isim. Kuzey Amerika'nın St. Lawrence bölgesinde “şişman kavun” olarak bilinen balkabağı 16. yüzyılda Fransız kaşif Jacques Cartier tarafından literatüre geçirildi. 

Balkabağı nasıl yetiştirilir? 

Ülkemizde en çok yetiştirilen sebzeler arasında yer alan balkabağı soğuğa karşı dayanıksız olduğundan kış aylarında ekimi yapılmayan besinlerden biri. Hava ısısı 2 ya da 3 derece olduğunda canlılığını yitiren bu sebze tohumlarından, yani çekirdeklerinden yetiştiriliyor. Kabak tohumlarının çimlenebilmesi için hava sıcaklığının 12 dereceyi bulması gerekiyor. Genellikle ilkbaharda don tehlikesi ortadan kalktıktan sonra, mart ayının sonu ya da nisan ayının başında ekimi yapılan balkabağı, Güney ve Doğu Marmara’da yoğun olarak üretiliyor. Sebzenin ekimi yapılmadan önce tarla mutlaka sürülüyor ve ekimi yapılmadan önce gübre kullanılıyor. Yaklaşık 5-10 santimlik ekim derinliğine sahip olan balkabağı tavlı toprakları seviyor. Ekimi yapıldıktan sonra sık sık çapalanması gereken bitki, mevsimler çok kurak geçmediği müddetçe çok fazla su istemiyor. Balkabağının hasat işlemi için meyvelerinin tam olarak ortaya çıkmış olması gerekiyor. Tamamen olgunlaşan balkabakları tarlada çok fazla bekletilmeden ve soğuklar başlamadan hasat ediliyor. 

Balkabağı hangi mevsimde yenir?

Geniş bir yapıya sahip olan balkabağının uzun yaprakları bulunuyor. Helvacı kabağı olarak da bilinen balkabağı dünyanın her yerinde rahatlıkla yetiştirilebiliyor ve boyutları oldukça değişken olabiliyor. Küçük bir top boyutlarında olabileceği gibi ortalama yarım metre çapında bir büyüklüğe de ulaşabiliyor. Dışı kalın ve kaba kabuklarla kaplı olan balkabağının iç kısmı yumuşak ve lifli yapısıyla dikkat çekiyor. Dış kabuk rengi yeşil ya da turuncu renk olan sebzenin iç kısmı sarıdan turuncu renge kadar değişiklik gösterebiliyor. Balkabakları genellikle kış mevsiminin başlarında hasat ediliyor ve kış mevsimi boyunca tüketiliyor. Ancak uzun süre tazeliğini koruyabildiği için neredeyse her mevsim balkabağı bulmak mümkün oluyor. 

Balkabağı seçerken nelere dikkat edilmeli?

Balkabağı seçerken yumuşak olmamasına dikkat etmelisiniz. Dilimleri lif lif ayrılan balkabakları çok taze olmayabilir. Etine tırnağınızı bastırdığınızda kolayca içine girmeyecek kadar sert olması balkabağının taze olduğuna işaret ediyor. Son zamanlarda dilimler halinde kesilerek de satışa sunulan balkabağını satın alırken dilimletebilirsiniz. Dilimlenirken yeşil kısımlarının olabildiğince az kesilmesine izin verirseniz kabağı daha uzun süre buzdolabında muhafaza edebilirsiniz. Ayrıca balkabağının yeşil kısımları piştiğinde farklı bir aroma yayarak hazırladığınız tarife sıra dışı bir lezzet katacaktır. Gevşek balkabaklarının özellikle tatlılarda kullanıldığında çabucak dağıldığı da unutulmamalı. Çünkü tatlı için kullanılan balkabakları şerbeti daha az içine çekiyor. Bu ise tatlının kalitesini ve lezzetini düşürüyor. Balkabağı seçmenin en kolay yollarından biri toplu iğne testi yapmak. Balkabağına bir toplu iğne batırın. Eğer iğne balkabağına rahatça girip çıkıyorsa balkabağınız iyi çıkacaktır. Ancak batırdığınız toplu iğneyi geri çıkartırken zorlanıyorsanız bu durum balkabağının yeterince olgunlaşmamış olduğu anlamına geliyor. 

Balkabağı nasıl muhafaza edilir? 

Çok sert ve kalın kabuklu bir sebze olan balkabağı tazeliği bozulmadan uzun süre muhafaza edilebiliyor. Eğer satın aldığınız balkabağını kesmeden saklamak istiyorsanız serin ve karanlık bir yerde saklamalısınız. Böyle bir yerde yaklaşık iki ay taze bir şekilde kalabilen balkabağı kesildikten sonra kısa süre içerisinde tüketilmeli. Eğer balkabağını kesilmiş bir şekilde aldıysanız ya da keserek saklamak istiyorsanız derin dondurucuya koyabilirsiniz. Kabukları soyulan balkabağını orta büyüklükte küpler halinde dilimleyerek buzdolabı poşetlerine yerleştirdikten sonra poşetteki fazla havayı dışarı çıkartarak derin dondurucuya atabilirsiniz. 

Balkabağı nasıl pişirilir?

Balkabağı genellikle tatlı tariflerinde kullanılıyor. Tatlıya ek olarak balkabağından kek, kurabiye, çorba ve börek de yapılabiliyor. Lifli bir yapıya sahip olan balkabağını pişirmek için birkaç farklı yöntem kullanılıyor. 

Kaynatma ve buharda pişirme yöntemi:  Lifli ve sert bir yapısı olan balkabağını en kolay şekilde pişirmek için büyük parçalar halinde kesin ve soğuk suyla durulayın. Kabakları alacak genişlikte bir tencerenin içine kestiğiniz parçaları doldurun ve üzerine bir fincan su ekleyerek ağzını kapatın. Ağzı kapalı tencerede kabakları yaklaşık 20-30 dakika kadar buharda haşlayın ve çatal yardımıyla pişip pişmediğini kontrol edin. Pişirdiğiniz kabakları kevgirden geçirerek püre olarak kullanabileceğiniz gibi kabak suyunu dökmeyip çorbalar için de değerlendirebilirsiniz.

Fırınlama yöntemi:  Balkabağını dilimleyin ve bir tepsinin içine yerleştirerek fırına verin. 350 dereceye getirdiğiniz fırında kabakları yumuşayıncaya kadar pişirin. 

Mikrodalga yöntemi:  Kabakları dilediğiniz şekilde dilimlere ayırın ve mikrodalgaya dayanıklı bir kap içine yerleştirerek yüksek ısıda 15 dakika kadar pişirin.