Şeker Nedir?

Şekerin tatlı ve çözünebilir tüm maddelere verilen genel bir isim olduğunu söyleyebiliriz. Birçok yiyecek ve içecekte sıklıkla kullanılıyor ve farklı çeşitleri bulunuyor. Basit şekerlere monosakkaritler adı veriliyor. Monosakkaritlerin arasında en bilinenleri ise glukoz, fruktoz ve galaktoz. Sofra şekeri olarak bilinen tür glukoz ve fruktozun birleşiminden oluşuyor ve sofra şekeri, kurabiye, kek gibi ürünlerin içerisinde bulunuyor. Ayrıca gofret ve çikolata gibi paketli gıdaların içerisinde de sofra şekeri yer alıyor. 

Birçok farklı bitkinin yapısında şeker var fakat üretimi için en çok kullanılan bitkiler şeker pancarı ve şeker kamışı. 2016 yılındaki toplam şeker üretimi yaklaşık 2 milyar ton iken dünyada şeker tüketimi ortalama 24 kilogram civarında. Bu rakam gelişmiş ülkelerde 33 kiloya kadar çıkıyor. Avrupa Birliği, Brezilya ve Hindistan toplam şeker üretiminin %40’ını karşılıyor. Şeker tüketiminin özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında önemli artışlar gösterdiği ve yapılan araştırmaların, şekerin bu kadar tüketilmesinin insan sağlığına önemli zararları olduğunu kanıtladığı da bilinenler arasında. Ayrıca aşırı şeker tüketimi obezitenin, diyabetin, kalp hastalıklarının, demans hastalığının ve diş çürümesinin temel sebeplerinden.

Şekerin Besin Değerleri Nelerdir?

Şekerin 100 gramı 99.98 gram karbonhidrat içermektedir.

Şeker Kaç Kaloridir?

Şekerin 100 gramında 387 kalori bulunmaktadır. Şekerin 1 tatlı kaşığı (4 gr) 15 kalori, 1 su bardağı (143 gr) 553 kaloridir. 

Şeker, tatlılara lezzet katarken yüksek kalori içerdiğinden dikkatli tüketilmelidir. Fazla tüketimi kontrol altına almak için kalori takibini Diyetkolik uygulamasıyla yapabilirsin!

Şekerin faydaları nelerdir?

Şeker en önemli karbonhidrat kaynaklarından biri. Bu nedenle şeker ve şeker içeren besinler yüksek kalori değerine sahip. Kısa süreliğine de olsa önemli bir enerji artışı sağlayan bu besin mutluluk hormonu salgılanmasına neden olarak kişinin kendisini daha iyi hissetmesine neden olabiliyor.

Şekerin zararları nelerdir?

Aşırı şeker tüketmek kısa vadede kilo almaya, uzun vadede ise obezite ve diyabet gibi önemli hastalıklara neden oluyor. Özellikle çikolata ve gofret gibi paketli gıdaların aşırı tüketilmesi olumsuz durumların görülme riskini önemli ölçüde artırıyor. Ayrıca bol miktarda şeker içeren gıdalar kalp hastalıklarına da neden olabiliyor. Üstelik aşırı şeker tüketimi derideki akne ve sivilce oluşumunun da en önemli sebeplerinden. Tüm bunlara ek olarak çeşitli kanser türlerinin oluşmasında oldukça etkili bir faktör. 

Ruh halini düzeltmek için zaman zaman başvurulan bir besin olarak bilinen şekerin aşırı tüketilmesi depresyonu tetikleyebildiği gibi derinin yaşlanma sürecini hızlandırıyor.

Şekerin tarihçesi

Şekerin ilk defa Polinezya’da kullanıldığı ve daha sonra Hindistan’a kadar yayıldığı biliniyor. M.Ö 500 yılında Pers İmparatoru Dairus, şeker üretiminde kullanılan bitkileri görünce onların arılar olmadan bal verdiğini düşünüyor. 

Arapların 642 yılında İran’ı işgal etmesiyle birlikte şeker birçok ülkeye yayılmaya başlıyor. Arapların fetihleri devam ettikçe Kuzey Afrika ve İspanya’ya kadar yayılıyor. Avrupalılar ise şekeri ilk olarak Haçlı Seferleri sırasında keşfediyor. İngiltere’de bu besine dair ilk kayıtlara 1099 yılında rastlanıyor. 1720 yılına gelindiğinde ise ülkede 120 adet şeker fabrikası işler hale geliyor ve yıllık sadece 30 bin ton şeker üretiliyor. O yıllarda lüks bir gıda maddesi olarak görülen ve beyaz altın olarak nitelendirilen şekerin ayrıca bir vergisi bile bulunuyor. Şeker pancarı bitkisi uzun yıllar boyunca şekerin tek kaynağı olarak biliniyor fakat 19. yüzyılın sonlarına doğru yerini şeker kamışına bırakmaya başlıyor.

Şeker nasıl muhafaza edilir?

Şeker en rahat muhafaza edilebilecek gıda maddeleri arasında yer alıyor. Serin, karanlık, kuru ve böceklerden uzak bir alanda saklanması gerekiyor. Kolay kolay bozulmuyor fakat sert ve kullanışsız hale gelebiliyor. Bir adet cam kavanoz alarak evinizdeki şekeri kolaylıkla saklayabilirsiniz. Öte yandan şekeri kullanmak üzere çıkardığınız zaman bir miktar kümelenmiş olabiliyor fakat bu durum hiçbir sorun teşkil etmiyor ve rahatlıkla kullanılabiliyor. Ayrıca hiçbir şekilde vakumlu kapağı bulunan kavanozlar şeker ve bal gibi tatlı gıdaları saklamak için kullanılmamalı. Çünkü vakumlu kavanozlar şekerin kimyasal bir tada sahip olmasına ve iri bir kütle haline gelmesine neden oluyor.

Şekerin kullanım alanları nelerdir?

Şeker birçok farklı besin maddesinde ve özellikle işlenmiş ürünlerde sıklıkla kullanılan bir gıda maddesi. Örneğin çikolata, gofret, bisküvi ve daha birçok paketli gıdada şekerin kullanıldığını görebilirsiniz fakat bu ürünlerde kullanılan tür, oldukça zararlı bir tür olarak biliniyor ve kullanımından kaçınılması gerekiyor. Ayrıca şeker hamur işlerinde, sütlü ve şerbetli tatlılarda da sıklıkla kullanılıyor. Şekerin su ve limonla karıştırılıp kaynatılmasıyla elde edilen şerbet, birçok tatlının ana malzemelerinden birini oluşturuyor. Öte yandan meyvelerde ve sebzelerde de bulunuyor. Karpuz ve muz şekerin en çok bulunduğu meyvelerin başında geliyor. Paketli gıdalara göre daha sağlıklı besinler olsalar da bu meyvelerin aşırı tüketiminden kaçınmalısınız. Ayrıca yemek yaparken kullanılan domates ve biber gibi birçok sebzede de az miktarda da olsa şeker bulunuyor. 

Kola ve meyve suyu gibi içeceklerde de sıklıkla kullanılıyor. Kolada kullanılan şeker miktarı çok yüksek olduğundan kola tüketiminize dikkat etmeniz gerekiyor. Rafine meyve sularında işlenmiş şeker bulunuyor. Öte yandan doğal meyve sularında kullanılan, meyvenin kendi şekeri. Bu nedenle doğal meyve sularını öncelikli olarak tercih etmelisiniz. Ayrıca şeker Türk toplumunda ve diğer kültürlerde çaya ve kahveye tat vermek amacıyla kullanılan bir besin maddesi olarak da biliniyor.

Şeker yerine ne kullanılabilir?

Rafine şeker, modern beslenme alışkanlığının en kötü besin maddeleri arasında yer alıyor ve yerine birçok farklı gıda maddesi kullanılabiliyor. 

Vücudunuz için gerekli enerjiyi ve karbonhidratı meyvelerden ve karbonhidrat içeren diğer yiyeceklerden sağlayabilirsiniz. Meyvelerde şekerin daha az zararlı türleri mevcut. Örneğin Hindistan cevizi, gerekli enerjiyi size verirken kalsiyum, çinko ve potasyum gibi besleyici maddelerin de vücudunuza girmesine olanak sağlıyor. Şekerin bir diğer önemli alternatifi ise bal. Balın içerisinde bol miktarda vitamin, mineral ve antioksidan bulunuyor. Besleyici özelliği olan bal, kişilerin daha sağlıklı olmalarını ve daha az hastalanmalarını sağlıyor. Şeker yerine kullanabileceğiniz başka bir alternatif ise akçaağaç şurubu. Akçaağaç şurubu, akçaağacın öz kısmının kaynatılması sonucu elde edilen önemli bir gıda maddesi. Akçaağaç şurubu da tıpkı bal gibi çinko, potasyum ve kalsiyum mineralleri ile 24 çeşit antioksidan içeriyor. Öte yandan akçaağaç şurubunun kansere karşı da oldukça etkili olduğu biliniyor. Son olarak eğer kahvesine şeker atmaktan vazgeçemeyen kişilerdenseniz bir tutam tarçını şeker yerine kullanabilir ve kahvenize tat katabilirsiniz.