Melisa/Oğulotu Kaç Kalori?

Melisa (Melissa officinalis), kokusu limona benzeyen ve nane ile aynı aileden gelen bir bitki çeşidi. Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya’ya özgü olan bu bitki tüm dünyada yetiştirilebiliyor. Melisa hem sakinleşme amaçlı hem de bilişsel fonksiyonları güçlendirmek için kullanılıyor ancak potansiyel faydaları bunlarla sınırlı değil.

Melisa çayının faydaları

Oldukça etkili bir bitki olan melisayı kronik bir rahatsızlığınız varsa ve düzenli ilaç kullanıyorsanız doktorunuza danışarak tüketmenizde yarar var. Ciddi bir sağlık sorununuz yoksa bile günde 2-3 fincandan fazla içmeniz alerji, mide bulantısı ve tansiyon sorunlarına yol açabilir. Öte yandan, bu harika bitkinin birçok faydası bulunuyor. Şimdi gelin melisa çayının faydalarına göz atalım.

• Melisa çayı stres etkilerini azaltıyor, sakinleştiriyor ve ruh halini iyileştiriyor. Melisa bitkisinin sakinleştirici etkilerine işaret eden pek çok bilimsel çalışma da mevcut.

• Anksiyeteye iyi geliyor. Aşırı heyecanlı ya da endişeli kişilerde bu semptomların azaltılmasına yardımcı oluyor. 

• Bilişsel fonksiyonları geliştiriyor. Düzenli olarak melisa çayı içen kişilerde hafızayı, konsantrasyonu ve bilişsel başarıyı artırdığı gözleniyor. Melisa çayını yemeklerin yanında içmenin bitkideki faydalı maddelerin emilimini artırdığı yönünde de bulgular bulunuyor.

• Melisa çayı uyku sıkıntısı çekenler için de bilinen en etkili çözümlerden biri. Özellikle kedi otuyla birlikte tüketildiğinde melisa çayı uykusuzluğa iyi geliyor. Üstelik bu çay çocukların kullanımı için de uygun. Yatağa girmeden önce kedi otu ve melisa çayı içmek kesintisiz ve derin bir uyku çekmenize yardımcı olabilir.

• ​​​​​​​Uçuk çıkan bölgeye gün içinde sık sık bir pamukla melisa çayı uygulamak uçuğun çok daha hızlı iyileşmesini sağlıyor. Ancak bu amaçla kullanmadan önce çayı kolunuzun dirsekle bilek arasındaki bölümüne uygulayarak cildinizde herhangi bir tahriş ya da olumsuz etkiye yol açıp açmadığını kontrol etmelisiniz.

• ​​​​​​​Sindirim bozukluğuna iyi geliyor. Eğer sık sık karın ağrısı ve rahatsızlık hissi yaşıyorsanız yemeklerle birlikte ya da yemekten sonra melisa çayı içmeniz sindirim sisteminizin daha düzgün çalışmasını sağlayacaktır. Bu yüzden ağır bir yemeğin üzerine melisa çayı içerek midenizi rahatlatabilirsiniz.

• Mide bulantısını geçirmede oldukça etkili. Mide bulantısı hissetmeye başladığınızda melisa çayı içerek etkisini kısa sürede görebilirsiniz. Melisa çayını mide bulantısına iyi gelen diğer bitkilerle karıştırarak da içebilirsiniz.

• Regl döneminde kramp ve ağrıların şiddetini azaltıyor. Özellikle uzun süreli düzenli kullanımda krampları daha etkili şekilde azalttığı gözleniyor. Bunun için sadece ağrı hissettiğinizde değil, normal günlerde de düzenli şekilde melisa çayı tüketme alışkanlığı edinmenizde yarar var.

• Tansiyon düşürücü, kas gevşeltici ve sakinleştirici etkisiyle melisa çayı baş ağrısını hafifletmede de etkili. Günde iki fincan melisa çayı içmek tekrarlayan baş ağrılarını önleyebiliyor.

• Ağız ve diş sağlığını olumlu yönde etkiliyor. Melisa çayı diş eti iltihabı, diş ağrısı gibi sorunlarda da yatıştırıcı ve iyileşmeye yardımcı etki gösteriyor. Ağız ve diş sağlığınız için dilerseniz melisa çayını gargara şeklinde de kullanabilirsiniz.

Melisa nasıl yetiştirilir?

Melisa bitkisi mart ayı sonlarından nisan ortasına kadar ekilebiliyor. Öğlen güneşine maruz kalmayacağı gölgelik bir yere ekilmesi tavsiye ediliyor. Melisa bahçenin nispeten serin bir köşesine, verimli ve nemli toprağa ekiliyor. Gölgede yetişen bitkiler güneşe maruz kalanlara kıyasla daha iyi büyüyor. Çok sık sulamamak gerektiğinden toprağı tamamen kurumadıkça sulamaktan kaçınmak gerekiyor. Olgunlaşan bitkiler yazın toplanarak taze olarak tüketiliyor. Ev koşullarında kurutulduğunda aromasını kolayca kaybedebilen melisa çayını taze olarak kullanmak daha mantıklı. 

Melisa çayı nasıl yapılır?

2 çorba kaşığı melisa bitkisinden 4 bardak çay elde edebilirsiniz. Bitkinin üzerine kaynar su dökerek 20 dakika demleyin ve isteğinize göre sıcak ya da ılık şekilde için. Melisa çayını taze bitkilerden hazırlayabileceğiniz gibi kurutulmuş melisa çayı ya da poşet çay da kullanabilirsiniz. Taze bitki demleyecekseniz kullandığınız miktarı biraz daha artırabilirsiniz.

Cilt temizliği ya da ağız sağlığı için kullanacaksanız ya da sıcak bir günde buzlu çay olarak tüketmek istiyorsanız bir kavanozun içinde soğuk suda bir kaç saat bekleterek de melisa çayı hazırlayabilirsiniz. Melisa çayınızı şeker, yapay tatlandırıcı ya da balla tatlandırılabilirsiniz. Sağlığınız açısından en uygun tatlandırıcının bal olduğunu hatırlatmadan geçmeyelim.

Melisa çayı alırken nelere dikkat edilmeli?

Eğer melisa çayını poşet çay ya da kurutulmuş yaprak şeklinde satın alacaksanız dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var. Öncelikle yaprakları fazla parçalanmış, toz haline gelmiş çaylardan uzak durmalısınız. Poşet çayda küf ve benzeri başka bir koku alıyorsanız ya da bitki çayı aromasını çok kaybetmişse kullanmaktan kaçının. Son olarak çayın renginin ve kokusunun doğal olup olmadığına bakmayı da ihmal etmeyin.

Melisa çayı nasıl saklanır?

Melisa aromasını çabuk kaybedebilen bir bitki çeşidi. Bu nedenle ısı ve koku geçirmeyen, hava almayan bir kavanozda, mutlaka kuru bir ortamda saklamaya dikkat etmelisiniz. Cam ve seramik kavanozlar bitkinin saklanması için en uygun koşulları sağlıyor. Eğer poşet çay aldıysanız, bunu muhafaza etmek için en uygun yer yine kendi kutusu. Çünkü poşet çaylar aromalarını koruyacak şekilde ambalajlanıyor. Aromaları birbirine karışabileceği için melisa çayının diğer bitki ve baharat çeşitlerine çok yakın durmaması gerekiyor.

Melisa nelerle iyi gider?

Melisa genelde çay olarak tüketilse de zaman zaman gıda olarak da tercih edilebiliyor. Sıcak ya da soğuk çay formunda kullanımının yanı sıra dondurmalarda da özellikle nane gibi diğer bitkilerle birlikte aroma verici olarak kullanılıyor. Zaman zaman nane çayı, rezene ya da kedi otu çayı gibi başka bitki çaylarının içine de melisa eklenebiliyor. Meyvelerle yapılan tatlılar ya da şekerlemelerde de melisa bitkisinin kullanıldığını görüyoruz. Ayrıca balık ve et yemeklerinde fesleğen yerine melisa bitkisiyle hazırlanan pesto sos da farklı ve hoş bir lezzet veriyor. Nanenin kullanıldığı hemen hemen her yerde yerine melisa kullanmak mümkün.

Melisanın tarihçesi

İlk çıkış yeri Akdeniz olan melisa bitkisinin kullanımı oldukça eskilere dayanıyor. Kaynaklar melisanın 2.000 yıldan fazla süre önce Yunanlılar ve Romalılar tarafından da kullanıldığını gösteriyor. M.Ö. 300 yılında Theophrastus, Historia Plantarum adlı eserinde melisa bitkisinden “bal yaprağı” adıyla bahsetmiştir. Bitkinin tüm Avrupa’ya yayılması 7. yüzyılda İspanya’da başlıyor. Ortaçağ’da melisa bitkisi çok ilgi görüyor ve “hayat iksiri” adıyla anılıyor. Hekimler, hatta yazarlar ve filozoflar bu dönemde bahçelerinde mutlaka melisa bitkisine yer veriyor. Kuzey Amerika ise melisa ile Avrupa’dan gelen ilk göçmenlerle birlikte tanışıyor.

Melisa bitkisinin en eski kullanım amaçlarından birisi bal arılarını çekmektir. Bitkinin adı da zaten Yunanca “arı” anlamına geliyor. Melisa bitkisinden elde edilen esansiyel yağlar tarih boyunca parfüm yapımında, ağız ve diş sağlığı için yapılan ürünlerde değerlendiriliyor. Avrupa’da tarih boyunca sindirim bozuklukları, mide rahatsızlıkları, baş ağrısı, ağız ve diş hastalıkları, sinir sistemi ve karaciğer rahatsızlıkları için melisa ilaç olarak yaygın şekilde kullanılıyor. Melisa çayının yanı sıra melisa bitkisi de buhar banyosu, esansiyel yağ ya da tentür formlarında kullanılıyor.