Kilo Kontrolünde Diyetisyenin Rolü

Öyle ya da böyle hepimiz hayatımızın belli dönemlerinde kilolarımızla ilgili olarak sorun yaşıyoruz. Bu ergenlik veya çocukluk döneminde olabilir, üniversite hayatı, evlilik gibi hayat tarzı değişiklikleri sonucu olabilir veya doğum sonrası kalan fazla kilolarımız olabilir. Hemen hemen hepimizin ilk yaptığı yediklerine dikkat ederek, sporu artırarak veya zayıflama hapları kullanarak zayıflamaya çalışmak oluyor. Yediklerimizi ne kadar kısıtlasak, enerji harcamamızı ne kadar artırsak da kilo kaybını uzun süre sağlayamıyoruz. Veya dikkat etmeye, çabalamaya azıcık ara versek eski ağırlığımıza hızla geri dönüyoruz? Neyi yanlış yapıyoruz? Neden bir uzmandan yardım almak zorundayız?

Öyle ya da böyle hepimiz hayatımızın belli dönemlerinde kilolarımızla ilgili olarak sorun yaşıyoruz. Bu ergenlik veya çocukluk döneminde olabilir, üniversite hayatı, evlilik gibi hayat tarzı değişiklikleri sonucu olabilir veya doğum sonrası kalan fazla kilolarımız olabilir. Hemen hemen hepimizin ilk yaptığı yediklerine dikkat ederek, sporu artırarak veya zayıflama hapları kullanarak zayıflamaya çalışmak oluyor. Yediklerimizi ne kadar kısıtlasak, enerji harcamamızı ne kadar artırsak da kilo kaybını uzun süre sağlayamıyoruz. Veya dikkat etmeye, çabalamaya azıcık ara versek eski ağırlığımıza hızla geri dönüyoruz? Neyi yanlış yapıyoruz? Neden bir uzmandan yardım almak zorundayız?

Ilk olarak zayıflama dediğimizde enerji alımımız ve harcamamız arasındaki negatif dengeyi sağlamamız gerekir. Yani besinlerle aldığımız enerjiden fazlasını harcamalıyız ki kilo kaybı gerçekleşsin. Yani kendi kendine diyet yapmaya çalışanların da uyguladığı gibi belli bir enerji kısıtlamasına gitmek gerekir. Ancak sadece enerji kısıtlamış olmak da maalesef yeterli olmayacaktır. Bunu yaparken, bazal metabolizma hızının(vücudun hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu enerji) altına düşmemek, aldığımız enerjinin de protein, karbonhidrat, yağ içeriği bakımdan dengeli olmasını sağlamak gerekir. Aksi taktirde vücutta vitamin, mineral yetersizlikleri görülebileceği gibi başarı şansınız da düşük olacaktır. Vücut aç kaldığı zaman savunmaya geçer. "Hayatta kalabilmem için belli bir enerji ihtiyacım var ancak aldığım enerji yeterli değil, bana verilen bu az enerji de depolayım ki aç kaldığımda kullanabileyim" diye düşünür. Belli bir süre kilo kaybı sağlanır ancak sonrasında duraksar ve daha fazla kısıtlamaya gitseniz bile istediğiniz sonucu elde edemezsiniz. 

Zayıflamak için ihtiyaç duyduğunuz enerji sadece size özeldir ve bir kişinin zayıflamasını sağlayan bir diyet başka bir kişinin kilo almasına bile neden olabilir. Çünkü her bireyin enerji ihtiyacı, hastalık durumu(diyabet, tiroid, kalp-damar rahatsızlıkları vb.), fazla kilosu, boyu, yaşam tarzı, fiziksel aktivite düzeyine göre farklılık gösterecektir. 2 kişinin eşit enerjili diyet yapması bile aynı diyeti uygulayacakları anlamına gelmez. Çünkü herkesin yemekten hoşlandığı, günlük temposu içinde ulaşabileceği besinler farklıdır. Zayıflama programı uygulayan bir bireyin beslenmesinin temelinde et bulunurken, bir diğeri et tüketmekten hoşlanmıyor olabilir. Veya biri ara öğünlerinde meyve tüketmeyi tercih ederken, bir diğeri ara öğünlerinde diyet bisküvi, kalori/leblebi">leblebi ayran gibi besinleri tercih edebilir. Diyetin içeriği dışında öğün saatleri de kişiye özeldir. Bir ev hanımı ile ofiste çalışan bir bireyin tüketebileceği besinler aynı olmayacaktır. Bu nedenlerle herkesin diyeti kendine özeldir ve tamamen kişinin alışkanlıkarına uygun olarak hazırlanmış olması gerekir. Ve kişinin diyetini gerek enerji ve besin öğeleri, gerekse saat ve tüketilecek besinler bakımından en ideal olarak hazırlayacak kişi diyetisyendir.

Peki diyetisyen, diyet hazırlarken nelere dikkat etmelidir? Başarı şansı yüksek bir diyet nasıl planlanmalıdır? 
 

• Ilk olarak hastalık durumunuz irdelenmeli, gerekli kan tahlileri mutlaka yapılmalıdır. Tıbbi tedavi yapılması gerekiyorsa kesinlikle uzman bir hekime danışılmalı ve tedaviye başlanmalıdır.
• Daha sonra boy, ağırlık, vücut yağ analizi gibi antropometrik ölçümleriniz yapıldıktan sonra bazal metabolizma hızınız da dikkate alınarak uygun enerji hesaplanmalıdır.
• Diyete başlamadan önceki beslenme alışkanlıklarınız incelenerek hatalarınız üzerinde konuşulmalı ve gerekli davranış değişikliği tedavisi yapılmalıdır.
• Daha sonra sizin de katılımınızla beslenme programınız planlanmalıdır. Burada göz önünde bulundurulması gereken şeyler, tüketmekten hoşlandığınız besinlerin-sakıncası yoksa- diyetinizde bulunması, tükettiğinizde sıkıntı yaratan besinlerin diyetinizden çıkarılması ve yerine muadillerinin koyulması, ekonomik durumunuza göre tüketebileceğiniz besinler oluşmasıdır.

Beslenme programınız hazırlandıktan sonra, diyete uyumunuzun görülmesi için yiyecek günlüğünüz olmalı ve yediğiniz herşeyi günlüğünüze kaydetmelisiniz. Diyetisyeniniz günlüğünüzü kontrol ederken doğru bilerek yaptığınız yanlışlarınızı fark etmenizi ve bunları düzelmenizi sağlayacaktır. Bunun dışında her kontrole gittiğinizde vücut yağ analiziniz tekrarlanarak kaybettiğiniz kilolarınızın yağ mı kas mı yoksa su kaybınız var mı kontol ediilmesi gerekir. Zayıflama programlarında istenilen vücudunuzdan yağ kaybı olmasıdır. Eğer ciddi kas kayıpları söz konusu ise diyetinizde yanlış giden birşeyler olduğu düşünülmelidir. Gerekli müdahale geç kalınmadan yapılmalıdır. 

Kilo kaybınız yavaşladığında gerekli enerji düzenlemesini yapacak, kilo kaybının devamlılığını sağlayacaktır. Diyetinizden sıkıldığınızda sizin önerilerinizi dikkate alarak iç erik olarak değişiklikler yaparak diyete uyumunuzu sürekli kılacaktır.

Tüm bunların yanında diyetisyenbu zorlu süreçte en büyük destekçiniz olacaktır. Hatalarınız olduğunda bu hatalarınızın farkına varmanıza, ümitsizliğe kapıldığınızda gerekli motivasyonu sağlamanıza ve diyeti yarım bırakmamanıza yardımcı olacaktır. 

Zayıflama temelde basit ancak uzun vadede düşünüldüğünde karmaşık bir süreçtir. Bu yolculukta destek alacağınız kişileri doğru seçmeniz dileğimle herkese zayıflama sürecinde başarılar dilerim...