Gut Hastalığı ve Beslenme Tedavisi

Gut hastalığında yüksek pürin içeren gıdalar dikkatli tüketilmelidir.

Mısırlılar döneminden beri bilinen Gut hastalığı, eski zamanlarda zenginlerin ya da kralların hastalığı olarak bilinirdi. Hipokrat zamanında, hastalığın klinik belirtileri damlacığa benzetilerek “Gut” adı verilmiştir. Aşırı alkol alımı ve et tüketimi Gut hastalığına zemin hazırlayan nedenler arasındadır. Erkeklerde daha sık görülmekle birlikte, menopoz sonrası dönemindeki kadınlarda da ortaya çıkabilir.

Gut hastalığını tetikleyen nedenlerden biri de, ürik asidin vücuttaki üretiminin artması veya vücuttan yeterli seviyede atılamamasıyla ortaya çıkan Hiperürisemi durumudur. Ürik asit kristallerinin monosodyum ürat(MSU) kristalleri şeklinde çökmesi sonucu Gut hastalığı oluşur.

Gut tedavisinde öncelikle hipertansiyon, diüretik kullanımı, hiperlipidemi ve obezite riskleri ortadan kaldırılır. Bu nedenle diyet ve egzersiz, tedavide öncelikli olmalıdır.

Gut Hastalığı Belirtileri

Eklemlerde ağrı, şişlik, eklem tutulmaları, eklemlerde ısı artışı, kızarıklık gibi belirtileri vardır. Teşhis koyulurken, laboratuvar bulgularındaki ürik asit yüksekliği değerlendirilir; bunun yetersiz kalması durumunda da şişmiş eklem yerlerinden (çoğunlukla dizlerden) sıvı örneği alınıp kristalize ürat tespiti yapılır.

Gut hastalığında beslenme nasıl olmalıdır?

• Yüksek pürin içeren gıdaların tüketimi kısıtlanmalıdır. Bu şekilde ürik asit miktarında düşüş sağlanmaya çalışılır.
   
• Kırmızı et, beyaz et ve balık hastalığın akut atak dönemlerinde yasaklanır. Atak dönemi dışında ise, günlük 60 gram kadar tüketilebilir. Gut hastalığında tüketilebilecek en iyi protein kaynakları olarak ise süt, peynir ve yumurta verilebilir.
   
• Yağlı gıdalar böbreklerden ürik asit atımını azalttığı için, diyette günlük yağ alımı sınırlandırılarak %20-25 oranında tutulmalıdır.
   
• Ürik asit birikimi olduğundan, idrarı alkali hale getiren sebze ve meyve tüketimine ağırlık verilmelidir. Bu şekilde ürat kristallerinin çökmesi önlenebilir.
   
• Ürat kristallerinin atılması için ayrıca bol sıvı alınmalıdır. Kahve ve çay gibi içecekler serbest olarak tüketilebilir. Alkollü içecekler ise hiperürisemiye yol açtıklarından dolayı kesinlikle tüketilmemelidir.
   
• Sebzelerden ise günlük olarak; ıspanak (200 gram), bezelye (60 gram), kalori/karnabahar">karnabahar(200 gram), mantar(50 gram) kadar tüketilebilir. Diğer sebzeler ise istenilen miktarda tüketilebilir.
   
• Kuru baklagillerden kuru fasulye, nohut, mercimek, bulgur günde 60 gram kadar tüketilebilir.
   
• Ekmek olarak beyaz ekmek veya mısır ekmeği tercih edilebilir.
   
• Kızartılmamak kaydıyla pirinç, makarna, erişte, şehriye ve patates tüketilebilir.
   
• Karbonatlı içecekler, sirke, limon, maydanoz, tere, nane rahat tüketilebilecek besinler arasındadır.
   
• Maya, kuruyemiş, kepekli ürünler, tam yağlı peynir, yağda yumurta, sakatat (işkembe, beyin, dil, dalak vb.) gibi besinlerin ise tüketilmemesi gerekir.

Gut Hastalığı İçin 1 Günlük Beslenme Listesi

Kahvaltı: 1-2 ince dilim beyaz ekmek, 2 kibrit kutusu kadar yağsız peynir, domates, salatalık, biber, 1 bardak az yağlı süt, arzuya göre 5 adet zeytin

Ara Öğün: 1 adet meyve

Öğle Yemeği: 60 gram kadar tavuk eti, 6 yemek kaşığı sebze yemeği ( fasulye, kabak, patlıcan gibi serbest sebzelerden olmak kaydıyla), 2 ince dilim ekmek veya 6 kaşık pilav, 1 su bardağı az yağlı yoğurt (200 ml)

Ara Öğün: 1 adet meyve, 2 adet grissini

Akşam Yemeği: 6 yemek kaşığı sebze yemeği (serbest sebzelerden), 1 ince dilim ekmek veya 1 kâse çorba (Baklagil içermemek kaydıyla), Salata, 1 kâse cacık