İştahsız ve Yemek Seçen Çocuklara Yaklaşım

Anne, baba ve evde yaşayan diğer bireylerin olumlu ve olumsuz tüm davranışlarını taklit ederler, oyun çağı çocuğuna iyi örnek olmak ve olumlu davranış sergilemek beslenme açısından büyük önem taşımaktadır.

Çocuğum yemek seçiyor diyorsanız bu yazıyı mutlaka okuyun!

Anne ve babalardan son zamanlarda en çok aldığım soru yemek seçen çocuklarıyla ilgili, onları dinleyerek ve bazı çözüm önerileri geliştirerek sorularını yanıtlamak ve çocuğun beslenmesine olumlu katkılarda bulunmaya çalışıyorum, bu ay ki yazı konusunu öneren editörümüze de sonsuz teşekkürler, bir çok anne babanın sorununu gündeme taşımama vesile olduğu için. Keyifle okuyun ve hemen adım atın, zararın neresinden dönerseniz kardır.

Çocuklar yaklaşık olarak iki yaşından başlayarak kendi öz bakım becerilerini karşılayabilecek kas gelişimini kazanırlar. Bu kazanımlar onlara yavaş yavaş giyinip soyunabilme, daha hızlı hareket edebilme ve kendi başına çatal ya da kaşık kullanabilme becerisini vermiş olur. Ancak genellikle bu yaş çocukları hala ebeveynleri yada bakıcıları tarafından beslenmektedir. Çoğu anne baba çocuklarının çok yemek seçtiğinden yada evde hiçbir şey yemediklerinden bahsederler, yuvada veya dışarıda yemek yeme sorunlarının ise pek fazla olmadığını satır aralarında dile getiriler.

2-5 yaş arsı çocukluk dönemine oyun çağı denilmektedir. Bu çağın en önemli özelliği kendi iç dünyalarından sıyrılıp çevreyle etkileşen ve davranış edindikleri bir dönemdir, beslenme alışkanlıkları da bu dönemde değişiklik göstermektedir ve taklit etme davranışlarının en baskın olduğu dönemdir. Anne, baba ve evde yaşayan diğer bireylerin olumlu ve olumsuz tüm davranışlarını taklit ederler, oyun çağı çocuğuna iyi örnek olmak ve olumlu davranış sergilemek beslenme açısından büyük önem taşımaktadır.

Yemek seçme sebepleri nelerdir?

1. Anne sütünden ek besinlere geçildiği dönemde besinler tek tek bebeğe tattırılmadıysa ve genelde bulamaç bir beslenme tarzı benimsendiyse ilerde çocuk tadını bilmediği besinleri reddeder.
2. Evde bakıcı, anneanne yada babaannenin büyüttüğü çocuklarda bu sorun daha çok yaşanır. Çocukların kendi kendine yemek yemelerine fırsat vermezler çünkü bu şekilde hem ortalık hem de çocuğun üstü temiz kalır. Ayrıca peşinde dolaşıp bin dereden su getirerek çocukların çok daha kolay yediklerini düşünürler. Ayrıca vicdanen daha rahat ederler.
3. Taklit ettiği ebeveyininin olumsuz davranışları, örneğin sebze yemeyen bir annenin çocuğunda da sebze sevmediği sıkça karşılaşılan bir dönemdir.
4. Yemek yemesi konusunda ısrar ve baskılar, bu dönemde çocuklar kendini ispatlamaya çalışırlar ve tercihlerini ön plana almak isterler. Zorlama ve ısrardan hoşlanmazlar ve bu zorlamalara zıt davranış geliştirerek yemek yemeyi reddedebilirler.
5. Çocuğun çevreye olan ilgisi yemek yemeyi ikinci plana atmasına neden olabilir, daha çok psikolojik nedenlerle çocuklar yemek seçerler.
6. Seçtiği besinle ilgili geçmişte yaşadığı olumsuz bir duygusu o besini daha sonraları reddetme nedeni olabilir. Örneğin A yemeği çocuğa bir kez zorla yedirilmişse çocuk o besine karşı tepki oluşturabilir.
7. Yemeklerin hazırlama ve sunuş biçimi de yine yemek seçme nedenleri arasındadır.
8. Televizyon karşısında veya ayaküstü yemek yemeleri dikkatlerini yemek yemeye vermelerini engeller ve bir sonraki öğünde de yemeği reddetme davranışı gösterebilirler.

Yemek Seçen Çocuğa Ne Yapmalı?

Çocukların yemek seçmesini engellemek ve seçtiği besinleri yemesi için şunları yapabilirsiniz;

Kendi yemek istiyorsa izin verin.

Eline çatalı alıp ağzına götürmeye başladığı günden itibaren kendi kendine yemek yemesine izin verin, etraf batacak korkusuyla yaklaşmayın, ona sadece yemesinde yardımcı olun.

Bebeklikten itibaren çeşitliliğe önem verin.

Ek besinlere 6. ayda başlayın ve ayına göre verilmesi gereken tüm besinleri tek tek vermeye başlayın, 1 yaşına geldiğinde hemen hemen tattırmadığınız sebze ve meyve kalmasın.

Bulamaç besinler vermekten kaçının.

Onu hiçbir şey için zorlamayın, hele yemesin için asla zorlamayın, çocuklar belli kurallar dahilinde hareket etmeyi severler, öğün saatleri ve yemek mönüsünde iyi bir planlama yapın.

Tutarlı davranın.

Çevresinde kim varsa; anne, baba, abla, dede vs.vs. bir davranışı karşısında herkes aynı tutumla cevap vermeli, örneğin ıspanak yemediğinde baba kızar, abla yemesen de olur der, anne dayanamaz sevdiği bir besini yaparsa çocuk en kolay olanı ve işine geleni yapacaktır yani ıspanağı yemeyecek ve annesine sevdiği yemeği yaptıracaktır.

Çocuğunuzun tercihlerini de göz önünde bulundurun.

Alışverişe gittiğinizde sepete istediği bir iki besini koymasına izin verin, sebze alırken hoşuna gideni sepete koymasını ondan isteyebilirsiniz.

Besinleri her seferinde farklı biçimlerde hazırlayın, her gün farklı menüler hazırlayın.

Özellikle sebzeleri değişik formlarda hazırlayın, bir sefer sulu yemek içinde sunduysanız, bir sonrasında böreğin içinde sonrasında etin yanına garnitür olarak verebilirsiniz, renklerine göre besinleri çizgi film kahramanlarına benzetebilirsiniz. Yemeklerinizi bir seferlik pişirin, ailece bir öğünde tüketip ertesi güne yemek arttırmamaya çalışın. Veya elde artan yemeği başka şekillerde değerlendirin, mesela artan pirinç pilavını domates suyu ile çorba yapabilirsiniz.

Çocuğunuza örnek olun.

Yemeklerinizi mutlaka aynı masada ailece yiyin, aynı yemekten onun tabağına yiyebileceği miktarda koyun. Daha büyük tabağa koyarak daha az görünmesini sağlayabilirsiniz, sizin yediğinizi gördükçe o da taklit edecek ve yemeye başlayacaktır. İlk seferde sadece tadına bakmaya karar verebilir, asla ısrar etmeyin tadına bakması bile büyük gelişmedir.Yeme davranışlarını kötüleyici sözler söylemekten kaçının aksine olumlu davranışlarıyla övündüğünüzü belirten sözler söyleyin.

İştahını kapatacak abur cuburları karnı açken vermeyin!

Yemekten önce meyve suyu, su, cips, çikolata vb iştahını kapatacak besinleri ortadan kaldırın ve yemesine izin vermeyin. Her istediği besini ona vermeyin. Karnı acıkan bir çocuk yemek yerine aperatif gıdaları tercih eder. Çocukların ellerine bebe bisküvisi verilip iştahları kesilmemelidir. Bebe bisküvisi ile sadece karbonhidrat almış olurlar ki bu sefer de ihtiyaçları olan diğer besin ögelerini karşılamamış olurlar.

Neşeli, sağlıklı sevebileceği besinler hazırlayın!

Salatasının veya makarnasının üzerine besinlerle kaş, göz çizebilirsiniz. Fırında yumurtalı ekmek, peynirli sebzeli börekler yapabilirsiniz. Süt tüketmiyorsa sütlü tatlılar yapabilirsiniz.

Besinleri ödül veya ceza aracı olarak kullanmayın.

Bu onun besinleri size karşı silah olarak kullanmasına neden olur. Ödül veya ceza aracı olarak kullanılan besinlere karşı aşırı düşkünleşip bunun dışındaki besinleri reddetmesine neden olabilir.

Sofrada çok uzun saatler geçirmekten kaçının.

Çocuğunuza yemek yedirmek uğruna saatlerce sofrada kalmayın, yemek yemiyorsa 20 dakika bekleyin, sofrayı kaldırın. Karnı acıktığında ise abur cuburdan uzak tutun. Bu yöntem bir çok inatçı çocuğun pes etmesine ve sonunda yemek seçmemesini sağlamıştır.

İlgisini hazırladığınız besinlere çekmek için farklılık yaratın.

Meyveleri meyve salatası yaparak jöle ile servis edebilirsiniz.

Yemek Seçen Çocuğa Yiyecekler ile İlgili Masal Anlatmak

Bütün çocukların büyülendiği ve odaklandığı en önemli kelimedir masal, çok hareketli bir çocuğu masal ile yerine oturtabileceğiniz gibi besinleri de sevmesini masal ile sağlayabilirsiniz.

Bir Soru:

Benim üç yaşında bir oğlum var ve çok iştahsız ne yaptıysam bu değişmedi yemek dediğim zaman kaçıyor hep kandırarak yediriyorum ne yapmam gerektiği konusunda bana yardımcı olursanız çok sevinirim.

Cevap:

Bunun bir nedeni sizden ilgi beklemesi, diğeri de onun yemek konusunu size silah olarak kullanması olabilir. Zorlayarak yemek yedirmekten vazgeçmelisiniz. Öncelikle sofranızda ona da bir sandalye koyun, boyunu yastık koyarak sizin seviyenize getirin. Servis tabağına yiyebileceği kadar yemek koyun ve hep birlikte yemeğe oturun. Eşinizle yemek hakkında konuşabilirsiniz, içindekilerin yararlarını konuşun, örnekler verin ama asla komşunun kızı.... vs ile başlayan kıyaslama cümleleri kurmayın, hala yemek istemiyorsa 20 dakika sofrada tabağı beklesin, yemiyorsa kaldırın, birkaç gün içinde sizinle yemeğe alışacaktır, aç kalıyor endişesine kapılmayın. Unutmayın hiçbir çocuk inadı nedeniyle ölmemiştir. Yerleri üzerini kirletecek endişesine kapılmayın etrafına bir bez serin ve rahatça yemeği ile oynamasına izin verin.